Historicus, oud-politicus, schrijver, homo-activist en Gaykrant columnist Coos Huijsen (81) liet zijn licht schijnen over het verziekte klimaat en de gepolariseerde verhoudingen in Nederland. In zijn nieuwe boek Ode aan het klootjesvolk legt hij dat genadeloos op de snijtafel. “Populisme is het smoesje van een falende elite”. Gaykrant sprak met hem.
Tekst: Paul Hofman
Waarom heb je dit boek geschreven?
“Als historicus ben ik altijd geboeid geweest door het ontstaan en ook de vitaliteit van een democratische samenleving. Zo’n vrije open samenleving die uitgaat van de gelijkwaardigheid van alle mensen is een kostbaar goed en veronderstelt onderhoud en verdere ontwikkeling. Maar er wordt nogal eens slordig mee omgesprongen. De titel van dit boek Ode aan het klootjesvolk is bedoeld als een statement. In een democratie gaan we uit van de gelijkwaardigheid van mensen.”
“Met gelijkwaardigheid mensen wordt slecht omgesprongen”
Onderbuikgevoelens
“Tenminste dat behoort zo te zijn. Maar daaraan schort het nu juist. De laatste decennia wordt er door politici, wetenschappers en journalisten, behorend tot de categorie van de hoger opgeleiden dus, gewezen op de gevaren van het populisme. De gewone man zou hiervoor gevoelig zijn. Als hij kritisch is en de dingen anders ziet dan de hoger opgeleide medeburgers, zou hij zich laten leiden door zijn onderbuikgevoelens. Die hoger opgeleide natuurlijk niet, die ziet zich – niet al te bescheiden – als de weldenkende Nederlander. Er is sprake van het neerkijken op de lager opgeleiden, de gewone man.”
Kakkerlakken
Het woord klootjesvolk klinkt negatief. Kun je deze connotatie verklaren?
“Duidelijk bleek dit bij het aantreden van provo, de avant garde van de progressieve babyboomgeneratie in de jaren zestig. Toen werd weer de term klootjesvolk voor de onderkant van de samenleving uit de mottenballen gehaald. Roel van Duijn zette ‘de massa’ neer als een ‘apathische en geestloze groep kakkerlakken’. De nieuwe generatie bepleitte weliswaar democratisering, maar bedoelde met Power tot the people niet de macht aan het volk maar aan de hoger opgeleiden, als ‘ons soort mensen’. Zo is er een samenleving ontstaan met de navel van een elite van hoger opgeleiden als middelpunt.”
“Er wordt neergekeken op de gewone man”
Superioriteit
Coos vervolgt: “Hoe dit functioneert en wat de consequenties hiervan zijn komt uitgebreid in het boek aan de orde. Omdat de elite doof is voor kritische kiezers, zijn deze op zoek naar andere geluiden. Dat verklaart spanningen in de maatschappij en niet de onderbuik van de gewone man. Hierdoor krijgt zoiets als populisme kansen. Het is simpelweg zaak dat de weldenkende Nederlander eindelijk de hand in eigen boezem steekt. Hij is allerminst zo slim bezig, laat zich te vaak door oppervlakkige trendy ideeën leiden en ziet zijn eigen belevingswereld volkomen ten onrechte als superieur aan die van gewone mensen.”
Medemenselijkheid
“Critici worden te gemakkelijk buiten de morele democratische orde geplaatst door ze bijvoorbeeld een etiket mee te geven als populist of erger fascist in plaats dat een opvatting inhoudelijk wordt weerlegd. Dit frustreert het democratische debat. In Ode aan het klootjesvolk bepleit ik vernieuwing van onze democratie door begrippen als gelijkheid, gelijkwaardigheid, medemenselijkheid en solidariteit opnieuw te doordenken. Dit is urgenter dan ooit, al was het maar om de grote problemen van de toekomst gezamenlijk het hoofd te kunnen bieden.”
Coos Huijsen, Ode aan het klootjesvolk – www.uitgeverijprometheus.nl
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
