Het zijn de gevleugelde woorden van dominee Gremdaat, alter ego van tv-maker, cabaretier, (stem)acteur, toneelschrijver en journalist Paul Haenen (1946), die momenteel dagelijks via verschillende kanalen Troost TV de wereld instuurt.
Ogenschijnlijk moeiteloos improviseert hij rechtstreeks vanuit het Betty Asfalt Complex urenlange uitzendingen aan elkaar. Zijn kenmerkende relativerende humor en oprechte interesse in de mensen die hij interviewt, zijn daarin als een balsem voor deze wankelmoedige tijd.
Daarnaast is er nu ook van zijn hand “Ik heb bekend – dagboeken 1958-1965” verschenen, ten onrechte wat ondergesneeuwd door de huidige crisis. In deze bundel leren we Paul Haenen kennen vanaf de vele bladzijdes uit zijn puberdagboeken, en zijn we deelgenoot van zijn persoonlijke ontwikkeling tussen zijn 12de en 19de levensjaar.
Intieme denkwereld
Het heeft iets voyeuristisch om een dagboek te lezen, omdat we immers iets lezen wat nooit bedoeld is om door derden gelezen te worden. Tegelijkertijd is het fascinerend en meeslepend om iemands intieme denkwereld met iedere bladzijde te zien groeien.
De jonge Paul Haenen doet verslag van diens woelige gezinsleven, met zijn krenterige vader en pleinvrezende moeder, en de perikelen op school, maar minstens zo interessant is wat hij niet durft op te schrijven. Hoewel de toon doorgaans voortvarend en monter is, proef je als lezer tussen de regels door de pijn van een buitenstaander.
Het dagboek laat zien hoe hij omgaat met de ruzies binnen zijn familie. In plaats van er schande van te spreken of over te klagen, schetst hij de conflicten alsof het sappige verhaaltjes in een sensatieblad zijn. Het is opwindend zo de kiem van zijn latere toneelwerk en hilarische sketches te zien in zijn talent om het alledaagse dramatisch uit te vergroten.
Eenzaamheid
Het dagboek blijkt ook een broodnodig hulpmiddel te zijn om zijn eenzaamheid te onderkennen en mogelijk te overwinnen. Hoezeer deze eenzaamheid verbonden is met zijn ontdekking homoseksueel te zijn, blijkt naarmate het dagboek vordert.
Voor menig LGBT+’er zal het pijnlijk herkenbaar zijn: het gevoel er niet bij te horen, de twijfel, en het hunkeren naar vriendschap. Daarna het compensatiegedrag: de ambitie van Paul om zich te mengen in het debat over de publieke omroep door middel van ingezonden brieven, zijn amechtig pogen om populair te worden en uit te blinken.
In het nawoord, een verhelderend interview, blijkt dat het allemaal uiteindelijk meer dan goed is gekomen. Paul Haenen vond zijn geliefde, Dammie van Geest, en niet veel later ook zijn creatieve draai en authentieke stijl, in het midden van de jaren ’70.
Wacht maar jongen
Persoonlijk zal ik altijd schatplichtig zijn aan Pauls werk, maar ook zijn strijdlust en moed. Nog zie ik mezelf zitten in het tv-publiek van Haenen voor de nacht in 1993, toen ik 17 was, en mijn eigen dagboekje bijhield. Ik zat nog in de kast, en was minstens zo eenzaam, en zeker zo ambitieus. Niet lang daarvoor had een klasgenootje me Paul Haenens roman “Wacht maar jongen” toegespeeld, met de opmerking dat het “echt iets voor mij” zou zijn. Ik bloosde van oor tot oor, maar waagde me toch naar de tv-opname in Amsterdam, voor het eerst bewust te midden van allerlei gevoelsgenoten die in alle vrijheid zichzelf durfden te zijn.
In de 27 jaar die volgden, ben ik, met tussenpozen, steeds weer teruggekomen. Paul optredens, voorstellingen, video’s en nu ook zijn Betty Asfalt TV, voelen als een warm bad, vertrouwd en geborgen. Met dominee Gremdaat weet hij zich de laatste tijd ook nog eens te vernieuwen met de geruststellende en optimistische dagafsluitingen op Youtube, net voor het slapengaan.
Op de vraag van mijn moeder of ik soms op jongens viel, moest ik, toen ik 17 was, het antwoord vooralsnog schuldig blijven. Maar wat ik wel met haar durfde te delen was dat ik Paul Haenen heel fantastisch vond!
En zo is het gebleven. “Met spekjes, of wat dan ook, daarin..”
Robert Weijers
Deze tekst is ook te beluisteren: HIER, als onderdeel van een eerbetoon aan Paul Haenen, binnen aflevering 81 van LGBT+ Radioshow Kulti Kulti, uitgezonden: zaterdag 11 april 2020
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
