Het moet een geweldig indrukwekkende voorstelling zijn geweest, en ik kan me nog steeds voor mijn kop slaan dat ik destijds niet ben gegaan. Tien jaar geleden toerde het gerenommeerd Gents gezelschap Les Ballets C de la B de wereld rond met Gardenia.
Op initiatief van actrice en transgenderpionier Vanessa Van Durme maakten regisseurs Alain Platel en Frank Van Laecke een stuk, waarin ouder wordende homoseksuele en transgender (drag)artiesten hun verhaal vertellen, zonder woorden, enkel door beweging en mimiek op muziek.
Vorige maand verscheen er een documentaire over deze bijzondere groep mensen op Netflix, Before the last curtain falls (2013) van Thomas Wallner, waarin de spelers alsnog aan het woord komen en een inkijkje geven in hun dagelijks leven.
We ontmoeten de groep bij terugkomst in Gent, na afloop van hun wereldtournee, terug in hun alledaags bestaan, dat doorgaans niet zo glamoureus is als de diva’s die ze ten tonele voeren in Gardenia. Danilo, schoonmaker in de rosse buurt, lacht het weg. Het leven is een broodje poep en je neemt elke dag een hapje, schat. Trots toont hij ons een la vol hotelzeepjes, die hij op zijn reis heeft verzameld.
Wanneer regisseur Wallner wat dieper graaft, komt het verdriet aan de oppervlakte. Als hij vraagt naar de naam die Vanessa als kind kreeg, weigert ze in eerste instantie te antwoorden. OK, my name was Jean-Pierre, so what?! Op haar 27ste liet ze zich opereren in Casablanca. Toen ze bijkwam, was het eerste wat ze dacht: Eindelijk! Daarna werkte ze 13 jaar lang in de prostitutie, omdat alle andere deuren gesloten bleven.
Gerrit rolde als jonge jongen het nachtleven in, trad op als stripteasedanseres, en begon hormonen te slikken om borsten te krijgen, zonder daar verder over na te denken. Het was de normaalste zaak van de wereld. Na een aantal jaar als vrouw, gaat hij nu weer als man door het leven, wars van hokjes, maar ook omdat hij zijn moeder beloofde niet in zichzelf te laten snijden. Andrea maakte op latere leeftijd bewust de keuze om aan haar laars te lappen wat anderen van haar denken. Al word ik maar 60, dan heb ik toch 15 jaar geleefd, zoals ik wilde leven.
In fragmenten uit de show zien we de spelers transformeren. Ze komen op in mannenpak en werpen dat keurslijf in opeenvolgende ‘tableaus vivant’ van zich af, op de tonen van een aria uit Puccini’s Madama Butterfly. Bevrijd van de maatschappelijke conventie, in niets dan hun ondergoed, zijn ze kwetsbaar, maar vrij. Vrij om te dromen over wie ze werkelijk willen zijn. Ze verkleden zich als de gay icons die we allemaal kennen: Marlene Dietrich, Liza Minnelli, maar die vermomming verhult niet de aangrijpende wederopstanding van de mensen die eronder schuilgaan. Ik kruip niet in de huid van iemand in Gardenia, ik ben gewoon mezelf.
Een catharsis, zo noemt Richard het meespelen in Gardenia. Voor Danilo is dit het grootste cadeau van zijn leven. Wat een bevrijding! Het afscheid na de allerlaatste voorstelling is dan ook zwaar. Cast en crew vallen elkaar huilend in de armen. Terug naar de dagelijkse realiteit, zonder applaus, zonder de veiligheid van de theaterfamilie.
Before the last curtain falls is een indrukwekkend eerbetoon aan de generatie queers die ons is voorgegaan. Aan de humor die hen staande houdt. Aan de schoonheid van het verval en het lef om dat verval onverschrokken tegemoet te treden. Een must-see voor iedereen die denkt dat gender fluidity en queerness enkel iets van nu is. Dit zijn de schouders waarop wij staan. Graag een ovatie voordat het doek valt.
*
Before the last curtain falls (2013)
Een film van Thomas Wallner op basis van de voorstelling Gardenia van Alain Platel en Frank Van Laecke, met onder andere Vanessa Van Durme, Danilo Povolo, Gerrit Becker, Andrea De Laet, Richard Dierick.
*
*
Jeroen de Beer (Utrecht, 1974) is filmwetenschapper en dichter. Hij schreef liedteksten voor o.a. Mylene d’Anjou, Ellen Evers en Vera Mann. Hij werkte bij Joop van den Ende Theaterproducties, Stadsschouwburg Amsterdam en sinds 2013 bij de Academie voor Theater en Dans. Sinds 2017 is hij lid van het Amsterdam Gay Men’s Chorus.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
