Onlangs kwam de tweede roman van Roelof Smit uit met de intrigerende titel De dubbele waarheid. Niet alleen zijn de voor- en achterkant van het boek identiek, ook het thema is uiterst actueel. Het is het verhaal van de jongens Milan en Ruben, die samen een one-night stand hebben gehad. De een ervaart het als seksueel misbruik, de ander niet. Maar wiens versie geloof je?
Tekst: Paul Hofman
Foto: Ruud Pos
Hoe is het idee voor dit boek ontstaan?
Het idee is ontstaan door de zaak die een paar jaar geleden speelde tussen Jelle Brandt Corstius en Gijs van Dam. Ik volgde hun mediaoptredens net als andere Nederlanders als buitenstaander, als televisiekijker die niet kon weten wat er werkelijk gebeurd was. Toch hadden veel mensen hun oordeel al klaar: de één loog, de ander sprak de waarheid. Ik merkte dat ik ze allebei geloofde.
Dat zette me aan het denken: hoe kan dat, als de verhalen tegenstrijdig zijn? Ik concludeerde dat het mogelijk is dat twee mensen seks oprecht totaal anders beleven. Dat vond ik een mooi inzicht voor een roman. Het boek staat verder trouwens volledig los van Brandt Corstius en Van Dam.
Je schetst twee kanten van een verhaal, de cover van het boek valt op: voor- en achterkant zijn namelijk exact hetzelfde. De twee kanten van het boek zijn ook de twee kanten van het #metoo-verhaal. Dat van Milan en Ruben, nadat ze één nacht samen hebben doorgebracht. Maakt het uit wiens verhaal je voor het eerste leest?
Ja en nee. ‘Nee’ in de zin dat ik als schrijver geen advies geef welke kant je als eerste zou moeten lezen. Je kunt zelf kiezen, of het lot laten bepalen. Maar voor je leeservaring, voor je uiteindelijke mening over de kwestie, kan het wél uitmaken. Dat zet de lezer hopelijk ook aan het denken. We horen vaak maar één kant van een verhaal. En áls we beide kanten horen, is er altijd één het eerst. Dat beïnvloedt zeer waarschijnlijk ons oordeel.
Wat hoop je met dit boek te bereiken?
Enerzijds dat mensen gaan nadenken over de snelheid waarmee ze oordelen. Maar ook dat ze zich veel bewuster zijn van de signalen van anderen. In het hele leven, maar zeker tijdens seks. Wil de ander het echt? Nog steeds? Ook wat je nu gaat doen? Voor veel mensen is het heel moeilijk om hun grenzen aan te geven.
Je kunt er niet op vertrouwen dat alles oké is zolang je geen ‘nee’ hoort. En tegelijkertijd: besef dat je niet alles hoeft te doen wat bijna vanzelfsprekend gebeurt of misschien lijkt te ‘moeten’. Je grenzen kunnen onbedoeld en haast geruisloos overschreden worden.
Onlangs kwam het nieuws over de Amsterdamse modeman Martijn Nekaoui naar buiten. Deze zaak speelde al wat langer. Bizar toeval dat je boek bijna tegelijkertijd met deze kwestie verscheen of niet?
Ja, dat was toeval. Ik had eerlijk gezegd nog nooit van hem gehoord en mijn boek lag al bij de drukker toen die zaak in de krant stond. Het laat nog maar eens zien dat ook mannen slachtoffer kunnen zijn van #metoo.
Je kunt het verwijt krijgen dat je door twee kanten van een verhaal te laten zien, je misbruik goedpraat. In hoeverre ben je daar bang voor?
Ik geloof niet dat ik dat verwijt zal krijgen. Althans: niet van iemand die het boek heeft gelezen. Seksueel misbruik bestaat, helaas. Dat is volkomen fout, punt. Daar zijn trouwens heel wat boeken over geschreven, maar het mijne gaat over iets anders. De dubbele waarheid gaat over seksuele miscommunicatie, over het grijze gebied waarin mensen zich niet of onvoldoende bewust zijn van de ander.
Ja, je kunt erin lezen dat je niet te snel moet oordelen over een vermeende dader. Maar net zo goed dat je niet te snel moet oordelen over een slachtoffer. Want ‘victim blaming’ zie je maar al te vaak. Ook als de ‘dader’ zich oprecht van geen kwaad bewust is, kan er wel degelijk een slachtoffer zijn. Dat kan naast elkaar bestaan en dat is ontzettend triest.
Is iets wat jezelf beschrijft, jou ook wel eens overkomen?
Nee, gelukkig niet. Beide kanten van het verhaal zijn volledig verzonnen.
*
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
