Op vrijdag 8 oktober wordt in Utrecht het stripalbum Salto & Ubba gepresenteerd, een van de weinige Nederlandstalige strips met LHBTI+-personen in de hoofdrol. Hier vertelt auteur en tekenaar Wilbert van der Steen hoe dit bijzondere stripverhaal tot stand gekomen is.
In 2017 had ik een idee om een strip te maken met iets van LHBTI+ in de hoofdrol. Er zijn weinig origineel Nederlandstalige strips die dat bieden, en het is als LHBTI+er fijn om jezelf in een verhaal te herkennen. De tijd is er rijper voor dan ooit.
Een synopsis met als titel ‘De Papierwinkel’ lag er. Dat idee ontwikkelde zich met personage Phil in de hoofdrol. In dat verhaal leeft Phil in zijn eigen wereld en door een onverwachte ontmoeting met Salto kruipt hij uit zijn schulp.
Mijn idee was dat het boek beter zou passen bij een kleine uitgeverij dan bij een grote, meer commerciële uitgever. Ik maakte een afspraak met Sigge Stegeman van Soul Food Comics. Hij had enkele opmerkingen na het lezen van het manuscript waardoor ik me realiseerde dat het verhaal niet de kern bevatte die ik zocht, en dat was om een verhaal te maken waarin de liefde tussen twee mannen een belangrijke plaats innam.
Ik heroverwoog het verhaal en zag ook dat er te veel kleine thema’s waren die aandacht vroegen. Ik begon opnieuw. Wel nam ik Salto mee die in dat verhaal al een bearlesquer was.
Bij mijn proces van een script schrijven hoort ook schetsen maken. Eerst schrijf ik hoe het verhaal grofweg verloopt. Door het verhaal daarna te gaan schetsen, krijg ik in mijn hoofd er meer grip op; zie ik hoe het verhaal verloopt en krijg ik nieuwe ideeën. Wat ik moet toevoegen om het beter te laten verlopen? Maar ook: welke scènes ik weg moet halen?
Om me te helpen tijdens het schrijven heb ik Julien Antonetti gevraagd om te sparren. Hij is een verhalenverteller en theatermaker. Ik ben een autodidact in schrijven en Julien is geschoold professioneel.
Buiten het schrijven zocht ik naar hoe ik de strip ging vormgeven. De manier van tekenen die ik voor de meer dramatische albums ZON en LICHT gebruikte, paste niet. Ik wilde een luchtigere stijl. Zonder kaders en met minder decor. En een klein formaat boek vind ik persoonlijk het prettigst.
Online zocht ik naar voorbeelden en inspiratie rond bearlesque. Zo kwam ik in contact met de Dubliner Bear Lee There. Hij kon me het een en ander vertellen over de scene van deze theatertak.
Het verhaal ontwikkelde zich goed en ik had er vooral veel plezier in. Het idee om het zelf uit te geven kreeg steeds meer grip op me. Ik bekeek de mogelijkheden op de site van VoorDeKunst en had een gesprek met Ype Driessen. Hoe de crowdfunding voor hem verliep en waar ik aan moest denken. Het was allemaal nieuw voor me en kon er wat angstig van worden, wat verlammend op me werkt en me onzeker maakt.
Ik wist inmiddels dat door open kaart te spelen een hoop van die angst oplost, de spanning verdwijnt en ik weer verder kan. Zolang ik mezelf maar niet opjoeg en de tijd nam.
Ik begon de crowdfundcampagne op te zetten, begeleid door de mensen van VoorDeKunst. Een datum had ik geprikt en een deel van de strip was al klaar. Op de sociale media zijn allerlei plekken waar ik mijn plan kon plaatsen. Het net moest vooral zover mogelijk uitgegooid worden. Hoe meer mensen er kennis van konden nemen hoe beter. Ik vroeg daarom ook iedereen hun eigen netwerk er van op de hoogte brengen.
De eerste week ging het heel snel en stond de teller op 53%. Daarna ging het kabbelend verder. Ik plaatste updates op de site van VoorDeKunst en waar ik zichtbaar was. Het resultaat dat ik behaalde was precies wat ik nodig had. Niet waar ik om vroeg, maar bij VoorDeKunst is tussen de 80 en 100% ook geslaagd.
Hierna ging ik mijn strip afmaken en drukklaar maken. Ik had een drukker in de buurt gevonden en Franks broer die grafisch vormgever is hielp me met InDesign waarin het boek wordt vormgegeven. Ik kende het programma van járen geleden en met wat hortjes en stootjes kwam ik er weer in.
En dan is er het moment dat er 21 dozen met je boeken worden geleverd. Ik had er ruimte voor vrijgemaakt in mijn werkruimte en in de kelder. 21 klonk veel meer dan het bleek.
De eerste tegenprestaties voor de crowdfunding waren de deur reeds uit: kaarten van Salto & Ubba plus postzegels. In totaal waren het 155 donateurs, waarvan er 126 een gesigneerd boek kregen en de helft daarvan kreeg meer dan een gesigneerd boek. Dat nam allemaal meer tijd in beslag dan ik had overzien. Ik had het allemaal een beetje overschat.
Het verzenden van de boeken deed ik in delen, want om nu met 126 pakketjes bij het postpunt van Bruna aan te komen die dan allemaal gescand moeten worden, dat deed ik liever niet.
Sommige donateurs plaatsten enthousiast hun gekregen boek op hun tijdlijn. Aanvankelijk dacht ik het naar buiten brengen van het album te kunnen controleren, en probeerde dat ook maar uiteindelijk heb ik dat losgelaten. Wat is nu een betere reclame dan een liefdevolle post van Salto & Ubba!
Er komt de nodige administratie bij kijken. Boekhoudkundig helpt mijn man Frank me, maar er zijn instanties waar de boeken en de verkoopprijzen worden geregistreerd. Allemaal niet ingewikkeld, maar het moet wel gedaan worden.
Verder is het vanaf nu het promoten van Salto & Ubba waar het maar kan. Niet alleen door mij, maar door iedereen die wil. Online is wat dat betreft heel handig.
Dit is het eerste boek van Salto & Ubba en mijn plan is om er meer te maken en om er een buitenlandse uitgever voor te vinden, het liefst Engelstalig. De vertaling is er, een deel van het bedrag was daarvoor gereserveerd.
Op vrijdag 8 oktober presenteer ik in klein gezelschap – min of meer officieel – het album in Utrecht. Daarna mogen Salto en Ubba nog veel verder uitvliegen.
Veel plezier met Salto & Ubba!
Wilbert van der Steen
*
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
