“Zonder gendergelijkheid en LHBTI-rechten geen democratie”

Al maanden zijn er in Thailand protestdemonstraties aan de gang, waarbij democratische hervormingen en grondwetswijzigingen worden geëist. Drijvende kracht achter de demonstraties is de studentenbeweging aan de verschillende universiteiten in het land. Maar wat deze protesten bijzonder maakt, is de prominente aanwezigheid van LHBTI-activisten en hun eisen voor gelijke rechten.

Door Paul Overdijk

Als onderdeel van het totaalpakket aan eisen valt met name de openstelling van het huwelijk te noemen. Student-activisten als Waddao en Tattep, beiden 20ers, werden van de ene dag op de andere nationale beroemdheden in Thailand. Waddao door een bevlogen speech over vrouwen en LHBTI tijdens de demonstraties en Tattep door een kus in het parlement.

Ik heb Thailand in de afgelopen decennia jaar enorm zien veranderen, zeker op het gebied van LHBTI. Toen ik 26 jaar geleden voor het eerst bij de familie van mijn Thaise man thuis kwam, werd ik daar met open armen ontvangen, maar homoseksualiteit was niet iets waarover veel werd gesproken. Lesbo’s en transmannen bestonden niet, en over jongens die liever een meisje wilden zijn, werden veel grappen gemaakt, vooral op TV, hoewel je ze in ieder dorp natuurlijk wel tegenkwam.

De acceptatie hing verder af van de maatschappelijke klasse waartoe je behoorde, en natuurlijk de regio waar je vandaan kwam. In de hogere klassen, waar familiebelangen een rol spelen, was acceptatie moeilijk en in de grote stad was het uiteraard makkelijker dan op het platteland. Recent onderzoek (*) laat zien, dat die acceptatie enorm is verbeterd, en in algemene zin bijna op hetzelfde niveau is als in Nederland, maar dat men met name in de werkomgeving en voor transmensen er nog flink achterloopt.

Vooral op het gebied van wetgeving en gelijke rechten moet nog veel verbeterd worden. Homoseksualiteit is in Thailand niet strafbaar, zoals in de verschillende buurlanden, maar veel rechten zijn er verder ook niet. Zo is geslachtsverandering is bijvoorbeeld nog steeds niet mogelijk. Sinds 2015 is er de Gender Equality Act, een wet die discriminatie op grond van geslacht verbiedt, en waar men nu geleidelijk aan ook discriminatie op grond van homoseksualiteit en genderidentiteit onder brengt, via rechtszaken en besluiten van de anti-discriminatiecommissie.

Een belangrijke zaak gaat bijvoorbeeld over het voorschrift dat studenten en ambtenaren een uniform moeten dragen dat overeenkomt met hun geslacht bij geboorte. Voor studenten is nu toegestaan, dat ze zelf hun uniform mogen kiezen, maar voor ambtenaren zal dat nog wel even duren.

Jonge activisten willen gewoon een volledige openstelling van het huwelijk

Al een flink aantal jaren loopt de discussie over de openstelling van het huwelijk voor paren van gelijk geslacht. Er ligt een wetsvoorstel voor een geregistreerd partnerschap, tot stand gekomen in samenwerking tussen ambtenaren van het ministerie van Justitie en vertegenwoordigers van de LHBTI-beweging, maar dat gaat veel jongere activisten, met name uit de studentenbeweging niet ver genoeg. Zij willen gewoon een volledige openstelling van het huwelijk.

En omdat het partnerschaps-wetsvoorstel is goedgekeurd door het conservatieve door militairen gedomineerde kabinet, past protest daartegen goed bij de algemene protesten tegen de huidige regering. En zo belanden we bij de samenloop van de studentenbeweging voor democratie en de LHBTI-activisten. 

Demonstraties in Bangkok (foto: Prachathai.com)

 

Er waren in Thailand gedurende een lange periode geen verkiezingen gehouden, voldoende om een omvangrijke generatie nieuwe kiezers te doen opgroeien, die niet veel zien in de oude politieke partijen. Het zijn de mensen die nu de universiteiten bevolken, of die kortgeleden zijn afgestudeerd, en die verandering willen. En onder hen zijn veel activisten uit de regenboog community – op zichzelf een teken dat onder jongeren, studenten en hoger opgeleiden acceptatie van LHBTI flink is vooruitgegaan.

Onder hen zijn ook veel mensen, die hun nek willen uitsteken en vooruitlopen op de meer “gevestigde” LHBTI-beweging. Die laatste had immers de partnerschapswet al grotendeels omarmd. Onder hen Tattep Ruangprapaikit, die in december een protestbijeenkomst in het parlementsgebouw afsloot met een innige kus met zijn vriend, een actie waarvan door veel parlementsleden en televisiecommentatoren schande werd gesproken, maar die hem onmiddellijk nationale bekendheid opleverde. Hij was een van de sprekers tijdens de laatste grote protestdemonstratie in Bangkok.

Openlijke lesbo activist

Waddao – Chumaporn Taengkliang – kwam als openlijke lesbo activist voor het eerst naar voren tijdens een IDAHOT-storytelling event, georganiseerd door de Wereldbank in Bangkok. “Toen ik een vriendin had, moest ik het verborgen houden voor mijn familie. Ik kon mijn ouders niet vertellen, dat dit iemand was van wie ik houd. Ik zei dat zij mijn beste vriendin was (…). Ik denk dat het nu OK is als ze dit interview zien.”

Waddao werd vooral bekend via social media als voorvechter van gelijkheid tussen mannen en vrouwen, en LHBTIers, en tegen stereotypering in de media, vooral van homomannen en transmensen. Ook zij hield een toespraak tijdens de laatste demonstratie, en werd daarmee een van de boegbeelden van zowel de LHBTI- als de democratiseringsbeweging. “Zonder gender gelijkheid en LHBTI-rechten geen democratie” was haar belangrijke boodschap.

Het is geweldig te zien, hoe hier deze twee bewegingen samenlopen, maar ook hoe een hele nieuwe generatie activisten in Thailand het debat over gelijke rechten heeft overgenomen. Waar de bestaande LHBTI-organisaties vooral vooruit kwamen, door de samenwerking op te zoeken met de overheid en de grote internationale organisaties, hebben déze activisten aansluiting gevonden bij een belangrijke nationale democratiseringsbeweging.

Het is ook spannend: met veel democratiseringsbewegingen is in het verleden het in Thailand niet goed afgelopen. Maar als ik deze jonge generatie aan het werk zie ben ik hoopvol, over de brede samenwerking tussen al deze groeperingen, over het enthousiasme dat ze tentoonspreiden, en over de koers die de LHBTI-emancipatie in Thailand op gaat. Dat geeft me toch wat verlichting in het druilerige Amsterdam van vandaag. En het doet me een beetje terugverlangen naar de tijd dat we hier zelf nog de barricaden op moesten.

(*) Zie het rapport Tolerance but not Inclusion van UNDP uit 2019.

 

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie gegevens worden verwerkt.