Nieuw Tweede Kamerlid Lisa van Ginneken: ‘De haatberichten werkten als brandstof voor mij.’

Vandaag, 30 maart, hebben wij afscheid genomen van de huidige Tweede Kamer. Morgen worden meer dan 60 nieuwe Kamerleden geïnstalleerd. Meer vrouwen, meer kleur en een primeur: het eerste transgender Kamerlid ooit in onze geschiedenis. Ik sprak met de nieuwkozen parlementariër Lisa van Ginneken over de belangrijke mijlpaal die zij in onze geschiedenisboeken plant. 

Tekst: Ricardo Brouwer
Foto: Frank Diemel

Lisa van Ginneken is op dit moment nog voorzitter van patiëntenorganisatie Transvisie, lid van de Raad van Advies van het College voor de Rechten van de Mens en heeft ze een eigen praktijk in coaching en organisatieverandering.  Om dit uit te spreken moet je tussendoor tweemaal naar lucht happen. Vanaf morgen kunnen we het in slechts een enkele ademteug samenvatten: Lisa is Tweede Kamerlid.  

Ze is geboren en getogen in het Brabantse Oosterhout, nabij Breda. Een echte Brabantse dus, dat zie je ook gelijk aan haar achternaam. Immers: Ginneken is een Bredase wijk. Toen ze het huis uit ging en naar Breda verhuisde heeft ze nog een poging gewaagd om in de Ginnekenstraat te kunnen wonen, maar het kan niet altijd feest zijn: het werd toch een straat elders in de stad. 

Ze verhuisde naar de stad om aan de HEAO te studeren en specialiseerde zich daar in informatiekunde. Ze had destijds een warm hart voor de game-industrie. Ze ontwikkelde software voor games die gespeeld konden worden op de Commodore 64. Geen grote titels, maar toch erg leuk. Ze stopte ermee, omdat ze geen brood zag in deze industrie. “Een kleine inschattingsfout” geeft ze nu schoorvoetend toe. “Ik voorzag destijds niet wat voor enorme industrie het zou worden.” 

Vijftien jaar geleden verruilde ze de Parel van het Zuiden voor het Venetië van het Noorden. “Ik stond op een kruispunt in mijn leven,” vertelt ze over haar verhuizing naar Amsterdam. “Net een scheiding achter de rug en er was niets wat me daar nog hield. Ik had alleen mijn roots en mijn familie daar.” 

“Ik stond op een kruispunt in mijn leven.” 

 De keuze voor de hoofdstad was snel gemaakt. “Allereerst vind ik het een onwijs toffe stad. En op de tweede plaats ging ik erheen voor de liefde. Ik had inmiddels weer een relatie.” Het was ook in Amsterdam dat ze een jaar of zeven geleden in transitie ging. 

“In het begin van mijn transitie heb ik mij regelmatig onveilig gevoel” vertelt ze. “Je komt voortdurend mensen tegen die jou voor het eerst zien. Ik sprak destijds met een transgender vrouw in een klein dorp nabij Zwolle. Daar lag het heel anders. Iedereen kent elkaar en daardoor voelde zij zich veel sneller veiliger.” 

Ondanks dat ze in het bruisende Amsterdam woont, had ze daar destijds geen rolmodellen. Toch had ze volop gelegenheid om zich te ontpoppen. “Je hebt natuurlijk erg veel uitgaansgelegenheden hier die queer zijn. En dat het genderteam hier in de stad zit is ook erg praktisch.” 

Door haar ervaringen tijdens haar transitie besloot zij zich in te zetten voor transgender personen in ons land. “Destijds merkte ik heel erg dat het helemaal niet zo vanzelfsprekend is in Nederland om jezelf te zijn. Ik heb veel steun ervaren, maar ook pittige afwijzing”  

“Ik werd erg gesteund, maar ik kreeg ook pittige afwijzing.” 

“Je las wel eens iets in de krant over geweld, maar dat was dan heel abstract voor anderen. Ook voor mij. Nu maakte ik zelf ook weerstand mee.”  

Politiek actief worden was voor haar een logische stap in de dingen die ze had gedaan, maar het was Thierry Baudet die haar definitief over de streep trok. “Tijdens de campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen in 2019 gaf hij zoveel vrouwonvriendelijke, polariserende toespraken. Dat maakte me zo boos.” Het moment dat de FvD-voorman zei dat vrouwen in Nederland zich minder met hun carrière bezig moesten houden en meer met het zorgen voor nageslacht betekende een kantelpunt voor Lisa. “Ik werkte al veel rond het Binnenhof, maar ik weet zeker: als ik wat voor transgender personen en de rest van de samenleving wil betekenen, dan moet ik die Kamer in.” 

Ze besloot zich verkiesbaar te stellen namens D66. In de campagne kreeg ze wederom te maken met afwijzing. “Als voorzitter van Transvisie krijg ik nu en dan wel haatberichten via sociale media, maar dat explodeerde nu.” De Groene Amsterdammer constateerde dat Lisa tijdens de campagne op de vierde plaats stond van politici die haatdragende tweets ontvangen. “Heb ik op enig moment gedacht dat ik misschien maar moet stoppen? Zeker niet. Het laat juist zien dat wat ik doe goed is en dat we hard toe zijn aan het eerste transgender Kamerlid in ons land! De haatberichten werkten in zekere zin als brandstof voor mij.” 

“De haatberichten werkten in zekere zin als brandstof voor mij.” 

Woensdag 17 maart, omstreeks 21.00 uur in de avond. De stemlokalen sluiten na drie dagen verkiezingen. In Den Haag zijn een paar D66-kandidaten samen om de exitpolls te aanschouwen. In Amsterdam zit Lisa op de bank in een Zoom-sessie met D66’ers. Een vriendin kijkt met haar mee. 

De exitpoll wordt aangekondigd. VVD: 35 zetels. Dan D66. 27 zetels. 

Lisa kijkt. Schrikt. “Het klopt niet. Het is een te groot getal. We staan goed in de peilingen, dat wel.” Lisa kijkt nog een keer. Het staat er echt. 27. “Ik hield de optie open dat ik in tweede instantie de Kamer in zou gaan, dat ik na de formatie erin zou schuiven als D66 meedoet met de regering waardoor er zetels vrijkomen. Maar nu realiseerde ik mij gelijk: ik ga de Kamer in.”

Dat moment van besef werd opgevolgd door een emotionele ontlading. Opluchting. Blijdschap. Euforie. “Ik ging weer zitten. Ik stond niet op de tafel te dansen, maar was zeker opgesprongen van de bank. Toen ik zat kickte het pas echt in. Ik word Kamerlid. Het eerste transgender Kamerlid van Nederland. Wat ’n mijlpaal voor onze gemeenschap!” 

“Toen ik zat kickte het pas echt in: ik word Kamerlid!” 

Morgen, nota bene op de International Transgender Day of Visibility, is het zover. Dan staat ze voor Kamervoorzitter Khadija Arib om geïnstalleerd te worden als lid van de Tweede Kamer.  

“Tijdens mijn campagne vond ik het belangrijk om mij uit te spreken over de zelfbeschikking over medische behandelingen bij transgender en intersekse personen. Die eigen regie is erg belangrijk. Er zit nu namelijk veel normatief denken achter, vooral bij intersekse personen. Daar moeten we vanaf!” Ook de grote rol die de psychische evaluatie bij transgender personen speelt kan rekenen op aandacht van Lisa. “De evaluatie draagt de lading met zich mee dat transgender personen psychisch niet in orde zouden zijn. Daar moeten we vanaf, dit houdt discriminatie in stand. Het recht op zelfbeschikking is een fundamenteel recht.” 

Lisa is vanaf morgen onderdeel van een diverser parlement dan de afgelopen vier jaar. Meer vrouwen, meer mensen van kleur, de eerste draagster van een hijab en Lisa als eerste transgender persoon. “Ik ben blij met deze ontwikkelingen. Meer diversiteit is belangrijk voor de kwaliteit van het debat. Je kan je nog zo goed inleven in de situatie van anderen, maar je kan het nooit echt goed vastpakken als je er zelf niets mee hebt.” 

“Meer diversiteit is belangrijk voor de kwaliteit van het debat.” 

“Dat ligt niet aan de ‘witte mannen’ hoor! Het ligt aan levenservaring. Door meer perspectieven in de Kamer te hebben is het parlement veel beter in staat om goed het Nederlandse volk te vertegenwoordigen.” 

*