Jan-Willem Donderwinkel (23) is vierdejaarsstudent journalistiek en doet op dit moment een grootschalig onderzoek naar racisme op Grindr. Hiervoor spreekt hij veel slachtoffers, belangenorganisaties en experts. Uit zijn enquete blijkt het een groot onderbelicht probleem te zijn. Zo geeft de meerderheid aan racisme te zijn tegengekomen in de app. Gaykrant sprak met hem. ‘Racistisch fetisjisme bestaat’
Tekst: Paul Hofman
Je bent zelf biseksueel, vertelde je. Hoe ben je op het idee gekomen dit te onderzoeken?
Ik heb vaak (en al jaren geleden) gehoord van gay vrienden dat er zoveel sprake is van racisme op Grindr. Dat dat zo normaal is. Ook mijn witte vrienden viel dit op, wat ik vreemd en tegelijkertijd naar vond. Toen ik vanuit mijn studie de kans kreeg om mij zes weken full time op één onderzoek te storten, bedacht ik me weer die verhalen van mijn vrienden. Ik ging eens oriënterend kijken of hier onderzoek naar was gedaan in Nederland en of hier veel over werd gesproken. Dit bleek beide niet het geval.
Heb je geaarzeld dit te onderzoeken?
Ik heb getwijfeld of ik het wel zou gaan doen. De voornaamste reden daarvoor was dat ik zelf nooit racisme heb ervaren. Het is natuurlijk onmogelijk voor mij om mij in de slachtoffers te verplaatsen of om ze überhaupt een beetje te begrijpen. Ik kan in mijn interviews niet echt meevoelen met wat zij hebben meegemaakt, dat is lastig. Ook wilde ik niet dat mensen het gevoel kregen dat ik dacht als witte man zonder biculturele achtergrond wel even het racismeprobleem op te lossen. Ik probeer het onderwerp nu met dit onderzoek als student te agenderen, dat is alles.
Heb je zelf ervaring met Grindr?
Ik heb zelf niet zoveel ervaring met Grindr. Ik heb meermaals rondgeneusd en gechat, maar van een afspraakje is het nooit gekomen. Ik denk omdat ik biseksueel ben en dat ook nog niet heel lang weet, dat ik nog heel erg moet wennen aan hoe mannen op seksueel gebied met elkaar omgaan. En ik zeg niet dat iedereen dat doet, ik zeg al helemaal niet dat dat erg is, maar voor mij is het vaak nog wel wat oppervlakkig op Grindr. Ik denk dat dat niet echt bij me past. Ik voel me er niet prettig bij om snel een dickpic te sturen of er één te ontvangen bijvoorbeeld. Iets wat naar mijn eigen ervaring veel gebeurt.
Hoe vernam je dat racisme een probleem is op Grindr?
Het gekke is dat er in Nederland geen onderzoek is gedaan. Ik wist dat dus helemaal niet, alleen letterlijk iedereen die ik het vroeg zei dat dat wel zo was. Ik moest zelf eigenlijk in mijn onderzoek vaststellen of racisme wel echt een probleem is op Grindr. Tot nu toe wijst mijn enquête uit dat er sprake is van racisme op de app. Van de respondenten met een biculturele achtergrond heeft zelfs de meerderheid te maken gehad met racisme. Een slachtoffer vertelde me dat hij soms wel 3 à 4 keer per week racisme meemaakt in de app.
Hoe heb je het onderzoek opgezet?
Het bestaat uit interviews met belangenorganisaties, slachtoffers en experts. Daarnaast heb ik een enquête opgesteld en heb ik natuurlijk veel research gedaan. Als lezer kun je straks een Instagramaccount volgen waarop alle onderzoeksresultaten, interviews en verhalen van slachtoffers te bekijken en te lezen zijn. Een beetje zoals NOS op 3 dat doet, maar dan met één onderwerp. Daarnaast wil ik nog een geschreven product afleveren, eigenlijk het hele verhaal zonder de kaders van Instagram. De resultaten zijn nu definitief bekend en liegen er niet om.
Wat heeft jou het meest geraakt toen je mensen sprak?
Hetgeen me eigenlijk het allermeest raakte was dat een slachtoffer vertelde dat hij jarenlang dit allemaal heeft ‘geaccepteerd’ omdat hij dacht dat het erbij hoorde. En dan bedoel ik echt de ergste manieren van uitschelden omwille van zijn huidskleur, of mensen die hem als een fetisj zagen vanwege zijn huidskleur. Racistisch fetisjisme noem je dat. Dat hij berichtjes krijgt met de vraag of hij ‘boem boem dingens’ kan doen met zijn ‘dikke lul’, puur op basis van zijn huidskleur.’ Dit bleek uit een screenshot van een echt Grindr-gesprek, vertelt Jan-Willem. En het machteloze wat daarbij komt is dat niemand eigenlijk vertrouwen heeft in het melden van dit soort racisme. Het College voor de Rechten van de Mens heeft nog nooit een melding ontvangen bijvoorbeeld.
Wat is jouw affiniteit met de gayscene?
Ik weet het nu ongeveer een jaar echt zeker. Al jaren vind ik mannen aantrekkelijk, maar ik ben uiteindelijk ook heel verliefd geworden op een man. Daar heb ik ook een relatie mee gehad. Dat vond ik het moment om te beseffen dat het voor mij niet uitmaakt van welk geslacht je bent. Ik kan je aantrekkelijk vinden en ik kan verliefd op je worden. De gayscene is nog een beetje nieuw voor mij. Eigenlijk is dit onderzoek voor mij een soort eerste inkijkje in de scene, ook omdat ik bijvoorbeeld met organisaties als het COC spreek.
Over het onderzoek: Er waren 455 respondenten waarvan 70% het gevoel heeft dat er sprake is van racisme op Grindr. Bijna 60% is het zelf tegen gekomen in de app en 39% van de mensen met een biculturele achtergrond heeft hier zelf ervaring mee. Gaykrant publiceert binnenkort het volledige onderzoek.
*
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
Vraag; waar bestaat racisme op de app dan precies uit. Ik val bijvoorbeeld vooral op blonde mannen, daar zijn er niet veel van met een donkere huidskleur. Dus wanneer een donkere man mij benadert laat ik hem weten dat hij niet mijn type is. Wordt dat als discriminatie gezien?
Verder: dit soort aps gaan toch vooral om sex, niet om gevoelens of een goed gesprek en bij sex spelen uiterlijke kenmerken een rol of je op iemand valt of niet en of je hem dus op basis van die kenmerken uitnodigt voor een date of niet. Dát is toch geen discriminatie?
Even een paar opmerkingen over dit verslag. Het verslag gaat niet erg diep in op het onderwerp.
Er is gesproken met belangenorganisaties, slachtoffers en experts. Ik mis hierin interviews met de potentiële daders. Als het zoveel voor komt zullen die ook wel makkelijk te vinden zijn.
Als iemand vraagt of hij boem boem dingens’ kan doen met zijn ‘dikke lul’, waaruit blijkt dat dit is puur op basis van zijn huidskleur. Het is een te gemakkelijk gelegde link en niet onderbouwt waaruit racisme blijkt.
Daarnaast vraag ik me af wanneer mensen een app als Grindr gebruiken wat ze daarvan verwachten. Het is gratis, er is veel fake, en dan krijg je dat er fakeprofielen zijn die het leuk vinden om anderen te irriteren. Dit gebeurt op elke anonieme datingsite. Op anonieme datingsites voelen sommige mensen, ongeacht gay, bi, hetero etc, zich vrij om grof taalgebruik te hanteren.
Racisme bestaat, in elke laag van de samenleving, en dat gaat niet alleen over wit en zwart, In vele culturen bestaat racisme jegens een andere groep. Het lijkt er echter in de media steeds meer op dat alleen witte mensen racistisch zijn. Stop daar mee. Prima dat racisme onderzocht wordt, en het moet bestreden worden, maar een gedegen en objectief onderzoek lijkt mij dan meer op zijn plaats. Het is jammer dat je geen daders hebt gesproken. Ik denk namelijk dat een aantal van deze “potentiële” daders zich niet altijd kunnen verwoorden zoals een ander wenst. De mens is vaak negatief, dus mensen geven liever aan wat ze niet willen i.p.v. wat ze wel willen. Zo krijg je dat iemand eerder schrijft dat hij/zij niet op donkere mensen valt, En andersom komt ook voor, mensen die alleen maar op donker vallen. Met wie je naar bed gaat is je eigen keuze, Als je een aantrekkingskracht hebt tot bv, donkere mensen, witte mensen, Aziaten, jonger, ouder (of noemen we dat dan leeftijdsdiscriminatie?) dan is dat je goed recht. Dat heeft niks met racisme te maken. Het betekent niet dat je dan niet met een donker persoon bevriend kan zijn.
Het artikel geeft geen enkel inzicht in dat racisme. Behalve boeng, boeng-vraag(?).
Als het om schelden gaat tegen een plaatser van een advertentie, dat is fout. Maar je voorkeur aangeven, bijvoorbeeld dat je niet op kunstgebitten valt kan toch niet als racisme worden gezien.
Het zou me verbazen als zwarte deelnemers nooit zouden aangeven dat ze alleen op zwarte mannen/jongens vallen.
Net wat Joop schreef, het gaat om erotische en/of seksuele zoekadvertenties. Sex, erotiek en wie weet meer maar als je liever niet naar bed gaat met iemand met een andere huidskleur dan die van jou betekent niet dat je goed bevriend kan zijn met iemand met een zwarte of lichtgetinte kleur van huid.
Vaag artikel, worden we niet wijzer van.