‘Allemaal mee’, maar alleen als je wit bent

De titel voor deze recensie kwam bij me op toen ik het voorleesboekje Allemaal mee, van Hanny Ebbers las. In de basis een sympathiek concept; één gezin, twee moeders, drie kinderen. We kunnen niet vroeg genoeg beginnen om te laten zien dat een gezin er ook zo uit kan zien.

Door Ranjith Postma

Ebbers zegt hierover: ‘De wereld en de liefde zijn divers’. Maar haar boekje is dat geenszins. Zij stelt: ‘Wanneer je begint bij het begin, zijn er geen vooroordelen en werk je eraan ze te voorkomen!’

Maar Ebbers creëert zelf ook vooroordelen.

Kinderen Roos, Jesse en Mijke en moeders Suzie en Eva zijn wit. Net als papa Jaap. Gelukkig heeft Roos een vriendinnetje dat zwart is, Farah. Tenenkrommend vind ik dat Farah degene is die zodra ze in beeld komt, in het derde verhaaltje, iets stouts doet en straf krijgt. Dat terwijl Roos en Jesse een verhaaltje eerder veel groter kattenkwaad uithalen, maar applaus krijgen.

De invloed die dergelijke impliciete boodschappen hebben op jonge kinderen en waar Ebbers naar verwijst, laat Sunny Bergman zien in haar documentaire Wit is ook een kleur. Jonge kinderen, in de leeftijd waar Ebbers haar boekje voor bedoeld heeft, krijgen vijf dezelfde plaatjes van een personage te zien. Met één verschil, de huidskleur van het personage op ieder plaatje. In vijf stappen van zwart naar wit.

‘Welk kindje is het stoutst?’ vraagt Bergman. Het jongetje wijst de drie plaatjes aan van de personages met de donkerste huidskleur. ‘Die zijn niet mijn kleur’, zegt hij.

‘Welk kindje verdient straf?’ vraagt Bergman. Een meisje van kleur wijst de afbeelding aan waarop het personage de op-één-na donkerste huidskleur heeft.

Volgens Ebbers wilde ze zich beperken tot seksuele diversiteit. Maar een voorlichtingsboek is het niet. Het is een luchtig boekje. Wat is er dan op tegen om te laten zien dat het een stuk meer divers kan?

Ik geloof dat Ebbers oprecht is, ze bedoelt het heus niet verkeerd. Maar daar zit ook het probleem: als we het zelf niet meemaken of in onze directe omgeving niet tegenkomen (Ebbers’ dochter is getrouwd met een vrouw) dan bestaat het niet. Volgens Ebbers zijn haar vijf hoofdpersonen herkenbaar. Maar uitleggen hoe ze eruit zien (wit, gezond en met toegang tot alles) en voor wie ze herkenbaar zijn, kon ze mij niet vertellen.

Er zijn, lang niet genoeg, maar veel meer dan Ebbers doet voorkomen, voorleesboekjes die een stuk meer divers en inclusief zijn dan die van haar. Bijvoorbeeld Je kunt niet kiezen op wie je verliefd wordt, van Pimm van Hest.

Van Hest over zijn voorleesboek: ‘Het is een kleurrijk en inclusief kringgesprek tussen nieuwsgierige kinderen. Als meester Tom vraagt wat iedereen later wil worden, zegt Robbert: ‘Ik wil later homo worden!’ Maar kun je daar wel voor kiezen? Ahlam denkt van niet, want je kunt niet kiezen op wie je verliefd wordt.’

Allemaal mee

Door Hanny Ebbers

Ik, Hanny Ebbers, ben opgegroeid in Doetinchem, vanwaar ik naar Nijmegen vertrok. Daar woon ik nog steeds. Hier schreef ik mijn kinderboek Allemaal mee, dat sinds begin februari dit jaar uit is.
Het is een luchtig boek met 15 voorleesverhalen voor kinderen vanaf 4 jaar. Ik was op zoek naar een boek, waarin je wat langer kunt meeleven met een gezin en waardoor er betrokkenheid ontstaat. Ik vond het niet en schreef het zelf.

Het gaat over de ondernemende tweeling Roos en Jesse, hun pittige zusje Mijke en hond Vlekkie. Met hun twee mama’s Suzie en Eva en papa Jaap op de achtergrond maken ze van gewone dingen een avontuur. Zie de drie inkijkverhalen op mijn website: www.hannyebbers.com.

Ik koos bewust voor één thema: seksuele diversiteit. Dit is beperkt, maar ik wilde het boek overzichtelijk houden voor jonge kinderen. Farah, het vriendinnetje van Roos, is van kleur.

Vanaf mijn 20^ste was ik leerkracht op verschillende scholen en heb ik gewerkt in de groepen 1 tot en met 5. De eerste aanleiding tot het schrijven van dit boek was een onderwijsconferentie, jaren geleden, waar ik ‘Het roze boekje’ kreeg met de naam ‘Gewoon homo op de basisschool’. Hierin stonden handreikingen om seksuele diversiteit zichtbaar en bespreekbaar te maken.

Op mijn school waren veel tweemoedergezinnen. Ik was verrast over de info en de suggesties. Maar we hadden geen basis om hier op school mee te werken en geen begeleiding.  En wat moesten we doen met ouders die het thema af zouden wijzen?

Een paar jaar later startte de GGD het programma SchoolsOUT. Het doel was verbeteren van het schoolklimaat rondom seksuele diversiteit en gender-diversiteit op alle scholen (Primair onderwijs (PO), Voortgezet onderwijs en MBO). Het aanbod: lespakketten, film, trainingen, zorgstructuur, met altijd de insteek: aansluiten bij wat al goed gaat.

De projectleider van SchoolsOUT zocht iemand uit het PO om mee te denken over mogelijkheden rond seksuele diversiteit in het PO. Ik werd vrijwilliger en raakte meteen betrokken bij een cadeau voor alle basisscholen: een boekenpakket. Het ging om acht boeken met een link naar seksuele diversiteit, voor kinderen van 4 tot en met 12 jaar. Rond die tijd kreeg mijn dochter een vriendin, die later haar vrouw werd. Dit motiveerde en stimuleerde me nog meer om me in te zetten voor activiteiten met een link naar seksuele diversiteit.

Ik bleef zoeken naar boeken over dit thema, een eenvoudige insteek om kinderen te laten ontdekken dat de wereld en de liefde divers zijn. Een kans op herkenning voor kinderen uit gezinnen met twee ouders van dezelfde sekse en erkenning voor alle kinderen om te kunnen zijn wie ze zijn.

En toen besloot ik tot dit kinderboek met de titel Allemaal mee. Op mijn website  www.hannyebbers.com vind je kleurplaten en een memory van tekeningen uit het boek. Ook recepten van lekkers uit de verhalen. Een lesbrief is toegevoegd.

Het boek heb ik in eigenbeheer uitgegeven en is overal in Nederland en België te koop.

Jonge kinderen denken nog niet in ‘heterohokjes’. Wanneer je begint bij het begin, zijn er geen vooroordelen en werk je eraan ze te voorkomen!

*

Ranjith Postma (1976) werd de eerste maanden van zijn leven verzorgd in een Sri Lankaans weeshuis met meer baby’s dan wiegjes. Daarna volgde adoptie en groeide hij op in een Gronings dorp met meer koeien dan huizen. Vijfenveertigjaar geleden werd er over een bruin kindje gesproken. Tegenwoordig woont hij in Hilversum en schrijft hij over de zoektocht van geadopteerden naar hun identiteit. Een worsteling die hij zelf nog niet gewonnen heeft.