Kunstenaarsduo Gil & Moti ontwikkelde speciaal voor het Joods Historisch Museum een tentoonstelling met de titel Forget & Remember. Vorige maand ging het museum na het versoepelen van de strenge corona-maatregelen open. Het artistieke stel, dat naast de liefde ook het werk samen deelt, leidt ons voor de officiële opening rond. ‘Het is onze meest persoonlijke en autobiografische werk tot nu toe.’
Tekst: Paul Hofman
Foto’s: Aad Hoogendoorn
Gil Nader (1968) en Moti Porat (1971) werden geboren in Israël waar ze ook opgroeiden. Toen ze elkaar voor het eerst ontmoeten klikte het vanaf het begin, ook al kwamen ze uit verschillende sociale klassen. Gils ouders brachten hun kinderen groot in een eenvoudig arbeidershuisje van 37 vierkante meter. Moti komt uit een meer geprivilegieerde omgeving: ze woonden in een luxe villa in een chique buitenwijk.
De mannen zijn geen onbekenden in de hedendaagse kunstwereld. Gil & Moti zijn altijd samen, kleden zich identiek en delen één bos sleutels, één portemonnee en één telefoon. Heel opmerkelijk, regelmatig vragen we ons af wie wie ook al weer is. Gil & Moti hebben bewust voor deze naam van de tentoonstelling gekozen, zeggen ze vrijwel gelijktijdig. ‘Het leven gaat om vergeten en tegelijkertijd herinneren, dat is de kern.’
Het liefdesstel woont sinds 1998 in Rotterdam, waar beiden ook studeerden. Twintig jaar geleden, net na de legalisering van het ‘homohuwelijk’ trouwden ze met een spraakmakende en uitbundige performance, The Gil & Moti Wedding Project, en als kers op de taart gingen ze op huwelijksreis in het Rotterdamse stadhuis. Ze zouden tien dagen lang in een groot bed in de centrale hal verblijven. Ze schateren.
‘Het blijft altijd weer spannend hoe ons werk wordt ontvangen’
We lopen door de verschillende ruimtes van het museum. De laatste voorbereidingen worden onder toeziend oog van de kunstenaars gedaan. Wat maakt hun eigenlijk zo bijzonder als kunstenaars, vragen we. Ze hoeven niet lang na te denken: ‘Ons werk is persoonlijk en gaat over de identiteit en de rol van het individu binnen de samenleving.’ In ‘Forget & Remember’ staan de eigen familieachtergrond en migratiegeschiedenis en daaraan verwante objecten centraal. Gils vader Yitzhak en Moti’s moeder Naomi zijn de hoofdrolspelers, zegt Moti.
Waar haalden jullie je inspiratie uit? ‘Allereerst keken we terug naar onze ouderlijke huizen, en onze herinneringen aan onze kindertijd. Daarnaast de veel intieme gesprekken met beide ouders; Gils vader en Moti’s moeder. In het bestuderen proces van onze ouders de collecties spelde de kwestie hoe om te gaan met erfgoed. Wat doe je ermee? We gingen ter inspiratie op een veld onderzoek naar verschillende historisch musea waaronder tuurlijk het Joods Historisch Museum Amsterdam om te leren over presentatie en audiotour methoden. Hoe kunnen we met dit sort objecten en persoonlijk verhaal vertellen wat anderen kunnen inspireren. Tenminste, dat hopen we.’
Hoe voelt het na een aantal jaren weer te kunnen exposeren? Moti: ‘Het is elke keer een feest en zeker een eer om ons persoonlijk werk te mogen publiekelijk presenteren. Het blijft wel spannend hoe wordt het werk ontvangen; zal het werk de kijker raken en inspireren…?’
Aan de hand van de door Gil & Moti prachtig ingesproken audiotour en video’s worden we meegenomen in de verhalen van én over hen en hun zeer verschillende verzamelingen. Trots toont Moti de verzameling van zijn moeder: schilderen van beroemde Israëlische immigrantenkunstenaars uit de periode 1930 – 1970. En Gil laat de collectie van zijn vader zien: alledaagse objecten die hij zelf gebruikt of op straat gevonden heeft
Het zijn de verhalen van de complexe totstandkoming, ontwikkeling en huidige situatie van de staat Israël.
Kort geleden verloren Gil & Moti ieder een ouder. Het bracht hun in de tijd van ‘social distancing’ tot het inzicht dat het de laatste kans zou zijn hun nog levende ouders vragen te stellen die ze eerder niet durfden te stellen. Het leidde ertoe dat het meest persoonlijke en autobiografische werk tot nu toe in deze tentoonstelling is te zien. “We onderzoeken de relatie tussen persoonlijke, subjectieve herinneringen en het collectieve geheugen.’
Opvallend is de wand met door Gils familie gedragen schoenen. In Israël werden die aan de schutting in de tuin gespijkerd. Gil: ‘Die schoenen werden doorgegeven van oudere op jongere broer, zodat ik de schoenen van mijn oudere broer droeg.’
Het meest ontroerende object is aan het eind van de expositie te zien, zeggen Gil & Moti. Moti’s vader zocht na zijn pensionering een hobby. Die vond hij in beeldhouwen, waarbij hij gebruikmaakte van synthetische en natuurlijke materialen. ‘Een keer toen we mijn ouders bezochten kregen we een verassende cadeau die mijn vader zelf heeft gecreëerd; een bronzen beeldje toont mij en Gil in ondergoed, in een innige omhelzing, wat nu in de tentoonstelling is te zien. Een lief gebaar van vader naar zoon.’
Als we kijken hoe het artistieke duo heeft laten zien hoe complex hun geboorteland Israël is, dan kunnen we alleen maar concluderen dat ze daar perfect in zijn geslaagd.
*
De tentoonstelling is te zien tot en met 28 november 2021 in het Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1, 1011PL, Amsterdam. www.jhm.nl
Zelf de kunstenaars ontmoeten en een rondleiding krijgen? Het Joods Historisch Museum biedt lezers van Gaykrant 3 x 2 vrijkaarten aan. Wil je hiervoor in aanmerking komen? Stuur dan je gegevens met je naam en mailadres naar winnen@gaykrant.nl
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
