Zoals ik al vaker geschreven heb, ben ik de zoon van een uitgetreden non. En zoals ik ook al vaker beschreven heb was zij een moeder die vier kinderen had waarvan er drie homoseksueel bleken te zijn. Ondanks haar rotsvaste geloofsovertuiging die ze tot aan haar dood behield, was de liefde voor haar kinderen vele malen groter dan de liefde voor de kerk van Rome.
Moeder vond daarin steun bij onze pastor, Ben Kortmann. Een lieve, innemende, intelligente en uiterst tolerante man die altijd een belangrijke rol speelde in het (sowieso wat minder conservatieve) episcopaat van Breda.
De man die mijn ouders trouwde, hun kinderen doopte, mijn ouders begraven heeft en de huwelijken van mijn broer met zijn man, en van mij met mijn man inzegende. Niet omdat mijn broer en ik nu zulke vrome kerkgangers zijn, maar omdat Ben een goede huisvriend was en omdat hij zelf mijn moeder ooit beloofd had onze huwelijken in te willen zegenen.
“Lager in de strenge en dogmatische Roomse hiërarchie zijn dergelijke veranderingen al veel langer gaande”
In tegenstelling tot mijn vader die was opgegroeid met een kerk van hel en verdoemenis, werden mijn zussen, broer en ik opgevoed met een kerk van oprechte (naasten)liefde.
Afgelopen woensdag ging in Rome de documentaire ‘Franciscus’ van regisseur Afinejevski in première. Daarin pleit de paus voor het wettelijk regelen van het geregistreerd partnerschap voor homoseksuele stellen.
‘Homoseksuele stellen hebben het recht om een gezin te vormen,’ zegt de paus in de documentaire. ‘Zij zijn Gods kinderen en hebben recht op een familie. Niemand zou uit een familie gezet mogen worden of een ongelukkig leven moeten leiden. We moeten geregistreerd partnerschap invoeren. Dan zijn hun rechten juridisch goed geregeld. Ik heb mij daarvoor al ingezet.’ (Bron: NOS)
Lager in de strenge en dogmatische Roomse hiërarchie zijn dergelijke veranderingen al veel langer gaande. Reeds vanaf 1986 zette mijn moeder zich in voor de Acht Meibeweging. Deze beweging werd in 1985 na het bezoek van de oerconservatieve paus Johannes Paulus II aan Nederland opgericht. Zij kwam op voor rechten van vrouwen en homoseksuelen, was tegen aspecten van de katholieke huwelijksmoraal, en tegen de leer van de kerk als het over zaken als abortus en voorbehoedsmiddelen ging. Maar zij zette zich ook in voor asielzoekers, en voor meer solidariteit met de derde wereld.
“Al pleit de paus nog niet voor openstelling van het huwelijk, we kunnen hier toch wel spreken van een kleine revolutie”
De beweging werd in 2003 – twee jaar na de dood van mijn moeder – overbodig geacht en opgeheven. En pastor Ben was vanaf de jaren zestig al druk bezig om ‘de firma’ (zoals hij zijn katholieke werkgever altijd noemt) een beetje een toleranter aanzien te geven.
Uiteraard, net als Ben Kortmann doet de paus dergelijke uitspraken op persoonlijke titel. De inmiddels negentigjarige Ben deed dat vroeger in zijn pastoraat; de paus in een documentaire. De paus heeft deze woorden niet ‘ex cathedra’ (‘vanuit de zetel’) uitgesproken, waardoor zij (nog) geen echte verandering bewerkstelligen. En uiteraard worden zij uitgesproken door één persoon, en niet door de gehele curie of door een Derde Vaticaans Concilie.
Maar zoals COC-voorzitter Astrid Oosenbrug in het nieuws aangehaald wordt: ‘Al pleit de paus nog niet voor openstelling van het huwelijk, we kunnen hier toch wel spreken van een kleine revolutie. Zijn uitspraak is van grote waarde voor rooms-katholieke lesbiennes, homo’s en biseksuelen. Eindelijk erkent de leider van de katholieke kerk hun recht op een wettelijk vastgelegde relatie.’
En: ‘De uitspraak van de paus is volgens haar ook van groot belang voor lhbti’ers in landen als Polen, waar volgens haar mensen met een beroep op het katholieke geloof gediscrimineerd worden vanwege hun seksuele oriëntatie: ‘Die regeringen kunnen zich niet langer verschuilen achter woorden van de paus.’’ (Bron: NOS).
“Misschien zijn het de veranderingen die de uiteindelijke afbrokkeling en verdwijning van de strenge en hopeloos verouderde katholieke kerk kunnen voorkomen”
Beschavingen en wereldrijken komen op, consolideren en verdwijnen. Of zij passen zich aan, en veranderen in een ander soort beschaving. Het duizendjarig Romeinse Rijk brokkelde af en verdween van de aardbodem rond 500 na Christus. Met de Franse Revolutie in 1789 belandde de Franse monarchie onder de guillotine en kwam nooit meer terug. En in Nederland veranderde door de eeuwen heen de absolute monarchie vrij geruisloos in een parlementaire democratie waar de rol van de monarch flink uitgekleed werd ten bate van de stem van het volk.
Deze uitspraken van de paus zijn voorzichtige stappen van verandering. Misschien zijn het de veranderingen die de uiteindelijke afbrokkeling en verdwijning van de strenge en hopeloos verouderde katholieke kerk moeten zien te voorkomen. Veranderingen waarvan mensen als mijn moeder en Ben Kortmann reeds lang geleden doordrongen waren. En waar zij – ieder op hun eigen manier – voor gestreden hebben.
Met deze uitspraken erkent paus Franciscus nu hun strijd voor meer naastenliefde en voor een meer liefdevolle kerk.
En met deze uitspraken geeft hij mijn moeder (postuum) de eer die haar voor die strijd toekomt.
De strijd om haar kinderen gelukkig te zien.
De strijd om haar kinderen te kunnen laten zijn wie zij graag willen zijn.
En om in hun zijn volledig geaccepteerd te worden.
Rick van der Made (Breda, 1968) is dichter, schrijver en columnist. Hij opent voor de lezer de wereld die hemzelf fascineert, ook als deze soms ‘lastig’ wordt. Hij maakt lezers deelgenoot van die (soms alledaagse) wereld, met teksten en gedichten die tegelijkertijd een meer diepgravend beeld geven van die werkelijkheid. En achter die schijnbaar nonchalante beelden liggen grote thema’s: seksualiteit, vluchten, lijden, redding, waanzin. En liefde.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
