De Coronacrisis heeft er lelijk ingehakt in het Pride seizoen. Wat een feestelijke 25e Amsterdam Pride had moeten zijn, bleef beperkt tot een aantal kleinschalige evenementen – zelfs de Pride Walk Manifestatie op het Museumplein moest helaas worden afgelast.
Nu hoort de Amsterdam Pride tot de vaste waarden van de hoofdstad, dus het komt zeker goed als de crisis voorbij is, maar hoe zit het met de Prides in zuidoost Azië, waar het begrip vaste waarde nog ver achter de horizon ligt. Een rondje langs de velden dan maar.
Laat ik beginnen in mijn hometown Bangkok, waar tussen 1999 en 2006 een jaarlijkse Gay Pride plaatsvond, georganiseerd door de lokale homohoreca rond Silom Road. In een land met een doorgaans militair bestuur is het organiseren van manifestaties op straat niet eenvoudig, en samenscholingen zijn er sowieso verboden, dus na de staatsgreep van 2006 kwam het er niet meer van. En nu maakt een strikte handhaving van de corona-regels dat alles nog eens extra moeilijk. Maar toch gingen de Thais in deze Pride maand al twee keer massaal onder de regenboogvlag de straat op. Er is veel overlap met tussen de beweging die meer democratie eist in Thailand, geïnspireerd door de situatie in Hongkong. Beide worden gedomineerd door studenten en young professionals, die het autoritaire regime zat zijn. En zo kwam het dat een (illegale) manifestatie bij het Democracy Monument een uitbundige hoeveelheid regenboog vlaggen vertoonde. Belangrijke eisen van de demonstranten: meer democratie én gelijke rechten voor LHBT+’ers. En de onlangs goedgekeurde wet op geregistreerd partnerschap vervangen door een echte openstelling van het huwelijk. De politie greep overigens niet in. Een paar dagen later was het opnieuw raak: nu een mars van scholieren en studenten met veel regenboogvlaggen naar het ministerie van onderwijs. Hier was de eis een betere behandeling van LHBT+ in de klas, op school en op de universiteit, het zelf mogen kiezen van het schooluniform en haarstijl door transgender leerlingen en het in de lessen niet langer afkeuren van homoseksualiteit. De secretaris van het ministerie nam welwillend een petitie in ontvangst. Pride, zoals Pride bedoeld is dus. Bottom up, protest, vrij spontaan ontstaan, en met een duidelijke boodschap en eisen waarvoor gestreden wordt. Hoe vintage wil je het hebben?
In de Filippijnen een heel ander verhaal. Manila kent sinds 1994 een lange traditie van Pride optochten, en claimt de grootste van Azië te hebben, waaraan zo’n 80.000 mensen deelnemen. Ook hier gaat het om gelijke rechten, met name voor transgenders – en ook hier valt het enigszins samen met een pro-democratie beweging. Zonder toestemming werd toch een editie van de Pride georganiseerd in Manilla. Hier greep de politie wel in met een beroep op de coronaregels, en arresteerde een flink aantal deelnemers. Mensenrechten organisaties vonden dat die regels de overheid wel erg goed uit kwamen. Ook in de Filippijnen is homoseksualiteit niet strafbaar, maar daar is dan verder ook wel alles mee gezegd. Nog een lange weg te gaan.
In Myanmar is homoseksualiteit nog wel strafbaar, maar ook in de belangrijkste stad Yangon vindt al een paar jaar een Pride festival plaats – een teken dat de overheid hier geleidelijk de regels versoepelt. Dit jaar in januari, dus voor de corona uitbraak en de lockdown. Yangon had ook de primeur van de eerste en enige botenparade in Azië: drie grote ferryboten, feestelijk volgepakt met regenboog deelnemers, met wat kleine bootjes eromheen, voeren op de rivier dwars door de stad. Dit evenement, gegroeid uit het &Proud Festival, met vooral film en cultuur is pas voor het tweede jaar publiek. Het is overigens mede georganiseerd door een Nederlander en met steun van de Nederlandse Ambassade. Het publieke deel is meer feest dan politiek, maar het feit dat het kan worden gehouden is natuurlijk een politiek statement van jewelste. In Cambodia en Vietnam heb ik weinig Pride evenementen kunnen ontdekken dit jaar, alleen op kleine schaal in min of meer besloten setting. De coronaregels zijn hier vrij streng, met name in Vietnam. Maar ook deze landen kennen al een paar jaar een ontluikende Pride traditie. En wie het aanstekelijke enthousiasme in de documentaires hierover bij Document Our History Now (*) heeft gezien, weet dat ook deze Prides niet zo snel door de corona zullen worden genekt. Als de crisis eenmaal voorbij is…
Terug naar Amsterdam. Ook onze Pride was vooral binnenskamers. En ook al pakten de nationale media flink uit met documentaires en Pride programmering, en hing de stad vol met kleurrijke posters en vlaggen – toch vraag ik me af in hoeverre het dit keer alleen voor de eigen parochie is geweest. De meesten van mijn buren hadden er weinig van meegekregen. Amsterdam mag dan dit jaar tot “Most Inclusive City” zijn uitgeroepen door Open for Business (waarover in een andere blog meer), er is genoeg waar we ons druk over moeten maken. Met name de veiligheid voor onze regenboog community in de openbare ruimte is aanzienlijk slechter dan in de meeste bovengenoemde Aziatische steden. En zo zijn er nog wel wat onderwerpen te noemen. Laten we groot uitpakken met een enthousiasmerende en activistische Pride volgend jaar. Met als thema: “Jezelf kunnen zijn in een veilige stad”. We kunnen wel wat leren van de Aziaten. Pride zoals Pride bedoeld is!
Paul Overdijk
(*) Te bekijken op http://documentourhistorynow.org/
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
