Richard Spijkers is kapitein Smith in ‘Titanic’: ‘In elke rol zit iets uit mijn dagelijkse leven.’

Met meer dan achthonderd voorstellingen op Broadway behoort Titanic tot de grootste musicalsuccessen van het afgelopen decennium. Vijfentwintig jaar na de première van Titanic op Broadway brengt De Graaf en Cornelissen Entertainment deze musicalhit terug op de Nederlandse planken. Onze hoofdredacteur sprak met Richard Spijkers die de rol van kapitein Smith speelt en die voor die rol genomineerd werd voor een Musical Award. Een gesprek tussen twee oude bekenden.

Tekst: Rick van der Made
Foto’s: Dinne van Rongen

‘Je bent niks veranderd,’ roept Richard als de voordeur openzwaait, ‘Nog steeds even strak.’ We schieten in de lach en even lijkt het alsof er inmiddels geen dertig jaar verstreken zijn. ‘We konden vroeger ook al zo vreselijk met elkaar lachen,’ zeg ik, terwijl ik de woonkamer binnentreed en Richards zeventienjarige dochter Eva met een grote glimlach op me afloopt.

Ik was 23. Ik werd als docent aangesteld op een middelbare school in Breda maar ik had daar geen woonruimte. Goede vriend Patrick bood mij een kamer aan in zijn appartement. En Patrick had destijds een relatie met Richard, waardoor wij elkaar ook veel zagen. Na enkele maanden kreeg ik mijn eigen appartement, de relatie tussen Patrick en Richard ging uit en we verloren elkaar uit het oog.

‘Jij hebt letterlijk aan de wieg gestaan van Eva,’ zegt Richard, terwijl we gedrieën de tuin inlopen. ‘Dankzij jou hebben we haar.’

Ik sta met mijn mond vol tanden.

‘Je speelde destijds bij een amateurtoneelgroep in Breda en daar kwam onverwacht een rol vrij. Je stelde toen voor dat ik die rol zou spelen. Dat heb ik toen gedaan. Het werd mijn allereerste toneelrol. Jet speelde ook in die voorstelling. Jet en ik hadden meteen een klik, werden de beste vrienden en samen met haar vrouw Annemieke besloten we een kind te nemen. Et voilà…’

Eva kijkt me lachend aan.

‘Largo Desolato van Vaclev Havel,’ zeg ik, ‘Zo heette het stuk. Er was bijna niet doorheen te komen, zo zwaar.’

‘Het was het begin van mijn carrière,’ vertelt Richard. ‘Ik ben begonnen met de opleiding verpleegkunde, maar verruilde die opleiding voor de studie Muziektheater aan het conservatorium van Tilburg. Eva kan trouwens ook erg mooi zingen.’

‘Je bent een dochter van twee toneelmensen,’ zeg ik tegen Eva.

‘Ja, maar mijn moeder doet niets meer met toneel hoor. Ik doe nu zelf de opleiding verpleegkunde. Misschien wil ik daarna verdergaan met zang, maar dat zie ik tegen die tijd wel weer.’

‘Heb je je vader zien optreden als kapitein Smith?’

‘Ja, twee keer. Ik vond hem zo goed spelen dat ik vergat dat hij mijn vader was.’

‘Dat zegt ook iets over Richards spelkwaliteiten.’

‘Ik speelde ooit het beest in Belle en het Beest,’ vertelt Richard, ‘En Eva was nog klein. Ze kwam naar me toe toen ik volledig geschminkt was. “Hai pap,” zei ze meteen.’ Ze keek dwars door de schmink heen.’

‘Je stem en je postuur passen bij je rol,’ gaat Eva verder. ‘Je baritonstem past zo goed bij je uiterlijk. Ik weet nog dat ik als kind een gehaakt poppetje had en jij deed toen elke avond allerlei stemmetjes na met dat poppetje. Ik moest dan zo hard lachen. Je was toen al zo goed met stemmen.’

‘Avond na avond moest ik met die pop van d’r spelen. “Papa, nog een keer popje,” riep Eva dan. Ze kon er geen genoeg van krijgen.’

‘Geef je je vader ook tips nadat je hem hebt zien optreden?’

‘Jawel. Ik heb iets gezegd over zijn manier van bewegen. Over dat hij als kapitein ook anders kon gaan staan. Minder naar voren geleund.’

‘Ik heb na Eva’s opmerking inderdaad besloten een andere houding aan te nemen,’ gaat Richard verder, ‘Met de handen achter de rug gevouwen, bijvoorbeeld. En iedere acteur heeft zo zijn eigen ‘handelsmerk’: bepaalde trekjes waarmee hij graag speelt. En in elke rol zit iets van mezelf. Iets uit mijn dagelijkse leven. Een houding. Een manier van staan. Intonatie.

Hoe ben je bij Hans Cornelissen en Ruud de Graaf terechtgekomen?

In 2015 deed ik auditie voor Scar in The Lion King. Die rol ging toen naar Jorrit Ruijs en ik vond dat een heel goede keuze. Hij is veel meer Scar dan ik ooit zou kunnen zijn. Maar na die auditie twijfelde ik of ik wel door moest gaan met musicals. Ik ben ermee gestopt, heb de studie Social Work met een master ‘Management’ afgerond en ben de zorg ingegaan. Na verloop van tijd had ik een berg overuren staan en kwam de vraag of ik niet in de musical Hugo de Groot de rol van Johan van Oldenbarnevelt wilde spelen. Dat heb ik toen gedaan door mijn overuren daarvoor te gebruiken. Hans kwam kijken. Hij had mij destijds al eens gepolst voor de musical Op hoop van zegen, maar toen studeerde ik nog. ‘Wil je geen kapitein worden?’ vroeg Hans mij, en dan kruipt bloed toch waar het niet gaan kan. Het werd meteen een werksessie. De hele auditie sloegen we meteen maar over.’

Ik ben bij De Graaf en Cornelissen Entertainment full time in loondienst gegaan. Meteen na de première sloeg corona toe en lag alles twee maanden stil. Ruud en Hans hebben dat naar tevredenheid van alle medewerkers prima opgelost. En nu heb ik inmiddels 130 keer de kapitein gespeeld en heb ik nog een keer of dertig te gaan. Voor mijn gevoel heb ik alles uit de rol gehaald wat ik eruit kon halen. Dat kan ook als je de rol zo vaak speelt. We zouden 6 juni stoppen, maar we spelen nog door tot 17 juli. Dan valt het doek voor deze musical. Het is een fijne voorstelling: cast, regie, productie, Hans en Ruud: alles loopt gesmeerd. Dat kun je ook aan Hans en Ruud overlaten. Wat ze doen, doen ze goed.

En na 17 juli? Is er nog een rol of een productie die je graag zou willen spelen?

Ik heb nieuw werk in musicalland. Het lot heeft besloten dat ik in theaterland blijf, maar de theaterwereld is niet meer van levensbelang voor me. Weet je wat het is? Ik had natuurlijk al eerder afscheid genomen van de musicalwereld, dus ik heb me er ook wat van losgeweekt. Ik heb heel lang gedacht dat ik de bevestiging van het theater – van het applaus – nodig had om iemand te kunnen zijn. Heel lang de bevestiging buiten mezelf gezocht. Op gegeven moment merkte ik in de zorg dat hoe agressiever de patiënt, hoe rustiger ik werd. Dat vond ik frappant.

Ik was laatst dagvoorzitter bij een congres over hulpverlening. Daar speelde ik een professor, maar ik kom ook zelf uit de zorg, dus ben goed op de hoogte van allerlei methodieken en werkwijzen. Dat vonden de toehoorders mooi: dat ik meer te bieden had dan alleen maar ‘die grappige acteur’ zijn, hoe goed en goedbedoeld zo’n relativerende rol ook kan zijn. Het is mooi theater en zorg te kunnen combineren.

Ik merk dat hoe ouder ik word, hoe trouwer ik aan mezelf blijf. Als mens, als acteur, als vader. Dat is het mooie aan ouder worden. Ik ben gelukkig met wie ik geworden ben.’

Het blijft even stil.

‘Ik ben niet veranderd,’ gaat Richard verder, ‘Ik ben meer en meer mezelf geworden.’

‘Mooi, pap,’ zegt Eva.’

*