Volgens de Puerto Ricaanse zanger Ricky Martin veroorzaakte het besef dat hij gay was en dus in principe nooit kinderen zou krijgen, een rouwproces bij hem. Het vaderschap zag hij als het toppunt van geluk en dat zou hem nooit gegeven zijn. Inmiddels is hij vader van vier kinderen en zeer gelukkig. Aldus Winq.nl. Voor veel mensen is de zin van het leven en daarmee hun geluk alleen voorstelbaar binnen een behoorlijk uniform relatieperspectief waarbij kinderen niet kunnen worden gemist.
Het berichtje herinnert me aan vroegere discussies in de gayscene. De emancipatie was op gang gekomen en de vraag speelde of ontwikkelingen als de openstelling van het huwelijk voor partners van gelijk geslacht en de mogelijkheid tot ouderschap voor homo’s behalve een emancipatorisch element niet ook een risico tot verburgerlijking in zich hielden.
Dat wil zeggen dat homo’s en lesbo’s die net, tegen alle maatschappelijke weerstand in, ervaring aan het opdoen waren hoe ze op een zinvolle en persoonlijke manier invulling aan hun relatievorming en hun seksualiteit konden geven, zich hierdoor niet zouden laten verleiden en daarmee beperken tot het burgerlijke perspectief van ‘huisje, boompje, beestje’.
De huiver hiervoor was zo sterk dat de homo-gemeenschap als geheel bijvoorbeeld nooit eensgezind stelling heeft genomen voor openstelling van het huwelijk. Dat was een zaak van afzonderlijke activisten en belangengroepen. Zelf ben ik altijd voorstander van openstelling van het huwelijk geweest. Of mensen een burgerlijke invulling aan hun relatie willen geven is hun zaak. Maar dat het risico erin zat, dat ook sommige homo’s en lesbo’s in eenzelfde situatie, niet veel verder zouden komen dan de gangbare kijk op relatievorming, zag ik ook wel in.
“Het ouderschap als alleenzaligmakende zingeving van het leven is gebaseerd op een hardnekkige mythe.”
Het ouderschap als alleenzaligmakende zingeving van het leven is gebaseerd op een hardnekkige mythe. Onderzoek wijst uit dat veel ouders tot deze ontdekking moeten komen en op grond van mijn ervaring als rector in het voortgezet onderwijs deel ik dat inzicht. Te veel mensen nemen als vanzelfsprekend aan dat het ouderschap nu eenmaal ieders bestemming is en hun dus – ondanks mogelijke aarzelingen – ook wel zal liggen.
Behalve dat zij daarvan zowel zelf als hun kinderen de dupe kunnen zijn, zijn de maatschappelijke gevolgen ervan dramatisch. De wereld worstelt met een toenemend tekort aan grondstoffen, een ongekende vervuiling van het aardoppervlak en de massaliteit aan mensen lijkt alles te gaan verstikken, inclusief de mensheid als zodanig. Toch is het verschijnsel overbevolking nog steeds geen issue in de politiek.
Politici die aan het milieudebat deelnemen, kunnen net als Ricky Martin bijvoorbeeld onbeschroomd stellen dat zij vier kinderen op de wereld hebben gezet. Ze weigeren of zijn niet in staat verbanden te leggen tussen overbevolking en milieuvervuiling. De Stichting De Club van Tien Miljoen stelt zoiets als inconsequent aan de kaak. Ik vind dat terecht.
Maar een hernieuwde belangstelling voor gedeelde zingeving lijkt me na decennia van eenzijdige aandacht voor individualisme en carrièregerichtheid eveneens op zijn plaats. Het moderne lieve gezinnetje komt daarin veelal toch ook niet veel verder dan een ‘Egoïsme à trois ou à quatre’.
In mijn nieuw boek, Ode aan het klootjesvolk, pleit ik er dan ook voor in onderwijs en opvoeding meer aandacht te besteden aan medemenselijkheid, vooral in de vorm van dienstbaarheid aan de samenleving. Juist daarin is voor de democratie het vernieuwende perspectief te vinden. Gelet ook op de immense uitdagingen waarvoor de mensheid staat.
*
Coos Huijsen is historicus, schrijver, oud-politicus en homoactivist in hart en nieren. In 1977 kwam hij, als eerste openlijk homoseksuele parlementariër ter wereld, uit de kast. Coos was in 2009 ook medeoprichter van Het Blauwe Fonds, dat donaties en legaten werft voor projecten ter ondersteuning van de LGBT-emancipatie.