Terwijl op de achtergrond bommen en granaten Oekraïne verpulveren, vastgelegd door full-hd camera’s en dolby surround microfoons, lees ik over de gefundeerde angsten van de LHBTI-gemeenschap aldaar.De Oekraïense activiste Olena Shevchenko maakt zich grote zorgen over het vooruitzicht van een Russische bezetting in het toch al niet zo homovriendelijke Oekraïne. Regelmatig zijn LHBTI’ers doelwit van extreemrechtse fanatiekelingen en volgelingen van de orthodox-christelijke kerk.
Officieel heeft Oekraïne homoseksualiteit in 1991 gedecriminaliseerd, maar de overwegend conservatieve samenleving is amper progressiever geworden in het denkbeeld rondom dit thema.Er zijn zelfs aartsbisschoppen in Rusland én Oekraïne die zonder schroom homoseksualiteit benoemen als oorzaak van de huidige crisis.Ook al is homoseksualiteit officieel legaal in Rusland, toch staat het land vooral bekend om een wet die in 2013 werd aangenomen om ‘propaganda’ omtrent homoseksualiteit te verbieden. Voorlichting en educatie aan jongeren over dit onderwerp wordt als propaganda gezien in het rijk van Poetin en sinds de invoering van de betreffende wet zijn geweldsincidenten tegen homoseksuelen alleen maar toegenomen.
Laat staan de negatieve denkbeelden over dit onderwerp onder de gemiddelde inwoner van Rusland. Poetin onderstreepte met deze wet zijn streven om traditionele waarden te verdedigden. Ook hierin liet hij zijn megalomane aard zien. Dat zijn reikwijdte en die van Rusland met betrekking tot dit onderwerp ook Oekraïne beïnvloeden, is pijnlijk aantoonbaar. De denkbeelden rondom afwijkende seksualiteit zijn er gemiddeld gezien zeer conservatief.Terug naar Oekraïne. Op sommige plekken in uitgaansgebieden, vooral in Kiev, waren er overigens wel degelijk recente initiatieven en leek het erop dat LHBTI’ers iets meer zichzelf konden zijn, maar die vrijheden beperkten zich tot de periferie van de nacht in ondergrondse clubs. En aan die stille, langzame opleving komt nu wederom een abrupt eind.Veel Oekraïense LHBTI’ers hebben zich aangesloten bij de vluchtelingenstromen richting het Westen. Oprichter van LHBTI+rechtenorganisatie Fulcrum, Tymur Levchuk, geeft aan dat veel mensen van de gemeenschap Kiev inmiddels hebben verlaten. Voelden zij zich voorheen al niet veilig, nu is hun toekomstbeeld nog donkerder geworden. De angst om als gehate minderheid onder de Russische vlag nog vaker als boksbal te moeten fungeren voelt als een immense bedreiging. Vooral omdat de Russen hebben aangegeven na een invasie ‘afwijkende’ meningen actief te zullen onderdrukken en vervolgen. Onder ‘afwijkende’ meningen vallen onder andere de opinies van kritische journalisten, maar ook de roep om erkenning van LHBTI-activisten. Honderdduizenden Oekraïners zijn onderweg naar West-Europa, waar zij meer dan welkom lijken. Onder hen dus ook tienduizenden LHBTI’ers die West-Europa als een warm bad zullen ervaren met betrekking tot hun geaardheid. Toch, tegelijkertijd met hen, komen er in West-Europese steden honderdduizenden mensen binnen met een conservatieve blik jegens LHBTI+ en een nogal rigide blik op door het Westen gedoogde vrijheden. Samen met sommige andere anti-Westerse sentimenten die welig tieren in de vluchtelingenopvang waar homo- en transfobie schering en inslag zijn, kan dit zorgen voor een ongezonde dynamiek op langere termijn. Wat voor ons in het Westen doodgewoon is geworden, is voor veel vluchtelingen niets minder dan Sodom en Gomorra. Velen onder hen zullen onze vrijheden als iets walgelijks zien. Niet omdat zij als volk slecht zijn of van slechte wil, maar omdat autocratisch gestuurde mensen geïndoctrineerd zijn door hun leiders. We staan als LHBTI-gemeenschap dus voor een enorme uitdaging willen we op termijn niet stilletjes onze kast weer moeten uitstoffen om onze vrijheid op te offeren voor de vrijheid van anderen. Educatie zal direct vanaf het begin nodig zijn. Onze normen zijn simpelweg anders en ruimer dan die de gemiddelde Oekraïner kent. Prioriteit nummer één in deze treurige geschiedkundige omwenteling, is een veilig onderkomen voor iedereen die de absurde retoriek en het zieke geweld van Poetin ontvlucht. Prioriteit nummer twee is om op termijn te waken over onze eigen veroverde vrijheden. Want echt: het Westerse vrije gedachtegoed wordt niet alom omarmd. Ook niet door vluchtelingen.
Vrijheid, alle vormen van vrijheid, zal fulltime bevochten moeten worden. Ook hier.
*
Bernard John Jansz publiceerde in Mens en Gevoelens en is columnist voor Gay News, Gaykrant en het Tijdschrift voor Verzorgenden. In het dagelijkse leven is hij persoonlijk begeleider en teamleider verstandelijk beperkten.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
