Voorzitter Roze in Blauw Amsterdam: “Meld LHBT-geweld”

Vanaf zijn achttiende is de geboren Amsterdammer Mark Achterbergh (33) politieagent. Na het voortijdige vertrek van zijn voorganger werd hij 2019 voorzitter van het Amsterdamse politienetwerk Roze In Blauw. Gaykrant sprak met hem over zijn werk, voorzitterschap en zijn visie op het anti-LHBT-geweld. Alleen al tijdens de afgelopen maanden waren er drie ernstige geweldsincidenten. “Ik maak me ernstig zorgen over de toenemende polarisatie in de samenleving.”

Tekst : Paul Hofman
Foto: © Politie Amsterdam

Het is die ochtend nog redelijk rustig op het Hoofdbureau van Politie   Een half uur hadden we ingepland maar al gauw loopt het gesprek uit. Mark blijkt een spraakwaterval te zijn.

“Roze in Blauw heeft enorme meerwaarde”

Jongensdroom

Mark: “Na mijn middelbare school ben ik bij de politie terechtgekomen. De politie heeft als kind altijd tot mijn verbeelding gesproken. Het had iets te maken met mijn gevoel voor rechtvaardigheid. Niet alleen voor jezelf maar ook voor anderen opkomen. Dat is een van mijn kernwaarden. Dat deed ik vroeger al als klasgenootjes gepest werden.” Zijn beroepskeuzetest op school onderstreept de juistheid van zijn keuze. Hij kiest voor Amsterdam. “Tja, hier gebeurt het. Als aspirant leerde ik al gauw de fijne kneepjes van het vak.”

Hij komt terecht in een lastig deel van de stad: de Mercatorpost in Amsterdam-West. Het werkgebied vormt een grote uitdaging. Terugkijkend: “Nadat ik een half jaar in dienst was, werd ik lid van Roze in Blauw. Het sprak me zo aan: ik ben nooit meer weggegaan.” Zijn ogen gloeien als hij trots vertelt over zijn eerste optreden bij het Homomonument met toenmalig hoofdcommissaris Bernard Welten.

Meerwaarde

Gaandeweg leert hij alle facetten van het netwerk kennen. “Van flyeren tot evenementen, overal deed ik aan mee.” Hij ziet de betekenis van Roze in Blauw veranderen. Was het eerst nog redelijk onbekend, nu is het niet meer weg te denken binnen en buiten de organisatie. Hij onderstreept de operationele meerwaarde van het LHBT-netwerk. “Vroeger kregen we gemiddeld twee tot drie telefoontjes per dag, nu is dat aantal verdubbeld. Dat zijn alleen nog maar de meldingen die bij ons binnenkomen. Niet alleen burgers die bellen, maar ook collega’s die ons om advies vragen.” legt hij uit. “Sinds het vertrek van het oude bestuur, werken we echt als team. Nu zijn er zeven kernleden, daaromheen functioneren anderen die ontzettend veel doen.

Melden

In april worden twee hand-in-hand lopende jongens tot afgrijzen van mensen publiekelijk uitgescholden en gediscrimineerd. Korte tijd daarna volgde nog de mishandeling van een transgender in de Amsterdamse metro. Zijn gevoel voor rechtvaardigheid wordt hevig op de proef gesteld. Onomwonden: “Ongelooflijk. Ook al wil je geen aangifte doen van een LHBT-gerelateerd incident, meldt het ons in ieder geval. Als je iets niet meldt bij de politie, dan is het ook niet gebeurd.” Benadrukt: “We kunnen alleen iets met wat we wel weten.”

Niet uit de kast trekken

Merkt hij dat slachtoffers terughoudend zijn? “Ja, ze zoeken een politie-agent die hen begrijpt. Nog steeds bestaat het beeld dat een slachtoffer op het politie-bureau niet serieus wordt genomen. “Hoewel elke collega van mij prima in staat is om een aangifte op te nemen van een LHBT-gerelateerd incident, gaat het vaak om het perspectief van het slachtoffer. Zij voelen zich vaak veiliger om hun verhaal te doen bij een collega van Roze in Blauw, omdat zij bang zijn te worden veroordeeld om wat ze gedaan hebben. wij zorgen ervoor dat de aangifte dan ook gedaan wordt door een collega van ons netwerk.” Benadrukt: “Je wordt echt niet uit de kast getrokken.”

Welke rol spelen gladde jas en dikke huid LHBT’ers?

Gladde jas

De laatste tijd is het duidelijk drukker geworden, geeft Mark toe. Hij kijkt bezorgd. “De LHBT-gemeenschap staat bekend om haar gladde jas en dikke huid. De gedachte is dan: uitschelden hoort er gewoon bij. Daar ga je de politie toch niet mee lastig vallen? Toch merk ik dat de aangiftebereidheid hoger wordt.”

Grenzen

Tegelijkertijd erkent hij dat ‘we nu tegen onze grenzen aanlopen.’ “We moeten keuzes maken in wat we gaan doen. Het is een capaciteits- en tijdsprobleem. We geven prioriteit aan het opnemen van aangiften, het spreken van slachtoffers en het contact houden met de community. Dat is essentieel. Uitnodigingen voor lezingen moeten we echter afslaan.” Het werk door leden van Roze in Blauw wordt gedaan naast hun eigenlijke diensten. En als collega’s wegvallen is hun taakinvulling niet geborgd, legt Mark uit. “Ik ben bang dat Roze in Blauw dan inzakt.

Dat zou een doodklap zijn. ” Oververmoeidheid ligt meer dan eens op de loer, zo blijkt. Niet zo vreemd  dat er nog steeds geen cijfers over anti-LHBT- geweld over de voorgaande jaren zijn. “Het is een enorme klus om dat te analyseren en daar hebben we nu geen mogelijkheden voor. Bovendien is het niet onze kerntaak. We zijn geen opgeleide analisten, we doen het erbij..” Die ‘krapte in sterkte’ raakt ons, zegt hij. “We moeten alle zeilen bijzetten.”

“Ik maak me echt zorgen over de toenemende polarisatie”

Polarisatie

Over de toenemende polarisatie maakt Mark zich grote zorgen. “Ik krijg vaak te horen dat Marokkaanse jongeren ook vaak de dader zijn.” Relativerend: “Maar het is geen exclusief Marokkaans probleem, hoor. We moeten ons niet focussen op één specifieke groep als we weten dat het probleem breder is.” Als voorbeeld noemt hij het vertrek van gay-fetisj winkel Mr B in de Warmoesstraat. “Die werden gek van de dronken toeristen uit Engeland.” Hij onderstreept dat we vooral niet tegenover elkaar moeten komen te staan. “Daar zit niemand op te wachten, we moeten juist een inclusieve samenleving zijn en met elkaar het gesprek aan gaan.””

Pro-actief?

Als je kijkt naar de vervolging van LHBT-gerelateerde incidenten, is het thema discriminatie juridisch gezien best lastig volgens Mark. “De wet spreekt bijvoorbeeld nog over ras. Dat is een juridische definitie die op meerdere manieren is uit te leggen. Iemand uit Suriname valt daar volgens jurisprudentie wel onder, maar iemand uit Marokko mogelijk niet. Kun je dan wel een Surinamer discrimineren en een Marokkaan niet? Bij juridisering van een strafbaar feit komt veel kijken.” Hij pleit ervoor Roze in Blauw in te vlechten in het operationele politiewerk. “We zijn nu te reactief, we moeten gewoon pro-actiever worden. Die ruimte hebben we nu niet.” Optimistisch: “Zet je materiedeskundigen in waar ze he best tot hun recht komen.”

“Krapte in sterkte raakt ons”

Geen wondermiddel

Of er sprake is van een een toename of afname van LHBT+ gerelateerde geweldsincidenten is lastig te zeggen, omdat er een zogeheten ‘dark number’ is. Veel wordt niet gemeld. Als Roze in Blauw doen we ons best om de problemen rondom LHBT-ers zichtbaar te maken door de aangifte- en meldingsbereidheid te vergroten.

Het doen van aangifte is geen wondermiddel, benadrukt Mark. “Het betekent niet direct dat iemand wordt opgepakt. Bewijs is essentieel voor vervolging. Daar zijn we als politie zo objectief mogelijk in. We zijn er als Roze in Blauw heel scherp in: wat wordt er gemeld en wat doen we ermee?” Zelf is hij nog nooit gediscrimineerd of mishandeld.

Dan: “Ik heb weleens met een collega hand-in-hand door de Leidsestraat gelopen. Niet in uniform hoor. Puur om te kijken of er iets gebeurde.” Maar niets van dit alles.

Transgender

Verder vertelt hij over een zaak die hem in zijn lange politieloopbaan diep raakte. “Een transvrouw die in transitie was van man naar vrouw, werd door de buurt enorm gepest. Dat iemand niet veilig is in zijn eigen woonomgeving, dat kan echt niet.” Hij valt even stil. “Schokkend.” Inmiddels is haar transitie afgerond en is ze niet meer lastiggevallen.” Dan: “Als er iets is, neem alsjeblieft altijd contact met ons op. Daar zijn we voor. Dingen die binnenkomen, pakken we goed op. Dus: meld LHBT-geweld.”

Meer weten over Roze in Blauw? Kijk dan op www.rozeinblauw.nl.
Bel bij bedreiging, belediging of mishandeling of belediging 088 – 169 1234 (24/7 bereikbaar)
Bij spoed: bel 112.