‘Er is geen wet die onschuldigen kan beschermen zonder af en toe de schuldigen te laten lopen,’ las ik laatst.
Onze rechtsstaat gedijt enkel bij gerede twijfel. In een rechtsstaat waar getwijfeld wordt, wordt mijns inziens de hoogste eis aan bewijsvoering gesteld, en blijft iemand altijd onschuldig tot het tegendeel zo onomstotelijk mogelijk bewezen is. In onze rechtsstaat wordt vaak getwijfeld. Daarom twijfel ik geenszins aan onze rechtsstaat.
Elk bewijs moet gezocht, geleverd en beoordeeld worden zonder enige vooringenomenheid. Vrouwe Justitia heeft niet voor niets een blinddoek om. De derde macht in dit land kan enkel bestaan bij de grootst mogelijke mate van onafhankelijkheid.
Maar advocaten, officieren van justitie en rechters leven niet geblinddoekt en leven niet afgezonderd van de maatschappij. Een rechtbank is geen robot waar alle informatie ingestopt kan worden en waar dan automatisch een antwoord uit komt rollen.
In december 2018 was er in de LHBT+gemeenschap grote verbazing om een vonnis dat de rechtbank in Dordrecht uitsprak. Dertien mensen die twee homo’s hadden uitgelokt via de dating-app Grindr, waren veroordeeld tot taak- en celstraffen, maar hoewel ze hun slachtoffers uitscholden voor flikker en kankerhomo, speelde homohaat volgens de rechter geen rol. De rechter vond de uitdrukkingen horen bij ‘dagelijks taalgebruik.’
Op zulke momenten bekruipt mij dan toch het gevoel: ‘Wat zou de rechter gezegd hebben als hij zelf – of zijn homoseksuele zoon – ooit slachtoffer van een dergelijke groep was geworden?’
Of als de rechter in zijn vrije tijd voorzitter van COC Nederland was geweest?
Uiteraard is vrijheid een groot goed. Net zo’n groot goed als het recht op vereniging. Wat iemand in zijn vrije tijd doet, en aan welke ideologische club iemand zich in zijn vrije tijd ook verbindt, dat is geheel aan die persoon.
Maar misschien is inmiddels de tijd aangebroken dat onafhankelijheid van de rechtspraak alleen zo goed mogelijk gegarandeerd kan worden als alle leden die met rechtspraak te maken hebben geen enkele andere functie in welk maatschappelijk debat dan ook bekleden.
De laatste dagen is er de nodige ophef ontstaan rond officier van justitie Jacobien Vreekamp die namens het Openbaar Ministerie (OM) de uitspraak ondertekende om rapper Akwasi niet te vervolgen. Wat bleek? Vreekamp werkte tot voor kort samen met KOZP-activist Mitchell Esajas. Tot 20 juli jongstleden zaten beiden in het bestuur van het Meldpunt Discriminatie Regio Amsterdam (MDRA).
In dit licht bezien is het voor de LHBT+gemeenschap misschien wel geruststellend als bij de volgende zaak waarin het om anti-LHBT+ geweld gaat de officier van justitie in haar vrije tijd voorlichtingsvrijwilliger is bij COC Amsterdam en de rechter onbezoldigd voorzitter is van Transgender Netwerk Nederland.
En nemen we op de koop toe dat vooringenomenheid de meeste twijfel wegneemt.
En dat ik alleen maar meer ga twijfelen.
Ach…
Als er – zoals ik laatst las – geen wet bestaat die onschuldigen kan beschermen zonder af en toe de schuldigen te laten lopen, zal er blijkbaar ook geen volledige onafhankelijke rechtspraak bestaan zonder af en toe iets minder onafhankelijke medewerkers tot de rechtspraak toe te laten.
Ook Vrouwe Justitia wil wel eens een klein scheurtje in haar blinddoek maken.
Rick van der Made (Breda, 1968) is dichter, schrijver en columnist. Hij opent voor de lezer de wereld die hemzelf fascineert, ook als deze soms ‘lastig’ wordt. Hij maakt lezers deelgenoot van die (soms alledaagse) wereld, met teksten en gedichten die tegelijkertijd een meer diepgravend beeld geven van die werkelijkheid. En achter die schijnbaar nonchalante beelden liggen grote thema’s: seksualiteit, vluchten, lijden, redding, waanzin. En liefde.