Dit najaar wordt Amalia, de prinses van Oranje, achttien jaar. Zij wordt dus meerderjarig en kan, indien onverhoopt nodig, haar vader als staatshoofd opvolgen.
Peter Rehwinkel schreef naar aanleiding hiervan ‘AMALIA de plicht roept’ (uitgeverij Prometheus 2021). Behalve dat de auteur gepromoveerd is in het staatsrecht, is hij oud-parlementariër voor de PvdA (1994-2003,) die zich toen onder meer bezig hield met het koningschap. Vervolgens was hij achtereenvolgens burgemeester van Naarden (2004- 2009) en Groningen (2009-2013). Na een periode van o.m consultancy werd hij waarnemend burgemeester, eerst van Zaltbommel en recent nog van Bergen (NH). Op 29 augustus 2008 trouwde hij als eerste burgemeester met iemand van het zelfde geslacht. Zijn echtgenoot is de journalist Michel Zeegelaar.
Als historicus, gespecialiseerd in de cultuurhistorische context van de democratie en één van zijn meelezers heb ik met veel plezier het boek gelezen. Behalve dat het enorm veel interessante feitenkennis biedt voor wie daaraan behoefte kan hebben, zoals journalisten, is het boek ook rijk aan anekdotes met human interest. Boeiend voor iedereen dus.
Nederland herdacht dit jaar dat het twintig jaar geleden het huwelijk werd opengesteld voor partners van hetzelfde geslacht. Begrijpelijk dat Peter Rehwinkel hieraan in het boek ook aandacht besteedt. Nederland liep met deze openstelling internationaal gezien toen voorop. Maar in 2000 bij de parlementaire behandeling van de openstelling van het huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht werden er ook nog achterhoedegevechten geleverd. Bijvoorbeeld waar dit het koningschap betreft. Uit antwoorden van de regering op vragen vanuit de Eerste Kamer gesteld, bleek dat een huwelijk van een regerend koning of troonopvolger met iemand van hetzelfde geslacht niet werd beoogd. Er werd gesteld: ‘Daarmee {wordt} de essentie van het erfelijke koningschap op het spel gezet, aangezien op voorhand vaststaat dat uit een dergelijk huwelijk geen kinderen geboren kunnen worden.’
Maar behalve dat na een praktijk van twintig jaar inmiddels is gebleken dat er veel ruimer over het ouderschap wordt gedacht, vind ik het principieel onjuist dat het huwelijksrecht hier zodanig wordt uitgelegd dat het botst met artikel I van de grondwet, gebaseerd op het non-discriminatiebeginsel.
Het parlementaire debat hierover lijkt me sowieso een leuke uitdaging voor de fijnproevers.
*
Coos Huijsen (1939) is schrijver, oud-politicus en columnist. Hij was in 1976 de eerste parlementariër ter wereld die openlijk voor zijn homoseksualiteit uitkwam.
*