Maurits de Bruijn (36) studeerde Beeld en Taal aan de Rietveld Academie. Daarna ging hij aan het werk als schrijver en publicist. Zijn opiniestukken en verhalen in de Volkskrant, Elle en L’HOMO. Vaak belicht hij LHBT+ onderwerpen als gender en emancipatie. Onlangs verscheen zijn derde boek ‘Ook mijn Holocaust’. Zijn grootouders waren net zo oud als Maurits nu, toen ze met hun twee dochters werden opgepakt en naar Sobibór werden gedeporteerd. Alle vier werden ze vermoord. Gaykrant sprak met hem.
Tekst: Paul Hofman
Foto: Hrafnhildur Helgadóttir
Hoe ben je op het idee gekomen dit boek te schrijven?
“Het was niet zozeer een idee maar een verhaal dat zich een weg naar buiten moest vinden. ‘Ook mijn Holocaust’ is een heel persoonlijk boek, dat ik al langer wilde schrijven. Eigenlijk drong het zich al na de publicatie van mijn debuut aan me op, maar op dat moment raadde mijn moeder me af om weer zo’n persoonlijk verhaal aan te gaan.” Dan: “Achteraf denk ik dat het boek zich op precies het juiste moment heeft aangediend. Dat ik nu als schrijver het juiste gereedschap en als mens de juiste sensitiviteit bezit om dit verhaal recht aan te doen.”
De Holocaust speelt een grote rol in je leven. Wat is hiervan jouw erfenis?
“Ik zou bijna willen zeggen dat ik er zo’n tweehonderd pagina’s voor nodig had die vraag te beantwoorden. En uiteindelijk is er geen sluitend antwoord mogelijk op zo’n complex vraagstuk. Het heeft grote impact om door een oorlogsslachtoffer te worden opgevoed. In mijn geval leerde ik via mijn moeder de wereld kennen als een plek vol angsten en onzekerheden, dat heb ik tot op zekere hoogte geïnternaliseerd. Daarnaast zorgde ik dagelijks voor mijn moeder, ook dat is een pro-es dat sporen nalaat. Dan is er nog een genetisch component. Er wordt steeds meer bekend over de manieren waarop trauma’s zich daadwerkelijk in ons DNA wreken en hoe deze invloed van generatie op generatie overgedragen kan worden.”
Hoe verklaar je dat?
“De discussie daaromtrent is een nature/nurture discussie. Ik denk dat het allebei geldt, dat deze trauma’s zowel middels de opvoeding als genetisch worden overgeërfd. Ze zeggen dat alle onverwerkte trauma’s doorwerken in volgende generaties, deze pijn schijnt zelfs tot aan zeven generaties ver te kunnen reiken. Ik denk dat iedereen in zijn of haar leven verantwoordelijkheid moet zien te nemen voor zijn/haar worstelingen en die zichzelf daar zoveel mogelijk van moet zien te bevrijden. Maar voor heel veel mensen, waaronder mijn moeder, is dat niet haalbaar. In het boek schrijf ik dat één mensenleven te kort is om wat zij heeft meegemaakt te verwerken. En bij dat woord ‘verwerken’ moeten we vraagtekens zetten, want wat betekent dat nou echt?”
“Queer as Christmas en Joods als een bagel met bacon”
Bepaalde angsten heb je van je moeder meegekregen, jou moeder een aantal van haar ouders. Kun je hier iets meer over vertellen?
“Van mijn grootouders is maar heel weinig bekend. Zij zijn opgepakt met hun twee dochters en gedeporteerd naar Sobibór waar ze alle vier zijn vermoord. Mijn moeder was op dat moment één maand oud. De informatie over mijn grootouders is dus heel summier, versnipperd, afkomstig van derden. We kunnen wel aannemen dat de periode vooraf-gaand aan hun deportatie een angstige is geweest, en dat heeft ongetwijfeld ingewerkt op de erfenis van mijn moeder. En haar erfenis is in zekere zin weer de mijne geworden.”
Je omschreef je zelf eens als ‘queer as Christmas en Joods als een bagel met bacon’. Wat bedoel je daarmee? “
Net als in mijn boek probeer ik de verschillende identiteiten die ik toebedeeld heb gekregen te ontmantelen en ze met humor te benaderen. Homoseksualiteit of queerness betekent net als de Joodse identiteit voor iedereen iets anders. En het is belangrijk om er bij ieder label van bewust te zijn dat deze in eerste instantie van belang zijn voor anderen, voor de buitenwereld. Ik weet precies wat mijn homoseksualiteit en Joodse identiteit voor mij betekenen, maar zodra ik ze benoem, of zodra anderen dat doen, moet ik gaan nuanceren.” Vervolgt: “Bovenstaande twitterbio is daar een poging toe, het eerste deel is een woordgrap op ‘Gay as Christmas’, maar ‘queer’ past beter bij me. Dat woord heeft –in mijn ogen- een meer politieke, activistische en inclusieve weerklank. ‘Een Jood als een bagel met bacon’ is mijn manier om aan te geven dat ik Joods ben maar niet in de traditionele zin van het woord.”
Een kunstenaar vertelde je ooit dat hij homoseksualiteit als een trauma ervaart. Hoe sta jij hiertegenover?
“Ik kan niet zeggen dat ik het zo ervaar. Het is geen toeval dat het statement in een boek aan een ander toebehoort. Natuurlijk heeft mijn homoseksualiteit trauma’s ingeluid. De meest duidelijk aanwijsbare is dat ik als kind werd gepest, en dat geldt natuurlijk voor heel veel homomannen. Om als kind al tot de marge te behoren heeft grote gevolgen voor je verdere leven. Ik heb me altijd een buitenstaander gevoeld, en dat zal nooit helemaal overgaan. Maar het is ook precies die positie die me in staat stelt om de wereld vanaf een afstand te beschouwen en erover te schrijven. Het één is niet los te weken van het andere. Dit is maar één manier waarop mijn seksualiteit invloed heeft gehad op mijn leven, het onderzoeken en ontmantelen van die invloeden zal (hoop ik) nooit ophouden.
Das Mag Uitgevers
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
