Regelmatig passeren op mijn facebook-tijdlijn de berichten van Sandro Kortekaas, voorman van LGBT Asylum Support, en Niet Gay Genoeg. Ze gaan over de behandeling en de vele incidenten die LHBTI vluchtelingen overkomen in Nederland – niet erkend worden door de IND, geweld in de asielopvang bij het COA, niet reageren op meldingen en klachten. Je wordt er, ondanks het vele goede werk van Sandro en zijn kompanen, niet erg vrolijk van. Het recente dieptepunt was het geweldsincident tegen twee lesbische dames uit Nigeria, waarbij het COA de veiligheid niet kon waarborgen, en dat blijkbaar ook niet zo belangrijk vond.
Een groot deel van de wereld is erg onveilig voor LHBTI’s, en veel mensen zijn op de vlucht voor de staat, of meer nog voor hun directe sociale omgeving zoals familie. Ze lopen dan ook hier vaak risico, wanneer ze deze mensen met dezelfde achtergrond in de asielzoekerscentra weer tegenkomen. En dat terwijl Nederland als ondertekenaar van het vluchtelingenverdrag van de VN een flink aantal verplichtingen heeft jegens asielzoekers, zoals bijvoorbeeld het garanderen van hun veiligheid en het beschermen van hun rechten.
Equal Asia oprichter en directeur Ryan Figueiredo was ooit zelf vluchteling, en is vanuit zijn eigen ervaring zeer gemotiveerd iets te doen aan al die situaties, waar de bestaande organisaties te kort schieten “voor de vele mensen die door de gaten in het net vallen”. Want waar in Nederland de overheid kan worden aangesproken op de behandeling en het welzijn van asielzoekers, kan dat in Thailand niet en komt het neer op NGO’s en vrijwilligers – die vaak niet zijn toegerust voor dit werk. Lokale LHBTI organisaties zijn toch vooral met de eigen gemeenschap bezig, en hebben vaak weinig oog voor vluchtelingen uit het buitenland, die bovendien vanwege hun illegale status meestal ook nog eens vrijwel onzichtbaar zijn.
Van de verhalen in het rapport staat je hart vaak stil. Een geïnterviewde liet weten, dat “als ze het huis uit gaan, ze nooit zeker kunnen zijn of ze nog terugkomen”. In de detentiecentra worden transgenders ingedeeld naar hun geslacht bij geboorte, en vaak gedwongen zich voor bewakers te ontkleden – met het risico op seksueel geweld. Noodzakelijke medische behandelingen, zoals hormoonbehandelingen en HIV-treatment worden zelden gegeven. Vluchtelingen die erin slagen uit de detentiecentra te blijven komen in de illegaliteit terecht, met alle problemen van dien. Ze moeten vaak grote bedragen besteden aan het omkopen van officials, om niet gepakt te worden, en hebben uiteraard ook geen toegang tot voorzieningen als gezondheidszorg. Voor werk zijn ze aangewezen op slechte werkgevers, of op sekswerk. Maar er zijn ook hoopvolle signalen. Met name mensen die erin slagen buiten de detentiecentra te blijven vormen hier en daar communities, organiseren safe-houses en onderlinge hulp. Er zijn online chatgroepen ontstaan, waar mensen elkaar kunnen informeren over gevaarlijke situaties, maar ook over manieren om aan beter werk te komen of aan voedsel of onderdak. De veerkracht en weerbaarheid van deze mensen dwingt respect af.
Het is goed ons te informeren over dit soort schrijnende situaties voor LHBTI vluchtelingen in andere delen van de wereld, ook al kunnen we er in de dagelijkse praktijk meestal weinig aan veranderen. Maar waar we wel iets aan kunnen doen, is de situatie in Nederland, waar we onze eigen overheid kunnen aanspreken op haar verplichtingen. Het goed behandelen van de meest kwetsbare asielzoekers is domweg een kwestie van beschaving. Laten we Sandro Kortekaas en al die anderen die zich daarvoor inzetten een hart onder de riem steken, door ze te volgen en te liken op social media en door af en toe eens een donatie te doen. En wie soms eens een politicus tegen het lijf loopt kan eens vragen hoe het er mee staat. Er valt in Nederland voor LHBTI asielzoekers nog heel veel te verbeteren, dus er blijft werk aan de winkel. Maar laten we de ogen intussen niet sluiten voor de rest van de wereld. Onze emancipatie is niet voltooid zolang er nog delen van onze community in de verdrukking zitten.
Paul Overdijk
(*) Het rapport “Great Expectations, Harsh Realities, The Plight of LGBTI+ Refugees in Thailand” is op te vragen bij Equal Asia Foundation, www.equalasiafoundation.org
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
