In deze serie maken we kennis met de mensen achter de cijfers van de IND. Stuk voor stuk mensen met een persoonlijk verhaal en met soms een driedubbele coming-out. Een coming-out voor zichzelf in de meest moeilijke omstandigheden, een coming-out in het land van herkomst, niet zelden met gevaar voor eigen leven. En last but not least, een coming-out voor de IND. Wie zijn zij, deze mensen achter de statistieken? Wat zijn hun dromen en met welke hoop en verwachting kwamen zij onze kant op? Wie en wat hebben ze daarvoor moeten achterlaten? Wat is hun strijd en verhaal?
Tekst: Kitty van Peer
In gesprek met Erica uit Kameroen, een welbespraakte dame. Als we ons gesprek even moeten stilleggen, omdat de herinneringen te veel worden, wordt het voor mij wederom duidelijk hoe belangrijk deze serie is. De persoonlijke verhalen, niet de cijfers en de casussen. Ieder mens met een uniek verhaal.
Zoals eerder in deze serie wordt het gesprek gevoerd in het Engels en daarna naar het Nederlands vertaald. Sommige uitspraken en persoonlijke hulpvragen laten zich echter niet altijd goed vertalen. Deze heb ik in het Engels overgenomen.
Erica is 21 jaar en komt uit Kameroen. Als zij een kans krijgt om te spreken, om haar verhaal te vertellen dan doet zij dat graag. Voor zichzelf en voor de mensen die het zelf niet kunnen. ‘Als lesbische of biseksuele vrouw in Kameroen kun je of opgepakt worden door de politie en in de gevangenis geslagen en verkracht worden, of door je eigen community gestript en doodgeslagen worden,’ vertelt Erica me.
Wat erger is laat ze in het midden.
‘In 2017 kwam ik naar Nederland om te studeren. Het was als een wonder voor me, op het moment dat ik het positieve bericht kreeg vanuit Nederland. In Kameroen studeerde ik Medisch Laboratoriumonderzoek en kon ik me door middel van deze studie in veiligheid brengen. Hoopte ik.’
Erica groeit op in Bamenda, een grote stad in Kameroen. Als actief lid van de kerk en het kerkkoor is het voor haar zeer lastig om haar gevoelens voor vrouwen te accepteren. Bezeten door de duivel of behekst zijn, zijn de termen waarmee zij te maken heeft. Daarnaast is het, door haar streng christelijke opvoeding, voor haarzelf ook heel zwaar om haar gevoelens voor vrouwen een plek te geven. De conservatieve houding van haar moeder maakt dat het voor Erica erg moeilijk is om haar weg te vinden. Maar gevoelens zijn niet te dwingen en ze wordt stapelverliefd op studiegenoot Confidence.
“Confidence inspired and guided me. Sometimes even took care of me. She was my girlfriend and mentor at the same time.”
Ze kennen elkaar al een tijdje wanneer in 2012 hun vriendschap een jarenlange relatie wordt. Jaren waarin ze elkaar steunen en de liefde steeds groter wordt, waarin ze voor elkaar zorgen en op elkaar letten. Als ze op een dag weer samen zijn bij Confidence thuis, worden ze betrapt door haar zus. Een chaotische toestand volgt: het zal de laatste keer zijn dat Erica en Confidence bij elkaar zijn. Ze worden gedwongen uit elkaar gehaald en wat volgt is de vlucht van Erica. Ze moet stoppen met haar studie en om de zoveel tijd verhuizen van de ene stad naar de andere. Weg van haar liefde moet ze haar weg zien te vinden. Tijdens deze verdrietige periode probeert ze ten einde raad zich online in te schrijven voor een internationale studie. Ze wil weg, ze moet weg uit Kameroen. Tot haar verrassing en opluchting komt er een positief bericht vanuit Nederland. Ze is geaccepteerd door een universiteit in Nederland en dit is haar ontsnapping. Tegelijkertijd moet ze hierdoor de liefde van haar leven achterlaten. Met een verscheurd gevoel vertrekt ze.
“It was like a miracle. I still couldn’t believe it when I passed security in The Netherlands.”
Natuurlijk houden Erica en Confidence contact. Ze missen elkaar, hebben lange telefoongesprekken en sturen elkaar berichtjes. Zo ook op Valentijnsdag 2018. Erica krijgt ‘s ochtends nog een wens gestuurd van haar liefde in Kameroen. Later die dag wordt Confindence vermoord. Tijdens ons gesprek breekt Erica als ze hieraan terugdenkt, aangeslagen moet ze pauzeren. We nemen de tijd om stil te staan bij de herinnering aan Confidence.
“This memory I will never forget. When I spoke with her earlier about an incident I could hear the fear in her voice. Something I had never heard before. Still her file isn’t opened or her case started, I really wonder why.”
Erica vraagt zich hardop af of het inderdaad klopt dat je een naam niet voor niets krijgt. En ze is ervan overtuigd dat dat bij Confidence zeker zo was. Liefdevol en trots beschrijft ze haar als een vrouw met een sterke en zorgzame persoonlijkheid, vol zelfvertrouwen.
Naast dit persoonlijk verlies blijkt na een tijdje ook het wonder van de studie in Nederland niet bestand tegen regels. Het eerste substantiële gedeelte voor haar studie is door Erica’s familie betaald, het tweede gedeelte zou in termijnen betaald kunnen worden. Helaas is dat niet zo en Erica moet haar studie gedwongen beëindigen waardoor haar visum wordt ingetrokken. Geen studie in Nederland.
Over haar geaardheid heeft ze dan nog niet veel durven praten. Ze voelt zich niet veilig genoeg. Ook in Nederland ziet ze de homofobie en ze heeft het drama in Kameroen nog in haar geheugen. Er breekt een onzekere en eenzame tijd aan.
Wanneer Erica ziek wordt en ze geen recht heeft op medische zorg, moet ze op zoek naar hulp. Hulp die ze vindt bij Kruispost in Amsterdam. Daar krijgt ze naast medische zorg ook nuttige informatie en wordt ze verwezen naar mensen waarmee ze kan praten, waar ze haar verhaal kan delen. Eindelijk neemt iemand die de tijd, met haar praat en vooral luistert. Ze wordt gezien en gehoord. Later die week krijgt Erica een ticket naar Ter Apel en daar vraagt ze asiel aan.
Wat volgt zijn een reeks ellenlange interviews waarin elke keer weer bewijs wordt gevraagd over haar gevoelens voor vrouwen. Urenlange ondervragingen en vele overplaatsingen. Bij het woord IND krijgt ze rillingen. Rillingen van stress, onmacht en wanhoop.
“I wonder what it is I haven’t said yet, I have told and explained everything about my personal life. About Me. My private life. I had to talk about everything, which is very uncomfortable. I litteraly did tell everything, why isn’t it enough?! You make me feel I’m lost.”
“IND live my life for one day, just one day. To know what it is like to be in my shoes.”
In deze onrustige en chaotische tijd krijgt ze af en toe ook goed nieuws. Erica is ontzettend blij als ze zich door middel van een inclusie-programma kan inschrijven voor een studie in Wageningen. Een programma voor vluchtelingen die hun studie willen voortzetten. Even ziet het leven er weer wat hoopvoller uit. Het AZC waar ze op dat moment verblijft is ook redelijk in de buurt, waardoor het voor haar te bereizen is. Er is weer enig uitzicht op een toekomst; ze is weer in beweging. Dan wordt besloten dat Erica naar het AZC in Gilze moet, wat maakt dat ze met het programma niet kan volgen. Weg toekomstpannen.
“I really tried to continue the programm, it meant so much to me, but I couldn’t.”
Nu jaren verder en wederom verplaatst naar een ander AZC, wil Erica nog steeds liever bezig zijn dan de dagen doorbrengen met nietsdoen in een kleine kamer. Zonder uitzicht op wat dan ook. Vrijwilligerswerk met ouderen en cursussen online vullen haar dagen. En ze vindt steun bij haar vriendin die ze heeft leren kennen in het AZC. Allebei zitten de dames nog in een lastig parket en proberen ze elkaar te steunen waar mogelijk. Ze hebben allebei een lange reis voor de boeg.
Nog altijd heeft Erica de droom haar studie af te ronden en met laboratoriumonderzoek problemen in kaart te brengen om vervolgens de onderzoeksresultaten in te kunnen zetten voor gemeenschappen waar de gezondheidszorg op een laag pitje staat, zoals in Afrika. Maar ook verpleging hier in Nederland heeft haar interesse gewekt. Mensen helpen, daar draait het om.
Bij de vraag naar haar geboortestad, breekt er op haar gezicht toch een lach door. Denkend aan Bamenda en het mooie uitzicht vanaf de heuvels over deze stad, aan de manier van leven. Haar herinneringen. Iets dat je niet zomaar opgeeft tenzij je geen andere keuze hebt.
“Here is the link to the song about my Bamenda. I hope you enjoy this song, just watching it makes me miss home again.”
*
De betekenis van de naam Erica is ‘ever powerful‘.
*
Human Rights Watch: ‘Kameroen is een van de 31 Afrikaanse landen waar homoseksualiteit bij wet verboden is. ‘De wet die seks met iemand van hetzelfde geslacht strafbaar stelt, zorgt ervoor dat mensen ongestraft LHBTI+ers kunnen aanvallen, mishandelen en martelen.’
*
Klik hier voor de petitie van LGBT Asylum Support die mensen zoals Erica ondersteunt.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
