Kristof Rutsaert, weduwnaar van Robert Long, over zijn nieuwe theatervoorstelling

Robert Long (1943-2006) was een van de eerste Nederlandse artiesten die openlijk homoseksueel was. In de jaren 70 en 80 van de vorige eeuw schopte hij tegen heel wat heilige huisjes aan en zijn teksten over het milieu en de macht van het kapitalisme zijn ook vandaag de dag nog actueel. Gaykrant spreekt met Kristof Rutsaert, de weduwnaar van Robert Long, die momenteel langs Nederlandse theaters trekt met de voorstelling ‘De dag dat ik Robert Long ontmoette’.  

Tekst: Hanneke van Dongen
Foto’s: Pieter Nepas

Een regenachtig Maastricht en een zonnig Antwerpen: we beeldbellen om toch een zo live mogelijk gesprek te hebben. Kristof lacht me opgewekt toe, ondanks de enorme drukte en hectiek vanwege de theatervoorstelling ‘De dag dat ik Robert Long ontmoette’ waarmee hij, samen met vier zangers en een orkest, een tournee door ons land maakt. Voor we over de voorstelling zelf praten wil ik eerst weten: wat voor mens was Robert Long?  

Kristof, om me voor te bereiden op dit interview heb ik gisteren wat liedjes van Robert beluisterd, die ik al lang niet gehoord had. Ik moest een paar keer huilen, is dat de bedoeling?  

‘Nou nee… er wordt me vaak gevraagd: ‘Wat is jouw favoriete nummer?’ Daar kan ik geen antwoord op geven: je fietst eigenlijk door zijn repertoire heen en hoe je erdoor geraakt wordt hangt ook erg af van je eigen stemming van dat moment: er zitten ook veel vrolijke en grappige nummers tussen. Maar soms zit je in een melancholische bui en luister je naar een nummer om eens even lekker te janken.  

Kristof en Robert

Weerspiegelt dat ook het karakter van Robert, het meegaan met de emoties van dat moment? 

Robert was zelf niet zo melancholisch maar hij had wel door omstandigheden zijn eigen familie gecreëerd. Zijn moeder stierf toen hij twaalf was en dat werd hem niet verteld. Hij moest plots bij zijn vader gaan logeren en pas maanden later kreeg hij te horen dat zijn moeder er niet meer was. Dat heeft ergens in zijn onderbewuste toch wel een grote rol gespeeld. Later is hij heel goed gaan luisteren naar zijn publiek. Na zijn werk ging hij altijd een borrel drinken. Ik schoof daar vaak bij aan en hoorde al die verhalen van zijn fans die na de voorstelling nog even met hem kwamen praten.

Dat die mensen gewoon verder gingen met hun vaak heel heftige en persoonlijke verhalen al kwam ik er bij zitten, zegt trouwens ook veel over Robert. Kennelijk voelden de mensen zich bij hem zo veilig, dat ze mij automatisch ook vertrouwden. Robert kon heel goed luisteren.  Soms werden er vreselijke verhalen bijvoorbeeld over incest verteld. Dat heeft Robert niet zelf meegemaakt maar hij verblikte niet bij die verhalen, bleef aandachtig luisteren en leefde mee. Hij nam die ervaringen van anderen mee in zijn teksten.  

Hij was dus een empathisch mens? 

Zeker. Maar hij was ook heel duidelijk: heel zwart/wit. Als hij het niet met me eens was, moest ik echt met heel goede argumenten komen om hem te overtuigen. Maar hij werd niet boos als we het oneens waren, we hebben eigenlijk nooit echt ruzie gehad. Wel eens een moeilijke periode, maar geen ruzie. En als ik niet lekker in mijn vel zat, was hij er voor me. Dan riep hij me bij zich, of ik nou tegenstribbelde of niet: ‘Kom hier en zeg me nu eens wat ik voor jou kan doen want je zit niet lekker in je vel, dat zie ik.’ Dan kwam ik bijvoorbeeld met dozen vol bonnetjes die uitgezocht moesten worden: ‘Hier, dit mag je allemaal uitzoeken.’ en dat deed hij dan ook. Die steun was heerlijk.  

Jullie hebben elkaar in 1990 ontmoet en in 1995 zijn jullie gaan samenwerken. In 2005 zijn jullie getrouwd en een jaar later is Robert overleden. 

Kristof valt in en vertelt hoe zijn man op tijd van een paar weken niet lekker was, ziek werd, in het ziekenhuis terecht kwam en overleed. ‘Het was een rollercoaster..’  

En dan ben je plots jong weduwnaar. Hoe verwerk je dat? 

Hoe kan ik dat beknopt vertellen? Nou ja, alles wat je hoort over een rouwproces heb ik meegemaakt. Verwijten, boosheid, verdriet.. Toen hij een paar jaar dood was bedacht ik: ‘Weet je wat, ik zie hem over veertig jaar terug.’ Of ik mezelf daarmee voor de gek houd maakt niet uit, ik stoor er niemand mee en het helpt me. Voor mij was dat gevoel een belangrijk keerpunt. Tegelijk weet ik: het gaat nooit meer over. Het is moeilijk uit te leggen. In de loop der jaren ben ik natuurlijk vaker mensen tegen gekomen die (jong) hun partner verloren. Dat schept meteen een band: je kent het en herkent het bij elkaar. Ik heb nu een nieuwe partner, hij is ook zijn partner verloren. Veel zaken hoef je dan niet uit te leggen: dat verbindt.  

Er was een groot leeftijdsverschil tussen jou en Robert, de kans was dus groot dat hij eerder zou overlijden dan jij. Hadden jullie het daar wel eens over? 

Ja. We spraken regelmatig over de dood, vanwege dat grote leeftijdsverschil. We hadden niet gedacht dat het zo vroeg zou gebeuren maar het lag wel voor de hand dat ik eerder zonder hem verder zou moeten. Dat waren heel warme gesprekken waar ik veel kracht uit kon putten toen het zo ver was. Op zijn sterfbed hoefde er niets meer uitgelegd of rechtgezet te worden en konden we alle tijd en aandacht aan elkaar geven. Dat heeft me enorm gesterkt.  

Vriendinnen van Robert zeiden: ‘Wees blij dat je dit hebt meegemaakt, veel mensen maken zo’n verbondenheid in een relatie nooit mee.’ Dat wil ik op zich best geloven maar ik denk toch ook: ‘Het had wel wat minder en dan wat langer mogen zijn.’ Dat is en blijft toch wel een moeilijke. 

(Kristof valt even stil)  

Maar goed. Ik denk dat ik terug op een goede track zit. In 2018 heb ik voor de 75e verjaardag van Robert een hommage georganiseerd. Ik dacht: als ik dit niet doe, gebeurt er niets. Ik was begonnen aan een studie vastgoedmakelaar. Ik wilde weer structuur in mijn leven, ik lag teveel op de bank. Nadat ik mijn diploma kreeg organiseerde ik die hommage, die geweldig was en dacht ik: ‘Weet je wat? Ik word theaterproducent.’ Daaruit is de theatervoorstelling gekomen en die werd zo goed ontvangen dat theaters ons vroegen om terug te komen. Dat gebeurt niet zo vaak. Dus zo is het gekomen, al kwam corona er natuurlijk tussendoor: nu is er de reprise. 

Het is nu lastig met programmeren: heel veel voorstellingen zijn steeds weer verschoven dus er is niet heel veel ruimte in de agenda’s van theaters meer. En toen we met de repetities bezig waren, bleek een van de zangers zodanige keelklachten te hebben dat we op stel en sprong een andere zanger moesten zoeken. Dat is gelukkig heel goed gelukt met Job Bovelander, maar wat was het spannend! 

Job kende de muziek van Robert nog nauwelijks toen hij gevraagd werd. Het is mooi om te zien hoe hij van de ene in de andere verbazing viel: ‘Wat een geweldige muziek en teksten en ze zijn nog steeds zo actueel! Er is niks stoffigs aan!’ Zo kwam er ook een jong meisje luisteren, ze was door anderen meegenomen en dacht dat het oubollig zou zijn maar achteraf kocht ze de cd en de dvd, laaiend enthousiast.  

Kristof Rutsaert

De teksten van Robert Long zijn zo authentiek menselijk. 

Ja. De voorstelling gaat over gevoelens. Iedereen kent die gevoelens of gaat ze leren kennen. Als je de liedjes nu beluistert hoor je hoe tijdloos ze zijn en het maakt niet uit of het gaat over liefde voor een vrouw of voor een man, over boosheid of verdriet.. Het gevoel is voor iedereen die het voelt hetzelfde, dat is universeel.  

Wat is de rode draad in de voorstelling? 

De titel zegt het al: de zangers vertellen tussen de nummers door over het moment waarop Robert Long in hun leven kwam en wat hij voor hen betekend heeft.  

Ik denk dat er weinig Nederlandse mensen van dertig jaar of ouder zijn die niet op de een of andere manier iets van Robert Long kennen? 

Ja, dat klopt. Als je naar de verkoopcijfers kijkt kan het niet anders of bijna iedereen heeft wel iets in de platenkast staan. Voor de wat jongeren kan het gaan om nummers die Robert schreef voor ‘Kinderen voor Kinderen’ of ‘Samson en Gert’. Maar het grappige is: bijvoorbeeld Paul de Leeuw heeft ‘Flink zijn’ overgenomen en zingt dat nog regelmatig. Ik kom nog steeds jongeren tegen die denken dat ‘Flink zijn’ van Paul de Leeuw is. En in 2015 zong Brace bij The Voice of Holland ‘Flink zijn’ waarmee hij hoge ogen scoorde. Dat vind ik allemaal mooi: zo leeft het repertoire van Robert ook verder. 

Heb jij inspraak als iemand iets wil doen met de muziek van Robert? 

Hmmm … ja en nee. Het is niet zo dat ik daar zomaar alle invloed op heb, in principe mag elke artiest die dat wil een andere artiest coveren. En dat vind ik mooi: als het maar vanuit liefde komt en vanuit het hart is het goed. Wel houd ik in de gaten wie er iets wil gebruiken voor commerciële doeleinden. Als een bedrijf iets wil gebruiken om veel geld mee te verdienen, ga ik er wel achteraan. Een enkel lied coveren kan dus, een volledig programma met liedjes van Robert, dan moet ik wel mijn toestemming geven.  

In alles wat je zegt voel ik de liefde. De liefde voor Robert, de liefde voor zijn muziek en de liefde voor mensen in het algemeen. Jouw grootste drijfveer lijkt te zijn dat je al die liefde met zoveel mogelijk mensen wil delen, proef ik dat goed? 

Ja. Zo is het. Ik deel graag. Job vertelt me dat hij niet begrijpt dat het repertoire van Robert (onder jongeren) zo onbekend is, hij is er zo van ondersteboven. Ik word warm als ik zie hoe hij geraakt is door de muziek en ja: dat gevoel zou ik graag met zoveel mogelijk mensen delen. 

Als de 80e verjaardag van Robert nadert wil ik eigenlijk weer zo’n avond organiseren als voor zijn 75e verjaardag. Ik weet nog niet hoe ik dat moet gaan doen maar ik heb nog tijd genoeg. En er zijn meer plannen. Maar het belangrijkste is dat eerst iedereen die zijn muziek nog niet kent, daar kennis mee maakt.

Dat is mijn streven: eerst écht luisteren, allemaal. En daarna mag je zeggen of je het wel of niet wat vindt. Geloof me: je zult niet teleurgesteld worden. Je wordt meegenomen op een reis door het repertoire van Robert, met een lach en een traan door verschillende gevoelens heen. Het is een vrolijke voorstelling: je hebt wel gehuild, maar je gaat blij weer naar buiten.  

Klik hier voor het speelschema van de theatervoorstelling

 *

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

2 thoughts on “Kristof Rutsaert, weduwnaar van Robert Long, over zijn nieuwe theatervoorstelling

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.