Een paar dagen geleden hoorde ik dat Cees Straver (1928-2020) is overleden. Dat shockeerde me. Ik heb hem leren kennen in 1976 toen ik als Tweede kamerlid – net uit de kast -ondersteuning zocht bij deskundigen, die hart hadden voor de homo-emancipatie en dit combineerden met tactisch inzicht. Cees had dat allemaal in huis. Hij was sociaal-wetenschappelijk onderzoeker van het NISSO (voorloper van Rutgers), oud-voorzitter van COC Nederland en projectleider onderzoek tweerelaties in opdracht van de ministeries van Justitie en CRM voor de Gezinsraad.
De homowereld was nog verdeeld over de vraag of openstelling van het huwelijk voor partners van hetzelfde geslacht wel wenselijk was. Velen vonden het huwelijk een hopeloos burgerlijk instituut. Anderen vonden dat ze dat zelf wilden uitmaken en dat niemand het recht had homo’s daarvan uit te sluiten. Hoe dan ook werden ongehuwd samenwonende stellen enorm gediscrimineerd.
Velen vonden het huwelijk een hopeloos burgerlijk instituut
Toen ik dit met Cees besprak en hem vroeg om een slimme vraag om dit bij de begrotingsbehandeling van Justitie aan de orde te kunnen stellen, had hij die meteen. In die tijd probeerden ongehuwd samenwonenden toch zaken te regelen via het sluiten van relatiecontracten met hun partners. Maar er waren juristen die vreesden dat deze met succes zouden kunnen worden aangevochten op grond van onzedelijkheid. Een contract tussen 2 mannen of 2 vrouwen om rechten binnen te halen, die onder het huwelijksrecht vielen, was volgens nogal wat mensen toen nog ronduit onzedelijk.
Voor de verdere ontwikkeling van de jurisprudentie leek het niet onbelangrijk als de minister van justitie zich hierover in gunstige zin zou uitlaten. Van Agt reageerde gelukkig positief, dus dit kleine stapje was gezet. Maar minstens zo belangrijk was dat de concrete achterstand van ongehuwden weer eens was aangetoond. Het was een kwestie van lange adem totdat het huwelijk eens zou worden opengesteld.
Het was een kwestie van lange adem totdat het huwelijk eens zou worden opengesteld
Toen me vanuit PvdA-kring werd gevraagd een werkgroep samen te stellen om te onderzoeken in welke opzichten ongehuwd samen levenden werden gediscrimineerd en wat hieraan wettelijk zou kunnen worden gedaan, was het uiteraard duidelijk dat ook Cees Straver hiervoor werd gevraagd. De anderen waren Hedy d’Ancona, Ineke Haas-Berger (PvdA Kamerleden), Gerard Pieters (secretaris Stichting Vrije Relatie Rechten) en ikzelf.. De werkgroep leverde in korte tijd – eind jaren zeventig – een praktisch rapport, ‘Samenleven in Meervoud’, dat paste in die tijd. Dat wil zeggen dat door het benoemen van de praktische problemen die ongehuwd samenwonenden ondervonden en de concrete aanpassingen hiervoor uiteindelijk het denken over het huwelijk zelf verder ging schuiven.
Ook hier bleek weer de grote kennis van zaken van Cees Straver, zijn inzicht en de charmante manier waarop hij de redelijkheid van die inzichten wist over te brengen. Altijd ging het om het grotere doel, nooit was hijzelf in het geding. Cees was een strijdmakker op wie je altijd kon bouwen!
Coos Huijsen
Het persoonlijke archief van homo-activist en geleerde Cees Straver (1928-2020) is overgedragen aan het LHBT+ archief IHLIA
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
