Weg met het taboe op de afkomst van daders anti-homogeweld

Dat voormalig politieagente Ellie Lust en sociaal wetenschapper Laurens Buijs afgelopen vrijdag bij M de oververtegenwoordiging van jongens met een Marokkaanse achtergrond in anti-homogeweld benoemden, was geen nieuws. Het voldongen feit komt al jaren terug in politierapporten en onderzoeken door journalisten en wetenschappers. Evenals het feit dat het voornamelijk jonge mannen zijn. Toch blijft hun etnische achtergrond maar een taboe en dat is ongewenst, schrijft Dominique Wiedeman.

Het stel Fabio Viana en Daniël Schepers uit Amsterdam-Oost, dat in korte tijd twee keer slachtoffer werd van anti-homogeweld, wil na de tweede aanval nu toch verhuizen. Bij Beau deden ze hun verhaal op de landelijke televisie. Enkele dagen geleden volgde nog een incident, waarbij een homoseksuele man werd gestoken met een stuk glas. Homo’s voelen zich niet (meer) veilig in de ‘homohoofdstad van Europa’. Een herkenbaar gevoel voor mij als 26-jarige, homoseksuele student in Amsterdam. Schijnbaar straal ik mijn seksuele geaardheid uit (hoe, dat laat me onverschillig) want het gebeurt ook mij met enige regelmaat dat ik op basis hiervan in de publieke ruimte word nageroepen en uitgescholden. Gelukkig ging de intimiderende taal in mijn geval tot dusver niet gepaard met geweld, zo nu en dan “slechts” met een dreigende, kortstondige achtervolging. Ook door groepjes Marokkaanse jongens – pardon ‘jongeren’.

Wegkijkpolitiek

Juist deze correctie werkt het probleem in de hand. Met verve rekende politicoloog, journalist en presentator Roderick Veelo in zijn column voor RTL Z dan ook af met de wegkijkpolitiek van burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) en D66-fractievoorzitter Rob Jetten tijdens hun televisieoptreden bij M een week eerder, waarin anti-homogeweld tevens het onderwerp van gesprek was. De hoofdgedachte: het veroordelen van mensen vanwege hun afkomst is net zo gevaarlijk als het ontkennen van de buitenproportionele rol die Marokkaans-Nederlandse jongeren nog altijd spelen in anti-homogeweld en andere criminaliteit, vanuit de angst om voor demoniserende racist te worden uitgemaakt.

Deze angst leeft binnen de LHBT-gemeenschap zelf ook. Tel daar de heersende, schadelijke gedachte bij op dat we samen met alle andere ‘onderdrukte’ groepen en minderheden een front moeten vormen tegen de grote boze witte (blanke?) heteroseksuele cisgender man, en het is weinig verrassend dat er ook onderling doorgaans wordt gezwegen over de identiteit van onze wederkerige belagers. Als daarentegen een paar JFVD’ers zich homofoob uitlaten via WhatsApp, mag de groep wel worden genamed en geshamed. Dan is er immers én geen kans op de discriminatiekaart én de groep bestaat hoofdzakelijk uit die grote boze witte heteroseksuele cisgender mannen.

Social justice warriors

Terwijl veel LHBT’ers zichzelf zodoende de rol van social justice warrior zijn gaan toekennen, zijn de jeugdigen uit de etnische minderheidsgroep in kwestie andersom nog steeds helemaal niet bezig om de rainbow warrior uit te hangen. Wel hangen ze op straat. De eerste groep kaaskoppen die me daar lastig valt vanwege mijn seksuele geaardheid moet ik nog tegenkomen. Dit betekent natuurlijk niet dat deze kaaskoppen er niet zijn; homofobie, homohaat en homogeweld komen niet in slechts één groep voor, en dus zijn ook autochtone Nederlanders en andere nationaliteiten vertegenwoordigd in de cijfers. Maar in vergelijking tot de ‘jongeren’, waarbij absolute aantallen afgezet tegen de groottes van de groepen, een stuk minder. Praktisch betekent die oververtegenwoordiging dus dat je grotere kans maakt om met anti-homogeweld te maken te krijgen als je in een stad als Amsterdam leeft waarin veel mensen van Marokkaanse komaf wonen.

Wat Halsema en Jetten gelukkig niet in de doofpot stopten, is het laakbare optreden van de rechterlijke macht bij het veroordelen van daders die deze haatmisdrijven richting homo’s begaan. De schrijnende ironie wil dat jurisprudentie ons vertelt dat rechters juist veel sneller en harder straffen als het gaat over haatmisdrijven omtrent racisme.

“Er moet iets anders gebeuren”

In de strijd tegen het anti-homogeweld kwam het COC al in 2017 met het Regenboog Stembusakkoord bestaande uit afspraken om de LHBT-acceptatie te bevorderen. Forum voor Democratie Amsterdam besloot het toen niet te ondertekenen. Fractievoorzitter Annabel Nanninga verklaarde tegenover omroep PowNed dat de partij het te vaag vindt en wil dat er concreet iets gebeurt. “Het gaat al jaren zo en het geweld neemt alleen maar toe, er moet iets anders gebeuren”, stelde ze. De partij kwam een jaar later met de alternatieve Regenboogparagraaf, waarin veiligheid een groot onderdeel vormt: meer surveillance, lik-op-stukbeleid en daarbij ook de inzet van lokhomo’s: agenten die met een bodycam, pepperspray en verborgen versterking in de stad gaan rondlopen.

Voor dat laatste werd in oktober 2019 een motie aangenomen, maar uitvoering bleef uit. Vanwege de voortdurende dreiging en naar aanleiding van de recente incidenten overweegt de burgemeester nu toch met het OM in gesprek te gaan om dit “creatieve middel” in te zetten, vertelde ze onlangs bij AT5. Al verwacht ze er zelf niet te veel van. Ook Jan-Bert Vroege, raadslid van D66 Amsterdam liet zich er sceptisch over uit in een interview met PowNed. Fractievoorzitter Marianne Poot van VVD Amsterdam heeft wel vertrouwen in de aanpak. Als raadslid pleitte ze eerder al voor deze lokagenten en een experiment ermee in 2009 bestempelde ze als geslaagd.

Homonationalisme

Nu dus vooral rechtsere partijen daadkrachtig willen optreden tegen het toenemende geweld, ligt homonationalisme weer op de loer. Zo’n hoogstandje wegkijkpolitiek als bij M voedt dit. De vraag is echter of LHBT’ers daar op de lange termijn iets mee opschieten, aangezien het de linksere partijen zijn die zich actief bezighouden met het indienen van moties ter bevordering van hun welzijn, waar vaak tegen wordt gestemd vanuit de rechtse hoek. Zo stemden FvD en PVV samen met de christelijke partijen CDA, CU en SGP in de Tweede Kamer tegen een verbod op ‘conversiebehandelingen’ voor ‘homogenezing’, en tegen de ontwikkeling van een leerlijn LHBT-discriminatie op de politieacademie.

En voorlichting op scholen, waarvoor Halsema en Jetten zich hard maakten tijdens de uitzending, blijft hoe dan ook zinvol. Repressief en correctief optreden is immers om te genezen, voorlichting is van fundamenteel belang om te voorkomen. Voorkomen is beter dan genezen. Als we weten dat optreden vooral nodig is bij Marokkaanse jongeren, dan kunnen we hier rekening mee houden bij het voeren van beleid. Bijvoorbeeld door extra aandacht te geven aan voorlichting op scholen waar het aandeel tieners met Marokkaanse roots hoog is. Of door de potentiële lokhomo’s ook gericht in te gaan zetten in buurten waar deze jongeren op straat hangen en de incidenten plaatsvinden.

Verder onderzoek

Tot slot vraagt de terugkerende conclusie om verder onderzoek. Minister van Justitie en Veiligheid Ferd Grapperhaus heeft de Tweede Kamer inmiddels toegezegd dat er een nieuw onderzoek komt naar de daders van delicten tegen LHBT’ers. Dat onderzoek zou eerder kwalitatief dan kwantitatief van aard zou moeten zijn. Kennis vergaren door in uitgebreid in gesprek gaan met de verschillende daders over hun motieven. Met speciale aandacht voor de specifieke groep binnen de Marokkaanse gemeenschap, om te achterhalen waar hun structurele oververtegenwoordiging vandaan komt. De inzichten die daaruit komen, kunnen we vervolgens weer gebruiken in de praktijk. Voor een effectief beleid tegen anti-homogeweld is het doorbreken van het taboe op de afkomst van de belagers hoe dan ook nodig.

Dominique Wiedeman is Amsterdammer en masterstudent Communicatie- en Informatiewetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam.

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!