Sipke Jan Bousema (Dokkum, 1976) is presentator, producent en documentairemaker. Bekend van programma’s als SchoolTV, Museumbende en ZipZoo, legt hij zich de laatste jaren meer toe op produceren van campagnes en op documentaires en zet hij zich in voor de regenbooggemeenschap als ambassadeur van Pride en voor de provincie Friesland, alwaar op zaterdag 16 oktober in Leeuwarden Roze Zaterdag zal plaatsvinden. Gaykrant sprak met hem.
Tekst: Rick van der Made
Van landelijke tv-persoonlijkheid naar Friese regenboogactivist. Dat is een interessante ontwikkeling.
Ik ben teruggegaan naar Friesland. Ik woon in het huis van mijn ouders. Mijn moeder is inmiddels overleden en mijn vader zit in een verzorgingstehuis. Back to my roots, ja. Ik ben eerder teruggekeerd dan gedacht. Ik was jong toen ik voor de televisie ging werken en het was magisch om dat te mogen doen, maar het was tijdens de Pride in Amsterdam dat ik geraakt werd door de boot van Hivos waarop een wereldbol te zien was en mensen die achter tralies zaten. Daar besloot ik dat ik op mijn eigen manier inhoud aan Pride wilde geven.
Dat werd uiteindelijk de documentaire ‘Strijders voor de Liefde’ voor de NPO die ik als producent gemaakt heb en waarin ik zowel in binnen- als in buitenland op zoek ga naar mensen die een dagelijkse strijd moeten leveren om hun liefde openlijk te mogen uiten. Ik zocht de Harvey Milks van deze tijd op omdat Pride meer is dan spreken over hoe Geer en Goor zich op een boot uitdossen, hoe leuk en goedbedoeld ook. De Pride heeft een réden.
Ik heb veel gereisd en op gegeven moment, toen ik wat ouder was geworden en wat steviger met mijn voeten op de grond stond, merkte ik dat het thema LHBTI+ in Nederland eigenlijk ook onderbelicht bleef. Ik besloot documentaires te gaan maken die mensen raken en die mensen kunnen bewegen. LHBTI+ emancipatie heeft ook heel veel met zelfacceptatie te maken, denk ik. Je kunt acceptatie in de maatschappij alleen bereiken als je jezelf accepteert en van jezelf durft houden.
Dat proces van zelfontplooiing had ik afgerond en ik kon mijn energie, motivatie en overtuiging in anderen steken. En dat was nodig, want ik merkte dat er in Friesland nog het nodige te doen was op LHBTI+gebied en zonder onbescheiden te willen overkomen, denk ik denk dat ik nu met mijn volwassen voeten steviger in de Friese klei mogelijk een beetje het verschil kan maken en daar een bijdrage aan kan zijn.
Samen met Moeders en Vaders van Fryslân ben je de actie ‘Plant voor Roze Zaterdag gratis en online een regenboogvlag’ gestart.
Ik kwam in 2018 terug in Friesland en op een ochtend las ik de Leeuwarder Courant. Daar stond een column in die over de regenboogvlag ging. De schrijver had mijns inziens de betekenis ervan niet begrepen want hij vond de regenboogvlag tekortschieten. Vrouwen, gehandicapten, mensen van kleur hadden net zo goed als LHBTI+ers recht op hun plek onder de zon en hij vond dat de regenboogvlag niet inclusief was. Ik vond dat artikel veel te kort door de bocht en ik werd in eerste instantie boos. De schrijver stopte onze regenboogvlag met de bijbehorende betekenis, hele geschiedenis en emotie zo terug in de kast.
Ik heb om tien uur ’s avonds nog COC Friesland gebeld waarna ik tien minuten later door iemand van het COC werd teruggebeld. Ik moest wederom aan de film over Harvey Milk denken waarin een jongen uit Texas hem belde om te zeggen hoe moeilijk hij het als homo had. Het is enorm geruststellend te merken dat een LHBTI+organisatie als het COC meteen terugbelt. Dat resulteerde in een groot krantenartikel in augustus 2018 waarin we stelden dat Friesland op LHBTI+gebied eigenlijk nog een ontwikkelingsgebied was.
Toen ik in 2020 meedeed met First Dates, sprak ik op tv over mijn geaardheid, over mijn ouders die me altijd geaccepteerd en gesteund hebben, over dat zij óók tot de regenbooggemeenschap behoren en over hoe ik altijd geraakt word als ik ergens een regenboogvlag zie wapperen. Heel veel ouders voelden zich gehoord en benaderden mij.
Het hoofdthema van al die gesprekken en berichten was dat de LHBTI+beweging veel meer is dan een beweging voor LHBTI+ers. Het is ook een beweging voor alle familie, en vrienden en collega’s die om de LHBTI+er heen staan. Om Harvey Milk weer aan te halen: ‘Let’s all get united. Mothers, fathers, friends.’ Zo is Moeders en Vaders van Friesland ontstaan en met deze groep mensen is het idee bedacht om zoveel mogelijk online regenboogvlaggen te planten voor Roze Zaterdag Leeuwarden.
Iedereen in de regenbooggemeenschap moet weten: ‘Jullie staan er niet alleen voor, en overal in Nederland zijn er mensen die begaan zijn met de LHBTI+beweging.’ Het is de kracht van de verbinding. En ouders begrijpen andere ouders, want zij willen voor al hun kinderen een veilige wereld. En een regenboogvlag is vaak de aanleiding voor een gesprek over acceptatie. Daar begint het mee.
Friesland is inmiddels regenboogprovincie geworden en organiseert zelfs Roze Zaterdag.
Ik ben inmiddels zo ver dat ik met mijn vriend hand in hand kan lopen als ik dat wens, maar voor heel veel anderen geldt dat niet. Ook niet in Friesland. Daarom ben ik blij dat Leeuwarden voor de eerste keer Roze Zaterdag organiseert. Ik ben de bidboekmakers daar dan ook zeer erkentelijk voor. En Leeuwarden kan echt wel feestjes en activiteiten organiseren: de Elfstedentocht, Culturele Hoofdstad. Dat wordt hartstikke leuk.
Ik vind het belangrijk te benadrukken dat ik mij ontzettend welkom voel in Friesland. Ik merk hoe trots de Fries op mij is. ‘Ûs Sipke heeft het toch maar mooi tot in Hilversum geschopt’, en dat ondanks het stugge en soms vaak wat conservatieve karakter van de Fries. Ondanks het adagium ‘Doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg.’ Jezelf in alle kleuren laten zien wordt nog vaak als onnodig gezien, maar ikzelf ben ook Fries en ook ik behoor tot de regenbooggemeenschap met al zijn uitbundige kleuren en verschijningsvormen.
Dat besef sijpelt langzaam maar gestaag door de Friese stugheid heen en wordt steeds meer omarmd. Ik wil die beweging graag doorzetten. En weet: áls je een Fries als vriend heb, heb je hem voor het leven. Dan moet wel iets heel raars gebeuren mocht het anders lopen. Die vriendschap is robuust, stevig en solide. En ik ben gelukkig inmiddels gewoon ‘één van ons’ en Friezen hebben zo hun trots. En trots is Pride.
Op naar Roze Zaterdag Leeuwarden.
Zeker. Op naar Roze Zaterdag Leeuwarden op 16 oktober. Hang de regenboogvlag uit en plant online en gratis een regenboogvlag. We mogen en moeten laten zien dat we met velen zijn, zowel binnen als buiten Friesland.
Plant hier gratis en online je eigen regenboogvlag!
*
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
