Kunstenaar Onno van Gelder jr.: De muren spreken tot mij!

De Vlaamse Onno van Gelder jr. is niet alleen acteur maar ook auteur. In 2009 won hij met zijn eerste korte verhaal Les Tilleuls in Nederland een publieksprijs. Als acteur viel hem de eer te beurt voor het Belgische koningspaar te spelen. Als theaterregisseur ontving hij diverse onderscheidingen. Gaykrant had een lang gesprek met deze gedreven woordkunstenaar: “Het ultieme genot aan schrijven is dat je mensen raakt”

Tekst: Paul Hofman
Hoofdfoto: Jeffrey Roos

Wat is je achtergrond?

Ik stam uit een tijd waarin het niet zo voor de hand liggend was om na de middelbare school zomaar aan een theateropleiding te beginnen. Het artistieke wereldje werd thuis als veel te onzeker bestempeld. Dus volgden er jaren van zij- en omwegen, doorzettingsvermogen en in het achterhoofd altijd de gedachte ‘mijn tijd is nog steeds niet voorbij’.

Na het amateurtheater belandde ik bij een productiehuis dat series maakte voor de Vlaamse televisie. Dankzij een goede auditie kon ik er een behoorlijk aantal gastrollen vertolken. Een regie-assistentie die ik deed bij de Opera Studio Amsterdam, was voor mij het keerpunt. Ruim tien jaar geleden nam ik de beslissing om fulltime voor een carrière als acteur/theatermaker te gaan.

In het afgelopen decennium heb ik me vooral als acteur geprofileerd. Intussen groeide echter het verlangen een boek uit te geven. Ik heb altijd al geschreven. Tijdens mijn legerdiensttijd in Duitsland schreef ik heel wat brieven, dagelijks minstens twee. Daar ben ik ook aan een roman begonnen; door tijdsgebrek kwamen die pagina’s, met de hand geschreven, bij thuiskomst in een map terecht. Het eerste dat ik echt afwerkte was een kort verhaal waarmee ik meteen in Nederland een publieksprijs won. Dat zette mij aan het denken, en gaf mij zin en moed om verder te schrijven. Tussendoor schreef ik verbindende teksten voor theaterproducties. Het zou tot 2018 duren voordat mijn eerste verhalenbundel verscheen.

Wat maakt het schrijven zo bijzonder voor je?

Als je schrijft creëer je. Je kunt zelf vorm geven aan de wereld. En dat is fijn. Als acteur ben je ook creatief bezig maar je stapt in een wereld die voor jouw personage werd geschreven en je creativiteit beperkt zich tot die wereld. Want alles wat je doet, voelt of zegt moet kloppen met het grotere geheel.

Als schrijver kun je een personage zo gek of zo triest maken als je zelf wilt. Zolang je maar zorgt voor het passende kader. Datzelfde geldt ook voor je plot. Die vrijheid maakt het denk ik zo bijzonder. Het ultieme genot aan schrijven is dat je mensen raakt. Dat je hen ontroert; hen tot lachen, huilen of nadenken aanzet. Dat je de lezer een moment de dagelijkse sleur doet vergeten. Maar eigenlijk geldt dat ook voor het acteren.

Zijn de twee beroepen goed te combineren?

Gemakkelijk. Sinds bekend is dat ik schrijf krijg ik ook in het theater wel eens de opdracht een tekst te schrijven. Ik trek daar voldoende tijd voor uit in mijn planning. Meestal krijg je dit soort opdrachten lang voor de premièredatum. Mijn acteurswerk vindt voor driekwart plaats in het theater en dat is seizoensgebonden. De zomer is de rustigste periode, dan kan ik naar hartenlust schrijven, thuis op mijn terras.

Van Gelder is een man die van korte verhalen houdt maar die inmiddels ook novelles op zijn naam heeft staan

Ik verlies me graag in een moment, in een gebeuren met slechts enkele personages. Maar wel in een moment dat voor de betrokkenen van belang is, iets dat ze zich altijd zullen herinneren of iets dat een wijziging in hun levensloop of in hun levensvisie kan brengen. Dat past binnen dat genre.

Bovendien heb ik geen vaste job. Daardoor ben ik heel flexibel. Grote theaterprojecten liggen wat langer vooraf vast, maar daartussendoor komen vaak onverwachte opdrachten voor televisie, film of commercials. Het schrijven moet dan even opschuiven want daar heb ik geen deadline voor. Met novelles en korte verhalen heb ik dan ook wat vlugger resultaat.

Wat inspireert jou als auteur?

Ik ben zeer nostalgisch van aard, heb een grote fantasie en alles wat ouder is dan ikzelf kan een inspiratiebron zijn: voorwerpen, foto’s, herinneringen, kunstwerken. Ernestine bijvoorbeeld, het verhaal uit Passages handelend over genderidentiteit, werd mij ingegeven door het werk Vrouw met roze hoed van Léon Spilliaert. Net als ik Oostendenaar.

Eigenlijk moet ik altijd wel omgeven zijn door een paar oude spullen. Dat is voor mij even noodzakelijk om te overleven als de lucht die ik inadem. Pas op, zonder mijn laptop of smartphone kan ik ondertussen ook niet meer. Ik leef tenslotte wel nu.

Oude huizen, historische gebouwen, groot of klein, statig of pittoresk zijn voor mij heel belangrijk. De muren spreken tot mij, uit iedere voeg kan een personage of intrige tevoorschijn komen. Wanneer ik in zo’n omgeving ben kan ik in mijn verhalen het verleden en het heden mengen, zoals in het spannende Judith, eveneens uit Passages.

Ik woon in een gebouw uit 1936. In mijn appartement is bijna alles nog intact. Heerlijk. Het ligt trouwens maar een paar honderd meter van de Noordzee. Bijna iedere dag ga ik wandelen op de dijk. Ik moet de zee gezien hebben, maakt niet uit of het mooi weer is of stormachtig. Ik loop altijd in een vaste cadans en het liefst op de strekdam of de oude pier. De zeebries waait dan door mijn hoofd, brengt orde, rust en nieuwe ideeën.

In het voorjaar verschijnt Escapades, kun je voor onze lezers een tip van de sluier oplichten?

Het wordt opnieuw een hardcover. Evenals bij twee van mijn vorige boeken werk ik voor dit boek samen met een beeldend kunstenaar. Botanisch aquarellist Hilde Orye ontwierp de cover en maakte acht tekeningen voor in het boek. Escapades zal ook meer bladzijden tellen, de vier verhalen zijn intenser.

In alle verhalen draait het rond de liefde, vandaar ook de titel. Er is het verhaal met een vleugje humor over een krachtige vrouw, over tederheid en het op handen dragen. Voor een ander verhaal kan ik de volgende kernwoorden noemen: gifbeker, macht, ondergang, niets is wat het lijkt. Dan is er nog een waarin het over de herenliefde gaat en met Bruno raak ik de gevoelige snaar.

En bij de liefde horen natuurlijk bloemen. Die zijn niet enkel in de tekeningen verwerkt, maar ook in de verhalen en met een reden. Maar dat is iets waarover ik uitgebreider zal kunnen vertellen bij de verschijning van het boek zelf, lacht hij.

Meer weten? Ga naar www.onnovangelder.com

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!