Lenny Kuhr: ‘In wezen zijn wij genderloos en delen hetzelfde bewustzijn’

Afgelopen februari presenteerde Lenny Kuhr haar 33e album en over een maand barst het Eurovisiesongfestival weer los waar zij onlosmakelijk mee verbonden blijft. De LHBTI+gemeenschap draagt het festival en onze nationale troubadour op handen. Vanmiddag zendt omroep Max om 17.10 uur op NPO 1 de registratie van het concert in Paradiso uit. Tijd voor een interview met deze Nederlandse chansonnière.

Tekst: Jafeth Jacobs
Foto: Finsent/Wikimedia Commons/Rob Beckers (album) 

Voor het interview begon had ik een kort gesprekje met Rob Frank, de man van Lenny Kuhr. Lenny zelf was nog even bezig met iets belangrijks vertelde hij, een spelletje op haar telefoon, ik vroeg natuurlijk meteen welk spelletje het was en al snel klonk vanaf de andere lijn: ‘Ruzzle’. Voor liefhebbers van woordspelletjes, go check it out. 

Al snel kwam Lenny zelf in beeld: een mooie vrouw met een fijne uitstraling. Als ik het woord ‘troubadour’ een plaatje kon geven dan is zij het wel. Waarschijnlijk ook omdat ik licht beïnvloed ben door de mooie foto’s van haar met gitaar, van zowel vroeger als nu, maar natuurlijk vooral omdat ze in 1969 met het nummer De Troubadour het Eurovisie Songfestival won.   

Nu de beperkingen van Covid19 merendeels zijn opgeheven is Lenny weer volop aan het spelen, tevens is zij ook druk met haar nieuwe ‘self-titled’ album Lenny Kuhr, waarvan de release plaatsvond in Paradiso te Amsterdam. Op de een of andere manier is haar muziek tijdloos en heeft zij zichzelf steeds vernieuwd.  

‘Ik deed niet per se mee met de mode, trok mij nergens wat van aan, deed wat ik mooi vond en vernieuwde mijzelf op deze manier steeds’. Op die manier kwam zij telkens in een muzikaal breder perspectief, waarin zij andere invloeden binnenliet in haar muzikale wereld. ‘Ik ben zo iemand die, als ik iets mooi vind, dat dan steeds opnieuw wil horen, wat ertoe leidt dat ik hele vlagen van allerlei invloeden tot mij neem. Denk hierbij aan klassieke muziek, Zuid-Amerikaanse muziek.’

‘Je bent gemaakt zoals je bent, dat is jouw pad en dat is goed, daarover is geen enkele twijfel.’

Ook heeft Lenny natuurlijk haar Franse periode gehad, maar ook pop. ‘Speciale pop’ noemt zij dit, ‘De laatste tijd luister ik vooral naar de nieuwe muziek van Sting en daar luister ik dan ook heel veel naar’. De doorslaggevende factor voor wie of wat haar inspireert is vooral afhankelijk van de vraag met wie zij speelt. Ze werkt graag samen met anderen.  

‘Het is heel fijn om met iemand te werken die teksten schrijft of om samen met iemand een melodie te creëren. Als je heel goed op elkaar bent afgestemd, dan inspireer je je elkaar zo enorm en geef je je over aan elkaars inspiratie. Ineens word je geraakt en dan gaat het een kant op die haast wonderlijk is’.  

 Een goed voorbeeld hiervan is haar samenwerking met Elke Vierveijzer, die in 2021 de Poelifinario ontving in de categorie Kleinkunst. ‘Op de een of andere manier klikt het zo goed, het is gewoon een feest om samen iets te maken.’ 

Tijdens mijn ontdekkingstocht in de muziek van Lenny, kwam ik het album Quo Vadis (1986) tegen. ‘O dat is een heel oud album,’ zegt Lenny lachend. Wat mij aansprak op deze plaat is het onderwerp spiritualiteit, wat in normale woorden verwoord wordt zonder dat het per se over een bepaalde religieuze richting gaat. ‘Ik realiseerde mij in die tijd dat ik hierover wilde zingen, ik stond toen heel erg open voor het idee dat er meer is tussen hemel en aarde’. Het was het begin van een zoektocht. ‘Ik wilde geen antwoorden vinden in boeken. Van jongs af aan had ik al een diepe heimwee naar iets bijzonders, iets dat niet met aardse zaken te maken had’. 

Zo is zij spelenderwijs haar zoektocht begonnen en in 1993 besloot zij om een leerschool te volgen met een meditatiegroep. Dit was ook het jaar waarin zij haar stem verloor. 

‘Achteraf gezien was dit, hoe vreselijk het ook was, een cadeau. Toen zag ik ineens wat het was om je te ontdoen van alle gedachten en ideeën, om niet meer te zijn wie je was. Een totale deprogrammering, wat leidde tot de volgende realisatie: een imago stelt niks voor, alles was in een keer weg en ik zag dat het een illusie was, dat alles een illusie was.’ Zij gaf zich over, aangezien dit een niet te winnen gevecht was.

‘Daarnaast had ik ook het verlangen om te weten wie ik ben, ik voelde dat in deze situatie een geheim verborgen lag.’ Ze spreekt erover als over een soort genade, iets wat haar gegeven werd. Daarin vond zij de wijsheid die ervan uitgaat om zodanig te leven dat je constructief leeft met elkaar in plaats van destructief. 

Het woord genade was voor mij een mooi moment om een ezelsbruggetje te slaan naar Elly & Rikkert, bij de meeste LHBT+’ers met een christelijke achtergrond niet bepaald onbekend denk ik. ‘Toevallig zie ik hen morgen! Voor hun bekering tot het christendom leerde ik hen kennen, er was altijd al wel een klik tussen ons, we zijn nog steeds bevriend en we respecteren elkaars wegen.’

Vroeger luisterde ik als kind zelf veel naar hun mooie, troostende en bemoedigende christelijke liedjes en ik vind het fijn deze emoties weer te mogen ervaren in de muziek van Lenny Kuhr. We kwamen op het onderwerp religie. ‘Ik wil mij totaal niet binden aan de regels van welke religie dan ook,’ zegt Lenny. ‘Wij zijn zelf Joods. Het Jodendom kent geen bekering, het mensen overhalen tot een bepaalde religie komt daarin niet voor. In het Jodendom is God een abstract “iets”, niet een man of een persoon, maar een gegeven. Het Goddelijke. En het mag ook geen naam hebben.’  

 Ze ervaart en voelt dit als een bewustzijn.  

‘Wij delen met elkaar één bewustzijn, wij zijn allen één. Het is zo mooi om diep te weten dat wij, zonder dat wij elkaar persoonlijk kennen, toch hetzelfde bewustzijn delen. De structuur van een religie is vaak een poging om dat wat niet te weten is, wat esoterisch is, in een vorm te gieten en het vergt moed om die vorm los te laten.’ Deze visie klinkt ook door op haar laatste album. Zonder belerend te zijn vermengt zij haar inzichten met haar persoonlijke leven. ‘Het anker ligt altijd in hetgeen wij allen delen met elkaar, die diepte spreek ik aan in mijn nummers. Het blijven heel menselijke liedjes, die mensen raken en ondertussen een diepere laag aanspreken. Natuurlijk gaat het ook om het hele feest van muziek maken, het leven vieren, het vieren dat wij hier zijn en dit mogen delen met elkaar.’ 

In het begin van de covidperiode werd zij enorm getroffen door de stilte die zij ervoer, terwijl zij tegelijkertijd natuurlijk ook schrok omdat haar optredens ineens stopgezet werden. ‘Toen het ineens stilviel tijdens het mooie voorjaar, hadden wij de tuindeuren open en hoefden wij ineens even helemaal niets meer, zonder ons bezwaard te voelen.’   

Zo vond zij ook de stilte in de natuur. ‘Het was zo puur buiten, de geuren leken ook veel zuiverder, het leek net of de lente veel dieper binnenkwam in mij. Dit deed mij denken aan hoe het ooit was, toen het nog puur was, tegelijkertijd realiseerde ik mij wat wij de aarde aangedaan hebben. Ik was zo geraakt dat ik dacht: ‘Nu kan de aarde eindelijk eens even rusten.’ Zij heeft hierover ook een lied geschreven op haar nieuwe album: Terug Op Mijn Blote Voeten. 

De aarde is volgens haar niet iets dat buiten ons is, maar dat wij ook allemaal zijn. ‘Het ene bewustzijn dat wij zijn, waarvan velen denken dat het iets is dat buiten ons staat en het op die manier kunnen uitbuiten, ermee kunnen doen wat wij willen. Een domme gedachte, want wij zijn één ecosysteem, dus wanneer wij dit doen richten wij onszelf ten gronde. Dat niets vanzelfsprekend is, zie je dan op die manier,’ en dit wordt mooi verwoord in het nummer Het Komt Zoals Het Komt, dat ook op haar nieuwe album staat. ‘Wij hebben het niet voor het zeggen, het leven ontrolt zich en daar moeten wij in meegaan, niet met dichte maar met open ogen. Wakker’. 

Ik was ook benieuwd naar haar band met Jan-Simon Minkema, die in het verleden nog heeft geschreven voor de papieren versie van de Gaykrant en die nu elke maand zijn gedichtenrubriek op Gaykrant heeft. Ik vroeg haar in hoeverre zijn seksualiteit in de tijd dat zij zelf nog pubers waren, een issue was.  

‘Mijn ouders kwamen nog uit de generatie waarin ze zeiden: “Hij is van de verkeerde kant.” Mijn vader moest er niks van hebben. Totdat Jan-Simon bij ons kwam. Mijn vader vond hem een topgozer. Hij heeft zich zo herkend en gekend gevoeld door mijn ouders, daar werd dus heel natuurlijk mee omgegaan.’  

‘Ik deed niet per se mee met de mode, trok mij nergens wat van aan, deed wat ik mooi vond en vernieuwde mijzelf op deze manier steeds’.

Van een ver naar een minder ver verleden: in 2021 speelde Lenny een intervalact genaamd  Rock The Roof tijdens het Eurovisie Songfestival met een paar andere winnaars uit het verleden, hetgeen mooie documenten opleverde. Over het algemeen houdt zij mooie herinneringen over aan deze gebeurtenissen. ‘Ik ben wel trots dat het lied nog zo ontzettend overeind blijft staan na al die tijd’.   

Natuurlijk was ik benieuwd naar haar mening over de inzending van Nederland dit jaar.  

‘Ik vind S10 goed en ze heeft goeie liedjes, maar ik vind dit liedje wat oppervlakkig. Over de tekst is te makkelijk gedacht, alsof ze denken: ‘Niemand verstaat het, dus de tekst is niet belangrijk”. Toch vindt ze de eenzaamheid die doorklinkt in het nummer wel heel mooi, in die zin dat het een teken van de tijd is. ‘Haar generatie heeft natuurlijk ook twee jaar isolatie meegemaakt, dus ik zie dat die generatie eenzaam is. Dat hoor je ook veel terug in liedjes die gemaakt zijn de laatste tijd, het gaat vaak over verlatenheid, de eenzaamheid van de liefde. Het is heel erg op zichzelf gericht als slachtoffer. De zielige ik. Dat kan heel mooi zijn natuurlijk, zolang het maar mooi beschreven wordt. In deze inzending vind ik dat dat iets te weinig gebeurt, maar uiteraard gun ik het haar: ze zingt heel mooi, ziet er puur uit. Wellicht dat het liedje door een breekbare uitvoering nog meer tot uitdrukking kan worden gebracht.’ 

Als afsluiter wilde ik graag weten of zij nog een iets mee wil geven aan de LHBTI+ gemeenschap, de gemeenschap die haar op handen draagt.  

‘Je bent gemaakt zoals je bent, dat is jouw pad en dat is goed, daarover is geen enkele twijfel. Diepgang en de realisatie van wie wij zijn, kan alleen maar leiden tot iets constructiefs in deze wereld. In wezen zijn wij genderloos en delen wij hetzelfde bewustzijn, punt uit!’ 

Lenny luistert op dit moment veel naar het album The Last Ship van Sting en raadt ons allemaal aan om het nummer Practical Arrangement te luisteren.   

*