Yora Rienstra over haar documentaire: ‘Ik deed aangifte tegen de minister van Onderwijs’

Yora Rienstra, radio DJ, cabaretier en programmamaker, deed aangifte tegen Arie Slob, de minister van Onderwijs. Ze kreeg hier heel veel reacties op en besloot er een documentaire over te maken. Dat werd de documentaire: ‘Ik deed aangifte tegen de minister van Onderwijs’. 

Tekst: Floor Brands
Foto: Human Factor TV

Je hebt aangifte gedaan tegen Arie Slob naar aanleiding van het feit dat hij de verklaringen op reformatorische scholen, waarin staat dat ze een homoseksuele levenswijze afkeuren, verdedigde. 

Ja, klopt. Hij probeerde in een debat uitleg te geven over Artikel 23: dat scholen onder het mom van die grondwet het recht hebben om ouders zo’n verklaring te laten tekenen. Maar ik vond dat dit in strijd is met Artikel 1 in de grondwet. Ik vond het discriminatie. Daarom deed ik aangifte. Ik had de hoop dat Slob meer voor de leerlingen zou opkomen en dat is niet gebeurd. Ik kreeg daar heel veel reacties op en daar wilde ik iets mee doen. 

Heb je ook nog een reactie van Slob zelf gehad?

Nee, en ik heb het eigenlijk ook daarbij gelaten. Ik was uiteindelijk met leerlingen in gesprek gekomen en dat vond ik belangrijk. Op gegeven moment verwacht je ook niet meer zo veel van de politiek. Het komt soms wel op de agenda, maar wordt al snel vooruit geschoven. 

Nu is de christelijke Gomarus Scholengemeenschap in het nieuws geweest. Heb je hen bijvoorbeeld ook benaderd? 

Nee, Gomarus was al zo in het nieuws geweest en ze waren daar ook nog mee bezig, ook met de inspectie geloof ik, dus uiteindelijk heb ik dat links laten liggen. Ik ben met oud-leerlingen in gesprek gegaan, maar ik kreeg ook brieven van leerlingen die nu op die scholen zitten en die zich niet prettig voelen op hun school. Ik wilde ook wel met de scholen in gesprek. Uiteindelijk zijn er van twee scholen twee schoolleidingen geweest waar we terecht konden

Wel ontzettend dapper.

Ja, vond ik ook. En dat zijn ook echt boeiende gesprekken geweest. Ik zag dat het bij deze scholen nog heel ingewikkeld ligt. Nu zijn ze er wel al goed mee bezig, maar het blijft een moeilijk onderwerp. 

Wat was de worsteling die je bij de jongeren zag en die voor sommigen misschien moeilijk voor te stellen is? 

Dat veel kinderen opgroeien met het feit dat homoseksualiteit taboe is, en dat er niet altijd even positief over wordt gesproken. 

Ik vond het schrijnend om te horen dat sommige jongeren heel erg eenzaam zijn en  vaak een dubbelleven hebben, want gay en geloof blijkt toch een lastige combinatie te zijn. LHBT+er zijn en dat verborgen houden is voor velen een groot issue. Sommige jongeren proberen ervan af te komen. Ze proberen heel veel te bidden om ‘normaal’ te worden. Scholen herkennen of zien die worsteling vaak niet omdat deze verborgen blijft. 

Ben je zelf ook gelovig?

Nee. Vroeger vierden we thuis wel eens joodse feestdagen omdat mijn opa Joods was, maar dat was meer voor de gezelligheid. 

Je kunt je er als buitenstaander misschien ook moeilijk een voorstelling van maken hoe de worsteling in elkaar steekt. 

Ik ben er door de documentaire anders over gaan denken. Ik sprak jongeren die eigenlijk nooit helemaal vrij zijn. Er speelt heel veel angst, ook nog na hun coming-out. 

Wat ik ook wilde laten zien is de meerdere  kanten van deze mensen en hun verhalen. En dan merk je dat het ook niet altijd maar kommer en kwel is met het geloof.  Ik vond het interessant dat ze zeiden dat ze bij ons het geloof moeten verdedigen en bij het geloof moeten ze de LHBT+gemeenschap verdedigen. Ze staan in een spagaat te staan. Een school zou in deze een veilige plek moeten zijn.

Hoe zou het volgens jou moeten worden opgepakt door scholen? 

De scholen die ik sprak zijn er al mee bezig. Zij proberen nu meer kennis te vergaren. Er is verschil in scholen, maar ik denk dat er ook veel scholen zijn die toch gesloten blijven en waar je als LHBT+er lastig een voet tussen de deur krijgt. 

Een documentaire als deze is ook goed om mensen te laten zien hoe het daadwerkelijk zit. Ik denk dat veel scholen het ook niet weten, en al helemaal niet weten hoe hiermee om te gaan. 

Dat is ook zo, en het heeft ook tijd nodig om in beweging te komen en hen in beweging te brengen. In de documentaire filmen we ook in een gelovig gezin, en dan zie je echt de ontwikkeling binnen dat gezin en dat is mooi om te zien, maar het duurde wel een paar jaar voor ze hun weg hierin vonden. En waar ze jaren terug er zo over dachten – dat mensen geen relatie mochten hebben met iemand van het gelijke geslacht – daar staan ze nu een relatie wel toe.  

Maar ik krijg ook wel telefoontjes van mensen die de kansen niet krijgen. Die wanhoop die je soms ziet, ik vind het echt schrijnend. Ik wilde die problematiek blootleggen, want wat men niet ziet is er niet. De scholen waar ik ben geweest wilden ook die verhalen horen en waren soms enorm ontdaan van wat er allemaal gebeurt of gebeurde was. 

Ik denk dat veel scholen moeite hebben met dit onderwerp omdat ze ook hun visie op de bijbel hebben en die visie willen blijven uitdragen. Daarin is veiligheid voor leerlingen soms anders dan voor de scholen. Hierover moet je met elkaar in gesprek gaan om daarin op één lijn te komen. Ik hoop dat ik dat met mijn documentaire teweeg kan brengen. En eigenlijk had Arie Slob dat ook moeten doen.