In Amsterdam is Peter van Maaren geen onbekende. Deze oud-onderwijzer, auteur en LHBT+-activist in hart en nieren is dit jaar, met vier anderen, genomineerd voor het Roze Lieverdje. Deze prijs – een initiatief van GroenLinks Amsterdam – wordt dit jaar voor de achtste keer uitgereikt. Gaykrant spreekt een overrompelde Peter. Toen hij door juryvoorzitter Dolly Bellefleur werd gebeld en de vraag kreeg of hij het Roze Lieverdje kende, moest hij lachen. “Natuurlijk kende ik die onderscheiding. Ik stem zelf al jaren en ben bij verschillende uitreikingen geweest.” Toen Dolly hem vertelde dat hij nu zelf genomineerd was, reageerde hij blij verrast.
Tekst: Paul Hofman
Foto: Tiva Pam
Verbinder
De reden van zijn nominatie is zijn inzet voor het bij elkaar brengen van groepen mensen met een achterliggend doel: contact krijgen met de LHBT+ gemeenschap. Door de ‘jong ontmoet oud gesprekken’, gesprekken met moslimjongeren in de buurt en hun ouders, straattafels in de zomer en oud en nieuw en gesprekken voor de klas en in jongerencentra over diversiteit met insteek verliefdheid, geheimen en uit de kast komen. Dwars door religies, culturen en leeftijden heen. Hij is een ‘verbinder’ pur sang. Zijn trigger? “Als leraar weet ik wat discriminatie, gepest en gestigmatiseerd worden is. Ik wilde en wil er altijd voor zorgen dat jongeren een beter leven en een betere schooltijd hebben.”
“Ik wil er altijd voor zorgen dat jongeren een beter leven en een betere schooltijd hebben”
Viral
Het is een grote eer voor Peter dat hij genomineerd is. In 2019 kwam hij uitgebreid in beeld in RTL Nieuws. In de Amsterdamse Diamantbuurt ging het meteen viral onder jongeren. “Het was een kers op de taart.” Zestien jaar geleden ontving hij al een prijs voor zijn boek ‘Mijn meester is een homo’. Hij glimt van trots. “De nominatie maakt duidelijk dat ik op de goede weg ben. Dit geeft veel kracht.” Lesgeven en actievoeren zitten in zijn bloed. Al tijdens zijn studie eind jaren zeventig is hij met een groep medestudenten bezig homoseksualiteit op de lerarenopleiding op de kaart te zetten. “Daar was toen totaal geen aandacht voor. Ik merkte al snel dat het niet gaat alleen om ons verhaal. Maar hoe maak je de hetero duidelijk dat het ons verhaal is, van ons allemaal.”
Buitenkant
Terugkijkend op de jaren dat hij voor de klas stond zegt hij: “Voor de klas zeg ik nooit, ik ben Peter, ik ben homo. Ik doe een kennismakingsspel, waarin de leerlingen iets over zichzelf kunnen vertellen. Daarna een gesprek daarover. Ook als ik een stoere gozer vraag, ben je wel eens verliefd geweest of ben je verliefd op een jongen of een meisje? De verbazing soms… en de reactie: “ik ben geen homo!”. Dan zeg ik, dat was de vraag niet. Ik kan niet aan de buitenkant zien of je op jongens of meisjes valt. Dan valt de verbazing weg en gaan we in gesprek.”
Ramadan
Zelf woont Peter al jaren in de Diamantbuurt waar verschillende nationaliteiten wonen. “Tijdens de ramadan bezoek ik in de avond de moskee. Daar zie ik veel mannen en jongens uit de buurt. Na het gebed loop ik door de wijk en ga ik in gesprek met de jongens. Veelal brengen zij in deze periode in groepen de nacht door op straat, tot ze weer eten, net voor de zon op komt. Het is mooi met iedereen te praten over overlast en het gezellig maken van de wijk.” Altijd krijgt Peter dan de vraag of hij nog steeds homo is. “Al jaren lang. Zonder verwijt of hatelijke blikken. Maar uit interesse. Heel soms iets hatelijks van een loner uit een andere buurt. Lief als dan een jongen zegt, met zijn hoofd naar beneden, je wordt toch zo geboren? Dat vind ik vet, vet, vet. Dat hij dit durft te zeggen in een groep en tegen een agressief baasje.”
“Ik trek me niet terug in de LHBT+ gemeenschap maar zoek juist de verbinding”
Tafelgesprekken
Hij koestert het dat hij zichzelf kan zijn in zijn buurt. “Ik trek me niet terug in de LHBT+ gemeenschap maar zoek juist de verbinding.” Dat doet hij met een niet aflatende inzet al bijna twintig jaar. Relativerend: “Zonder de LHBT+ gemeenschap kan ik dit niet doen. Bij de tafelgesprekken heb ik aan elke tafel een LHBT+ persoon nodig die ook zijn of haar verhaal vertelt. Hij benadrukt dat de diversiteit belangrijk is zonder dat de bezoekers tevoren weten dat er een roze kleurtje aan de gesprekken zit. Want anders krijg je alleen mensen die al tot de gay community behoren of er positief er tegenover staan. Vooral bij de ouderen met de opmerking, ‘dus dit zijn de jongeren waar zo slecht over gesproken wordt’. Ze zijn juist zo open en respectvol en dan zijn de jongeren op hun beurt weer verbaasd over de LHBT+ persoon aan de tafel.” Het blijkt dat zijn in 2004 verschenen boek ‘Mijn meester is een homo’ nog uiterst actueel is.
“Coming-out op vmbo en havo is vaak ‘not done’”
Hoe zie jij de ontwikkelingen op onderwijsgebied voor LHBT+ ers?
“Ik kom op scholen waar zelfs leerkrachten denken dat homoseksualiteit aangeleerd is en niet aangeboren. Of studenten die denken dat, als je niet meer praat over homoseksualiteit, de acceptatie bereikt is.” Er zitten volgens Peter wel verschillen in onderwijstypen. “Op het vwo is het vaak geen probleem. Op het vmbo en havo is een coming-out nog ‘not done’’Die lessen zijn zo belangrijk. Ook bij het jongerenwerk zijn er LHBT+ers die niet uit de kast durven te komen uit angst voor negatieve gevolgen. Terwijl ik met mijn werk duidelijk maak dat die angst niet altijd gerechtvaardigd is. Net als vroeger op mijn school: ‘meester, je bent de eerste meester die eerlijk tegen ons is’. Dat was belangrijker dan mijn homo zijn.”
Met een voorbeeld licht hij toe: “Als ik zeg dat ik met een vriendin weg ben geweest en een moslim jongen zegt: ‘met een vriendin?’ Een Marokkaanse collega antwoordt dan: ‘Ja, vriendin. waarom ben je verbaasd?” De jongen: ‘Maar hij is toch homo? ’Niet negatief maar verbaasd. zegt de collega. “Voor hem kun je zonder seks geen vriendin hebben. Kijk, op zo’n moment hebben we weer een gesprek.”
Wat verklaart je succes op dit gebied?
Hij aarzelt geen seconde en zegt: “Juist de kennis van hun cultuur en geloof en taalgebruik breekt deuren open. Niet alleen nu, maar ook veertig jaar geleden al. Ik zie op scholen waar ik kom, dat er beweging is. Ook paarse vrijdag is echt een belangrijke dag. Dat leerlingen mij altijd blij tegemoet treden. Ik kom vaak op de scholen zodat ze me leren kennen en zien. De leerlingen kunnen me altijd aanspreken. Docenten zien dat de openheid werkt.”
Op www.rozelieverdje.nl zie je hoe je kunt stemmen op Peter van Maaren of op een van de andere kandidaten.