Gaycafé Prik ervaart steeds vaker overlast

Al langere tijd liggen bezoekers, eigenaren en personeel van gaycafé Prik aan de Spuistraat in Amsterdam onder vuur van bepaalde voorbijgangers die antihomoleuzen schreeuwen. Dit gebeurt soms door groepjes jongeren, soms vanuit auto’s (waaronder regelmatig taxibestuurders) en vooral door jongeren op scooters. 

Tekst: Rick van der Made
Foto: Peter Koop

Op 12 december 2020 verscheen in dagblad Trouw een interview met televisiemaker Michiel van Erp. Hierin haalde hij specifiek bar Prik aan: ‘Ik merk ook verharding op straat. Niet eens zo lang geleden – pre-corona – kon je niet rustig op het terras zitten van een homocafé hier in de buurt, Café Prik, omdat er voortdurend van die jongens op scooters stopten, ons verrot scholden en dan weer verder reden.’

Reden voor Gaykrant om in gesprek te gaan met Jelger Bakker en Gerson van Eck, de eigenaren van Prik. 

Dit is ronduit een verschrikkelijke situatie, in eerste plaats voor jullie café, maar ook voor de naam van Amsterdam als tolerante en LHBT+vriendelijke stad. 

Het is helaas geen nieuwe situatie, maar iets dat al jaren aan de gang is en ieder jaar alleen maar erger wordt. Deze zomer werd het alleen meer dan ooit pijnlijk duidelijk en vervelender voor onze gasten en voor ons. Vanwege Covid-19 kregen we afgelopen zomer de mogelijkheid om een groter terras langs de weg te plaatsen.

In plaats van dat onze gasten in een grote groep direct voor het café stonden, zoals in andere jaren, zaten onze gasten nu met ruime afstand aan lage tafeltjes verspreid over het terras. Dit geeft een kwetsbaarder gevoel dan samen in een groep staan. Ook waren er deze zomer uiteraard nauwelijks toeristen, waardoor de Spuistraat nog rustiger was dan normaal. De impact van gescheld en geschreeuw vanaf scooters of vanuit auto’s is dan nog eens extra groot. 

Wij zijn Prik ruim 14 jaar geleden begonnen om een veilige haven te bieden aan de LHBT+gemeenschap, en dat staat door deze situatie onder druk. Wij hadden nooit verwacht dat een plek in een rustige straat in het centrum van Amsterdam dit soort problemen met zich mee zou brengen.

Veel vaste gasten en ons personeel zijn inmiddels gewend aan het gescheld en de discriminatie, maar voor nieuwe gasten en toeristen is het, logischerwijs en terecht, schokkend. We krijgen teleurgestelde opmerkingen van toeristen die dachten dat Amsterdam een vrije en veilige stad was, en ze vragen ons of ze ‘s avonds wel veilig over straat kunnen lopen.

Halsema die in haar beëdigingstoespraak als burgemeester van de hoofdstad het opneemt voor LHBT+ers en het geweld tegen de gemeenschap ook expliciet noemt, Roze in Blauw, de Amsterdamse RegenboogVeiligheidsAlliantie (RVA) met daarin de driehoek van burgemeester, politie en openbaar ministerie, anti-discriminatieposters in de stad, Pride zelf. Niets lijkt te helpen. Integendeel? 

Wij hebben hier in 2019 reeds de noodklok over geluid bij Roze in Blauw, het LHBT+team van de politie. Zij hebben contact gelegd met het wijkteam van de politie dat een kort bezoekje aan Prik heeft gebracht op een zaterdagavond. De agenten gaven aan niet veel te kunnen doen. Zeker omdat er geen fysiek geweld bij te pas kwam. Ze adviseerden ons zoveel mogelijk kentekens te noteren, maar daarbij werd wel vermeld dat we daar gerechtelijk niets mee kunnen doen. Wij hebben ook camera’s hangen, maar alles wat buiten de grens van het terras gefilmd wordt is gerechtelijk niet bruikbaar. 

Hans Verhoeven van o.a. Gays & Gadgets en voorzitter van de BIZ-ondernemersvereniging in de Spuistraat wees ons op de RegenboogVeiligheidsAlliantie waar hij ook zitting in neemt. Recentelijk hebben wij ons verhaal daar neergelegd en wij hopen dat het nu serieus wordt opgepakt.

Prik zit in een spagaat. Je wil de noodklok luiden, maar je wil ook niet je (potentiële) bezoekers het idee geven dat het onveilig vertoeven is in of bij Prik.

Klopt. We willen (potentiële) gasten natuurlijk niet afschrikken en onze bedrijfsvoering in gevaar brengen. Echter het interview met Michiel van Erp in Trouw heeft de situatie al onder de aandacht van een breed publiek gebracht, en dat gaf ons extra motivatie deze situatie aan te pakken met hopelijk beter resultaat. Daarbij komt, dat we naar aanleiding van de positieve reacties door de buurt op ons tijdelijke Covid-19 terras, een nieuwe terrasvergunning voor een terras langs de weg hebben aangevraagd.

Bij het vooroverleg over die aanvraag hebben we aangegeven dat we schermen of op zijn minst plantenbakken langs de weg willen plaatsen om onze gasten te beschermen, en om hen een veiliger gevoel te geven bij een bezoek aan Prik. Dat werd op voorhand direct afgeschoten, omdat er nooit objecten in de lengte langs de weg geplaatst mogen worden in het centrum. Dat betekent dat onze gasten ‘vogelvrij’ langs de rijweg komen te zitten, indien we überhaupt een nieuwe terrasvergunning krijgen uiteraard.

We hebben bij de RegenboogVeiligheidsAlliantie aangekaart dat dat geen optie is en we verwachten dat de gemeente inziet dat maatwerk nodig is op deze locatie.

Prik is eenzaam in de Spuistraat. Je hebt bewust niet de (relatieve) veiligheid van de door LHBT+ veelbezochte en drukkere plekken als Reguliersdwarsstraat of Rembrandtplein opgezocht om een café te beginnen. Als eenling ben je nog kwetsbaarder. Overleg met gemeente. Stoppen. Verhuizen. Terras weg. Afscheidingen tussen straat en stoep en dus tussen straat en terras. Alle mogelijkheden zijn vast de revue al gepasseerd.

Het feit dat we als eenling in de Spuistraat begonnen zijn, heeft ons de mogelijkheid gegeven een eigen identiteit op te bouwen. Zeker 15 jaar geleden had iedere straat met meerdere gaycafés een heel specifieke doelgroep. Daar wilden we ons juist niet bij aansluiten. We willen dat bezoekers naar Prik komen om wat wij te bieden hebben en niet wat er toevallig in de straat plaatsvindt. 

Ons doel is altijd geweest om alle mensen uit het LHBT+ spectrum plus hun supporters samen te brengen, niet om de ‘scene’ nog verder op te splitsen in subculturen. We kunnen en zullen daarom echter nooit accepteren dat er alleen een ‘gay-terras’ mogelijk is in een ‘gay-getto’ en dat we gedwongen moeten verhuizen, omdat de situatie op straat niet veilig genoeg zou zijn voor onze bezoekers. 

Wij nemen onze verantwoordelijkheid door er alles aan te doen voor onze bezoekers een fijne plek te creëren. De gemeente en de politie hebben de plicht onze gasten veilig over straat en op ons terras te laten zitten. We snappen dat dag en nacht toezicht door de politie niet mogelijk is, maar betere veiligheid middels camera’s zou mogelijk moeten zijn, en een eenvoudige oplossing om mee te starten, zoals een afscheiding tussen de weg en ons terras, ook. 

Indien de gemeente een veilige situatie op straat niet kan garanderen, moeten we overwegen of wij nog wel een café in Amsterdam willen runnen. We zijn niet bereid om een café achter gesloten deuren te runnen. 

Wellicht dat de gevolgen van anti-LHBT+sentimenten van sommige mensen op enigerlei wijze aangepakt kunnen worden, maar het neemt de oorzaak niet weg. Wat is er nodig?  

De basisoorzaak ligt in de opvoeding door ouders, in onderwijs, religie en in culturele achtergrond. Eerlijk gezegd, daar ligt voor ons als café geen taak. Onze focus ligt op onze gasten en op een gezonde bedrijfsvoering. 

Blijkbaar is er bij bepaalde mensen nog altijd het gevoel dat je ongestraft en ongelimiteerd discriminerende en kwetsende teksten kunt roepen naar anderen. Zolang dat niet hard aangepakt wordt, zal het ook nooit ophouden. 

Is het teveel gevraagd van onze overheid dat wij en onze bezoekers veilig samen kunnen komen in het centrum van een stad die pretendeert een van de meest tolerante in de wereld te zijn?

Meer over Prik op www.prikamsterdam.nl