Louis’ logica over homoseksualiteit in het voetbal

Voetbal en homoseksualiteit. Het blijft nog altijd een beladen onderwerp. Mede naar aanleiding van Pride Amsterdam 2020 daarom een gesprek met succescoach Louis van Gaal. “Er is niet één speler in mijn carrière die gezegd heeft: ik ben homo. Niet één. Dat zegt genoeg.”

Tekst: Peter Schouten

Bent u eigenlijk ooit geïnterviewd door een homoseksuele Feyenoordfan?

LvG: “Wel door een Feyenoorder. Mijn vrouw Truus is haar leven lang al fan van Feyenoord en die vraagt soms dingen aan mij. Maar een homoseksuele? Ik denk het niet. Volgens mij is het ook minder interessant of iemand homoseksueel is of niet. Dus dat vraag ik mij nooit af.”

Of het minder interessant is, dat is maar de vraag. ’s Nederlands meest succesvolle voetbaltrainer is namelijk de grondlegger van het Totale Mens Principe. Of het nu bij FC Barcelona, Manchester United of Ajax was: de trainer Louis van Gaal (68) stelde altijd de mens centraal, boven de voetballer. Iedere speler heeft een individuele aanpak nodig. Alleen dan kan iemand optimaal presteren. Van Gaal houdt rekening met diens karaktereigenschappen, persoonlijke keuzes en voorkeuren. Dus ook geaardheid. Maar in zijn nieuwste biografie ‘LvG’ valt in 288 pagina’s het woord homo geen enkele keer.

“Er is nog geen praktiserende voetballer geweest die ervoor uitkomt. Ik vind het daarom niet vreemd dat er niet over gesproken wordt.”

Ik sprak uw biograaf en die zei: “Daar hebben we het eigenlijk nooit over.”

LvG: “Over het algemeen wordt daar in de voetbalwereld niet over gesproken. De voetbalwereld heeft een ouderwetse hiërarchie en is heel conservatief in denken en doen. En in principe is de homoseksuele mens dat ook, want die is bang voor de consequenties. Waarom zou je niet voor je “zijn” willen uitkomen? Omdat het niet geaccepteerd wordt? Juist in de beslotenheid van de kleedkamer zou dat wel geaccepteerd worden. Maar er is nog geen praktiserende voetballer geweest die ervoor uitkomt. Ik vind het daarom niet vreemd dat er niet over gesproken wordt. Ik heb altijd een vernieuwende coach willen zijn en zou het alleen maar hebben goedgekeurd. Want ik ben juist een mens die geen rol wil spelen en dichtbij mijzelf wil blijven. Dat zou ik ieder mens gunnen, dus ook de homoseksuele voetballer.”

Dan zou u er toch juist als innovatieve trainer iets aan kunnen doen?

LvG: “Nee, natuurlijk niet. Ik kan de maatschappij toch niet veranderen?”

“We prediken in Nederland dat wij allemaal dezelfde rechten hebben, maar dat hebben jullie niet altijd. En dat vind ik heel erg.”

Waarom niet? U bent iemand met naam en faam in de voetballerij en ver daarbuiten. Dat u hierover praat is al een goede bijdrage. Het is namelijk ontzettend lastig om überhaupt een voetballer over dit onderwerp te spreken.

LvG: “Maar dan ben ik een stipje op de horizon. Ja, ik kan er wel vrijuit over praten, dat heb ik in het verleden ook gedaan. Ik vind dat de homoseksuele mens dezelfde rechten zou moeten hebben als ieder ander mens. Maar dat is hetzelfde nu met het racisme en de gekleurde mensen die het daarmee wel gehad hebben. Er bestaat een rechtsongelijkheid van homoseksuelen en gekleurde mensen. We prediken in Nederland dat wij allemaal dezelfde rechten hebben, maar dat hebben jullie niet altijd. En dat vind ik heel erg. Dit is inderdaad hét moment om niet alleen over kleur, maar ook over geaardheid te praten. Een groot deel van Nederland is gewoon nog enorm conservatief. Ik heb veel homo’s in mijn vriendenkring. Mij maakt het allemaal niets uit.”

Wat zou volgens u een oplossing kunnen zijn om het voetbal meer inclusief te maken voor homoseksuelen?

LvG: “Het begint altijd bij de opvoeding thuis, maar ook op school. Zelf ben ik lid van een groep die meer beweging initieert voor de Nederlandse bevolking. Wij oefenen onze invloed uit om de regering op te roepen om hier al mee in het basisonderwijs te beginnen. Daar hoort ook seksuele opvoeding bij. Jong geleerd is oud gedaan, en dit zou ook zijn invloed kunnen hebben in de voetballerij.”

U staat erom bekend – vanwege uw Totale Mens Principe – dat u alles weet van iedereen. U kwam bij spelers thuis om ze beter te leren kennen. Wat vroeg u dan aan een voetballer? Heb je een vriendin óf heb je een partner?

LvG: “In het begin zei ik altijd vriendin. Dat heb ik door voortschrijdend inzicht later aangepast naar partner. Want ik had door dat het een verkeerde vraag was.”

Hoe vaak kreeg u het antwoord: ik heb een vriend of ik val op mannen?

LvG: “Er is niet één speler in mijn carrière die gezegd heeft: ik ben homo. Niet één. Dat zegt genoeg. Ik heb het wel heel vaak gedacht en vermoed bij spelers. Maar als iemand daar niet zelf mee komt, wil ik hem daar niet mee belasten. Nee, bij welke club dat was, doet er niet toe. Ik wil juist die speler beschermen. En de meeste van hen zijn ook getrouwd met een vrouw en hebben kinderen. Dat kan ik ze echt niet aandoen.”

“Er is niet één speler in mijn carrière die gezegd heeft: ik ben homo. Niet één. Dat zegt genoeg.”

In uw boek wordt u een lopend klankbord genoemd. Alles en iedereen meldt zich bij u voor advies. Wat zou u een voetballer adviseren die uit de kast wilt komen?

LvG: “Ik zou hem waarschuwen. Dat je heel veel moed en kracht moet hebben om dat te doen, want de voetbalwereld en de boze buitenwereld lijken geaardheid een lastig probleem te vinden. Maar dat het altijd veel beter is uit de kast te komen, want je moet zo dicht mogelijk bij jezelf blijven. En niet klakkeloos aannemen wat er allemaal gezegd wordt. Ik heb veel spelers gewaarschuwd om hun gedrag, omdat ik vond dat die te opvallend was. Daardoor kregen ze veel weerstand vanuit hun omgeving en de media. Louis van Gaal heeft ook alleen maar weerstand gekregen. Daar moet je wel tegen kunnen. Homoseksualiteit wordt nog door velen als afwijkend gedrag gezien. Zelfs in naam van God wordt het nog zo gezien. En dus zal je onder druk komen te staan als voetballer. Het zal veel teweegbrengen. Je moet veel weerstand overwinnen. Wil je dat en past dat bij jou?”

In de scheidsrechterswereld lijkt eenzelfde beladenheid te bestaan. Er zijn bekende homoseksuele scheidsrechters die er niet publiekelijk over praten, mede wellicht vanwege internationale carrièrekansen.

LvG: “Ook zij willen die weerstand niet oproepen.”

Dat moet toch een nachtmerrie zijn om niet totaal jezelf te kunnen zijn?

LvG: “Nou, voor de buitenwereld althans kun je niet zijn wie je bent. Sorry hoor, maar er zijn zoveel mensen die een rol spelen.”

“Er lopen momenteel wel homoseksuele profvoetballers rond, maar niet veel. De voetbalwereld is geen afspiegeling van de maatschappij.”

Maar dat gaat niet per se over geaardheid.

LvG: “Maar okay, jij bent gevoelig voor dat onderwerp. Toch denk ik echt dat een homoseksuele speler niets in de weg wordt gelegd. Dat ze zichzelf zouden kunnen zijn. Daar ben ik 100% van overtuigd. Als ze gek zijn van het spelletje, en ‘relaties’ kunnen aangaan met heteroseksuele mannen, dan is er geen vuiltje aan de lucht. Ook omdat ik altijd heb gemerkt – en dat klinkt misschien wel gek – dat het meestal de meer creatieve spelers zijn die homo zijn. En dat soort spelers zijn heel waardevol in het voetbal. Met andere woorden: ze worden gewaardeerd om hun voetbalkwaliteiten. Begrijp je wat ik zeg?”

Dus er lopen momenteel wel homoseksuele, betaalde voetballers rond?

LvG: “Ja, maar niet veel. De voetbalwereld is geen afspiegeling van de maatschappij.”

In Nederland ook?

LvG: “Ja.”

Wie dan?

LvG: “Dat weet ik niet. Ik kijk naar mensen. Net zo goed als ik naar jou kijk, kijk ik ook naar een vrouw. En dan heb ik een gevoel over die vrouw. En dat heb ik ook bij voetballers: die zou wel eens homoseksueel kunnen zijn.”

Maar u gaat niet zeggen over wie u dat denkt?

LvG: “Natuurlijk niet. Ik moet toch hun zelfgekozen identiteit navolgen? Want anders zouden ze toch wel uit de kast gekomen zijn? Ik kan het ook verkeerd zien. Dat gebeurt niet zo vaak, maar okay.”

Gaan wij het nog meemaken dat een betaald voetballer uit de kast komt?

LvG: “Ik hoop voor jou en jouw gemeenschap dat het niet te lang duurt. Maar ik ben bang dat het nog langer zal duren dan iedereen denkt. Dat vind ik heel jammer.”

Moet er ingegrepen worden bij homofobe spreekkoren?

LvG: “Toen mijn vrouw net was overleden, zong een klein gedeelte van de Feyenoordfans de vreselijkste dingen. Zij weten gewoon niet beter. Die mensen hebben niet het vermogen om te relativeren dat zij Feyenoordsupporter zijn en ik Ajax-trainer ben. Je moet kijken waarom deze mensen zoiets roepen en dan kan ik het een plaats geven in mijn emotie.”

Ik zou eerder zeggen: hard aanpakken toch?

LvG: “Nee, dan win je het niet hoor. Het is beter om te proberen begrijpen. De enige manier is opvoeding vanaf de kleuterschool. En dan moet je nog maar afwachten of het aankomt.”

“Johan Derksen heeft meer over mij gezegd dan over homoseksualiteit. Is die man nu echt zo belangrijk?”

Johan Derksen heeft ook wel eens kwetsende dingen over homo’s gezegd. Hoe kijkt u daarnaar?

LvG: “Hij heeft meer over mij gezegd dan over homoseksualiteit. Is die man nu echt zo belangrijk?”

Maar er zijn wel veel mensen die hem napraten.

LvG: “Dat ben ik met je eens. Jullie moeten boegbeelden opzoeken die voor jullie opkomen. Die een humane status hebben. Ali B bijvoorbeeld. Het is een Marokkaan, dus het zou heel opzienbarend zijn als hij een welwillend oog had voor homoseksualiteit.”

Maar iemand uit de voetbalwereld?

LvG: “Georginio Wijnaldum. Die kan als gekleurde mens vergelijkingen maken over de benadering van de mens in al zijn geaardheden. Ik kan mij niet voorstellen dat hij daartegen is.”

Dit weekend zou de Canal Parade hebben plaatsgevonden, maar vanwege het coronavirus gaat die niet door. In 2013 was u te zien op een speciale voetbalboot in de Amsterdamse grachten. Hoe heeft u die dag ervaren?

LvG: “Ik heb genoten hoor. Dat er allemaal mensen alleen maar blij zijn en met elkaar een feestje willen vieren. Vanuit de homoseksuele wereld heb ik veel complimenten gekregen. Vanuit de heteroseksuele juist heel weinig. Opmerkelijk, want ik krijg altijd kritiek, ook vanuit de media. Of ik nog eens ga meevaren? Ach, wie ben ik? Ik wil nu meer naar die anonieme wereld toe. Ik ben geen grote influencer meer, zoals dat tegenwoordig heet.”

Op 12 mei 2020 verscheen het boek ‘LvG. De trainer en de totale mens’ bij uitgeverij Nieuw Amsterdam. Een biografie over Louis van Gaal, opgetekend door Robert Heukels. Van Gaal was als voetballer actief bij Ajax, Antwerpen, Telstar, Sparta en AZ. Hij begon zijn trainerscarrière in 1986 als assistent bij AZ en Ajax. Vervolgens was hij hoofdtrainer van Ajax, Barcelona, het Nederlands elftal, AZ, Bayern München en Manchester United. Met al die clubs won hij in totaal twintig (internationale) prijzen. Onder leiding van Van Gaal werd het Nederlands elftal derde op het WK 2014 in Brazilië.