Onlangs kwam de debuutroman van Dries Muus (36) uit. Zijn roman met de titel ‘De afwijking’ baarde opzien want het thema is gebaseerd op een incident in zijn jeugd dat tot de dag van vandaag nadreunt. Op de combinatie voetbal en homoseksualiteit rust nog altijd een taboe.
Tekst: Paul Hofman
Wat was voor jou de aanleiding dit boek te schrijven?
Ik wilde een roman schrijven waarin de voetbalwereld een belangrijke rol speelt, met een ambitieuze jonge voetballer als hoofdpersoon. Na jaren ploeteren drong langzaam tot me door dat ik ergens omheen schreef, iets wat ik zelf heb meegemaakt als puber: over mij ging het gerucht dat ik een stijve onder de douche had gehad na een voetbaltraining.
Dat leidde tot een hoop gelach, opmerkingen en grappen, allerlei soorten pesterijen eigenlijk, op voetbalclubs en op school. Pas toen ik die ervaringen in fictie omzette, merkte ik dat het met het boek de goede kant opging. Maar dat onderwerp was lange tijd geen bewuste keuze – sterker nog: het was lange tijd een bewuste keuze om er vooral niet over te schrijven.
Wat heeft ‘die gebeurtenis’ met jou persoonlijk gedaan?
Ik denk dat die gebeurtenis me best sterk heeft veranderd. Ik ben er wantrouwender van geworden, voel me niet snel op mijn gemak in groepen, zeker niet in groepen waar een machosfeer hangt. Sociaal contact is sowieso vaak beladen. Ik neem niet snel een plek op de voorgrond in, in ieder geval niet van harte, en anticipeer in het algemeen vaak op afwijzing. Ik moet er wel bij zeggen dat de angsten en het ongemak de laatste jaren wel zijn verminderd, gelukkig.
Het onderwerp voetbal en homoseksualiteit ligt heel gevoelig, in hoeverre merk je dat er tussen toen (de douche-ervaring tijdens je puberteit) en nu dingen veranderd zijn of juist niet?
Binnen het mannenvoetbal geldt homoseksualiteit nog steeds vaak als iets beschamends of vernederends. Er hangt veel ongemak omheen, het onderwerp is nog altijd niet op een veilige, open manier bespreekbaar binnen voetbalteams. De opkomst van sociale media heeft het daarnaast makkelijker gemaakt om mensen te beschimpen, op grote schaal: de drempel om te discrimineren ligt misschien wel nóg lager.
Aan de andere kant zijn dankzij social media de lijnen met vertrouwenspersonen of ondersteunende instanties óók korter geworden, en het onderwerp staat wel wat vaker op de kaart. Er worden kleine stappen gezet. Maar er valt nog steeds heel veel te winnen.
Je gebruikt een literair-historisch motief in jouw debuutroman dat mij aan Faust doet denken, nl dat hoofdpersonage Matty de Goden iets terug belooft als hij maar profvoetballer wordt. Kun je uitleggen waarom je dit gebruikt?
Ha, wat goed dat je dat zegt, je bent de eerste. Zo’n afspraak met de goden leek me typisch iets wat je doet als je iets heel graag wilt en je heel onzeker bent over de uitkomst. Zo’n onderhandeling met hogere machten is dan een wanhoopsmiddel, een vorm van overgave die je tegelijkertijd de illusie van controle geeft. Daarnaast kon ik er Matty’s eigen schuldgevoel mee versterken. Dat vond ik een belangrijk onderdeel van zijn proces: dat hij het in eerste instantie allemaal zijn eigen schuld vindt.
Hij heeft zélf de goden aangeroepen, hij heeft zélf niet opgelet onder de douche, hij had zélf alert moeten zijn op zijn lichamelijke reacties en verboden gevoelens. Hij heeft het dus allemaal over zichzelf afgeroepen, denkt hij. Ik heb het idee dat het – helaas – vaak zo werkt, als iemand beschadigd wordt.
Heb je al reacties op ‘De afwijking’ gekregen? Welke raakte jou het meest?
Ja, ik heb tot nu toe best wat reacties gekregen. Allemaal raakten ze me, op heel verschillende manieren. Ik vond het heel mooi om reacties te krijgen van een paar mensen uit mijn middelbare schooltijd, die het gedoe rondom het douchegerucht hebben meegemaakt, en die ik vaak al jaren niet had gesproken. Nu reageerden ze positief op mijn boek en kwamen ze, als volwassenen, terug op de gebeurtenissen van toen. Dat vond ik ontzettend moedig en ontroerend.
*
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
