“Met de Ronde Tafel over ‘consent’ kunnen we consensus bereiken”

Op donderdag 2 december vindt een Ronde Tafel plaats over het onderwerp consent binnen LHBTI+netwerken en LHBTI+relaties. Gaykrant spreekt hierover met Thomas Garrod-Pullar, mede-oprichter van de stichting MenAsWell, die opkomt voor de belangen van mannelijke slachtoffers van seksueel geweld.

Tekst: Rick van der Made

De Ronde Tafel over consent wordt georganiseerd door MenAsWell, COC Nederland, Rutgers, Bi+, Movisie en Gaykrant. Naast een plenair gedeelte omvat de conferentie ook subgroepen over de thema’s: Online daten, Uitgaan, Jongeren, Relaties, Sekswerk en Chemseks.

Moderator voor de subgroep Chemseks is Thomas Garrod-Pullar. Hij is mede-oprichter van MenAsWell, de stichting die opkomt voor de belangen van mannelijke slachtoffers van seksueel geweld en die strijdt tegen seksueel geweld tegen mannen. We vragen hem naar het belang van deze Ronde Tafel, over wat consent is, en welke verantwoordelijkheden we als leden van de regenbooggemeenschap naar elkaar toe hebben.

Wie is Thomas Garrod-Pullar?

Ik ben Brits van geboorte en woon nu zes jaar in Amsterdam, waar ik voornamelijk in sales heb gewerkt. Sinds het begin van de coronapandemie houd ik me intensief bezig met MenAsWell.

Waar komt het idee voor MenAsWell vandaan?

Ik ben zelf in 2016 slachtoffer geworden van seksueel geweld en ik merkte dat er zowel binnen als buiten de regenbooggemeenschap heel veel onwetendheid en onbegrip heerste over mannen die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld. Ik vond moeilijk hulp bij instanties en ik merkte dat binnen de gemeenschap vrijwel niemand wist hoe op dit voorval te reageren.

Toen minister Grapperhaus in 2020 alle vormen van onvrijwillige seks als verkrachting strafbaar stelde (‘Seks hoort altijd vrijwillig en gelijkwaardig te zijn, dat is de norm. En dit moet ook verankerd zijn in de wet,’ aldus Grapperhaus) kreeg ik veel reacties van mannen die met dit probleem van onvrijwillige seks en ongepaste benadering te maken hebben gehad en die te weinig ondersteuning voelden. Zowel buiten als binnen de regenbooggemeenschap. Dat heeft geresulteerd in het oprichten van MenAsWell.

Bij veel mensen en organisaties heersen onbegrip en vooringenomenheid als het over mannen die seks met mannen hebben gaat. Wat we zien is dat mannen die slachtoffer zijn geworden van seksueel geweld zich voornamelijk melden bij de GGD SOA-poli’s en dat zij moeite hebben het onderwerp te bespreken. Er is schaamte, er is schuldgevoel, er is het onvermogen om te praten over wat ze meegemaakt hebben.

Organisaties die met deze mannen werken moeten leren de signalen van seksueel geweld bij mannen op te pikken en leren hoe daarover het gesprek met hen aan te gaan. De regenbooggemeenschap als geheel is gebaat bij een bewustwordingsproces over seksueel overschrijdend gedrag binnen de gemeenschap zelf.

Wat is consent precies en waarom is het zo belangrijk?

Het is belangrijk dat we de omvang van het probleem gaan inzien. Volgens een onderzoek van Rutgers heeft een kwart van de mannen die seks hebben met mannen wel eens te maken gehad met grensoverschrijdend gedrag. Uit onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk blijkt dat de helft van de homoseksuele en biseksuele mannen wel eens te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag.

Kortweg betekent consent ‘instemming’. Je kunt consent geven en je kunt het ontvangen. Het probleem is dat de term vaak ‘verondersteld’ wordt en daarmee niet expliciet en dus bespreekbaar gemaakt wordt. Iedereen wil op een andere manier benaderd worden en iedereen benadert de ander op een eigen manier: het gaat om het bewustwordingsproces over de manieren van benaderen en benaderd worden. Zo is consent bijvoorbeeld altijd herroepbaar: het kan gebeuren dat iemand op avances van een ander ingaat, maar dat diegene later toch liever niets van die ander wil.

We hebben als regenbooggemeenschap inmiddels het stadium bereikt waarin we ook naar elkaars gedrag mogen kijken: ervoor zorgdragen dat wat we niet willen dat gebeurt, ook niet gebeurt. Dat we ja of nee kunnen en moeten zeggen naar elkaars gedrag. Dat we verantwoordelijk zijn voor elkaars welzijn en dat we binnen de gemeenschap allemaal veilig en geliefd kunnen zijn. Voor veel mensen geldt dat ze niet weten hoe ze instemming kunnen bewerkstelligen (vragend of gevend) of hoe ze om moeten gaan met consent binnen relaties.

En dan is er op 2 december de Ronde Tafel over dit thema, georganiseerd door zes landelijke organisaties.

Een conferentie kan voor veel organisaties en individuen de eerste stap in het bewustwordingsproces zijn. We moeten overeenstemming bereiken over wat het probleem is, wat het concept ‘consent’ nu precies inhoudt, maar we moeten ook meer begrip kweken voor slachtoffers.

Ik ben ooit benaderd door een man die zich uit de gayscene teruggetrokken heeft nadat hij ongevraagd drugs toegediend had gekregen, daar bewusteloos van raakte en vervolgens verkracht werd. Die man zal moeite hebben om zich binnen de gayscene nog veilig te voelen. Bovendien heeft hij te maken gekregen met mensen en organisaties binnen de gemeenschap die niet wisten hoe op hem te reageren.

Ik heb meegemaakt dat een slachtoffer naar de politie ging en dat de politie als volgt reageerde: ‘Hoe kun je nou slachtoffer zijn? Je hebt toch drugs genomen?’ Ik heb voorbeelden van mannen die slachtoffer geworden zijn van grooming, met en zonder drugs. Tieners, twintigers en zelfs dertigers kunnen kwetsbaar zijn en we moeten aan iedereen – jong en oud – duidelijk maken dat gedrag zonder consent niet toelaatbaar is.

De geschiedenis leert ons dat ouderen juist heel veel voor jongeren kunnen betekenen. Denk aan de LHBTI+familiehuizen in Amerika in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw waarin LHBTI+jongeren die geen thuis meer hadden door LHBTI+ouderen werden opgevangen. De hulp en het begrip van oud naar jong zijn juist zo waardevol. Consent is geen generatieprobleem. Het is een gedragsprobleem.

Wat is grooming precies?

Het is het proces waarbij de misbruiker het slachtoffer ongevoelig voor misleidende avances maakt om ervoor te zorgen dat het slachtoffer het gedrag van de misbruiker niet verwerpt of ergens rapporteert.

En met enkele affaires in ons achterhoofd is het goed om na te denken hoe we onze gemeenschap met elkaar willen inrichten. Vallen we elkaar aan op elkaars gedrag of kunnen we de waarden en normen binnen de gemeenschap en met elkaar herijken? Welke werken wel en welke niet, of niet meer?

Op naar 2 december…

Ja. Voor alle LHBTI+organisaties is deze Ronde Tafel belangrijk: we kunnen beginnen om consensus te bereiken over wat het probleem is, wat de diverse begrippen precies moeten inhouden, en wat eraan gedaan kan en moet worden. Als het om consent gaat, is de input vanuit de regenbooggemeenschap onontbeerlijk.

*