Veel Amsterdammers weten de weg naar het pand van de GGD aan de Amsterdamse Nieuwe Achtergracht feilloos te vinden. Na een avondjes stappen, met een nieuwe zomerliefde of een vreemdgaande partner kun je zomaar een groot probleem in je broek hebben. Chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en hiv zijn de meest voorkomende seksueel overdraagbare geslachtsziekten (soa’s). De toegenomen vraag naar testen hierop leidde tot een grote reorganisatie binnen de gemeentelijke GGD. Behoren uitpuilende wachtkamers eindelijk tot het verleden? Gaykrant nam poolshoogte.
Tekst: Paul Hofman
Lage drempel
De Amsterdamse wethouder Simone Kukenheim (Zorg) komt die vrijdagmiddag precies op tijd aan voor de opening van de nieuwe poli. Het publiek, dat bestaat uit veel medewerkers van de dienst, hangt tijdens haar toespraak, aan haar lippen. Zo onthult ze dat de verbouwing en de nieuwe werkwijze van de soa-poli haar goedkeuring kunnen wegdragen. “Ik vind het heel belangrijk dat iedereen terecht kan bij de soa-polikliniek voor een test en met vragen rondom soa en seksualiteit. Vooral voor kwetsbare doelgroepen zoals jongeren of mensen met een LHBTI-achtergrond is de lage drempel van groot belang.”
Jasje
De oude poli groeide uit haar jasje. Er moest iets gebeuren. Elk jaar steef het aantal bezoekers en dat betekende lange wachttijden. Teamleider Adriaan Tempert zag het met lede ogen aan. Zijn collega’s en hij zagen het licht toen ze een werkbezoek brachten aan het bekende Londense geslachtsziektenkliniek in Deanstreet. “Er wordt zo menselijk en niet moraliserend met mensen omgegaan. Daar konden we in Amsterdam een voorbeeld aan nemen.”
Vervolgt: “Tot begin jaren negentig werd je nog bestraffend toegesproken als je op de soapoli kwam met een soa. De pijn van het onderzoek had je bijna verdiend, zo voelde het in elk geval.” Nu zijn de zorgverleners veel sensitiever. Hun bezoek in 2015 aan Deanstreet vormt de inspiratie voor het soa-team dat uit artsen, verpleegkundigen en ondersteunend personeel bestaat, om alles in Amsterdam anders te gaan doen..
Tijdwinst
De Amsterdamse soa-poli, of beter: centrum voor seksuele gezondheid, krijgt meer dan 50.000 bezoekers per jaar. Tot afgelopen vrijdag konden deze hun verhaal doen aan een verpleegkundige wat soms nogal confronterend was. Bovendien kostte het veel tijd. Uitgangspunt bij deze omslag was de zorg efficiënter te maken. Want door het oplopen van de wachttijd konden mensen snel ontmoedigd raken om zich te laten testen. Nu is alles anders. Want met het invullen van een online vragenlijst wordt al snel tijdwinst geboekt. Efficiency hoger en de drempel lager, is het credo.
Wattenstaafje
Als je in de lichte wachtkamer binnenloopt valt de kunst meteen op. Twee medisch geschoolde medewerkers geven uitleg aan de bezoeker. Zelfservice is hier het toverwoord. Iedereen met een geslachtsziekte of een verdenking daarvan kan in een aparte wc-ruimte met een speciaal wattenstaafje bij zichzelf een orale, vaginale of anale kweek afnemen. Dit aan de hand van een instructiefilmpje dat in de spiegel aan de wand hangt. Hoe je het wenst of keert, het aanbrengen van een wattenstaafje in de plasbuis bij het onderzoek of het angstaanjagende haakje om afscheiding uit de penis te halen, behoren definitief tot het verleden. Privacy is absoluut gewaarborgd. De onderzoeksbuisjes kunnen daarna in een rekje worden geplaatst. Dus online aanmelden, zelf testen en dan weer weg. Binnen twee dagen krijg je de uitslag per sms of via de telefoon. En de wachtkamers? Die zullen lang niet zo vol meer zijn als vroeger. Alleen bezoekers die het echt nodig hebben, krijgen een lichamelijk of een bloedonderzoek. Een gesprek met een verpleegkundige of doktersassistent kan ook.
Meer bezoekers
De tijdswinst kan oplopen tot dertig procent, zegt het hoofd van de soa-poli Elske Hoornenborg uit. Dat haar poli steeds meer bezoekers trekt is niet verwonderlijk. Een bezoek kan anoniem plaatsvinden, testen zijn kosteloos en de gedegen aanpak is bezoekersvriendelijk. Kan het meespelen dat er minder veilig wordt gevreeën? Haar blik zegt genoeg. Deze polizorg is bedoeld voor groepen die kwetsbaar zijn op dit gebied. Jongeren onder de 25 jaar zijn een belangrijke doelgroep, en daarnaast zijn bijvoorbeeld mannen die seks hebben met mannen een risicogroep voor wie de soa-poli zorg levert. Vanuit deze doelgroepen is de vraag groter dan de GGD kon leveren. Mensen met hiv, Prep-gebruikers of mannen die aan chemseks doen, weten de poli goed te vinden.
Soa toppers
1. Gonorroe
Dit wordt veroorzaakt door bacteriën. Deze heten gonokokken. Gonorroe is goed te behandelen met antibiotica. Bij jongens en mannelijke homo’s komt gonorroe het meest voor.
2. Hiv-infectie
Het hiv-virus veroorzaakt de hiv-infectie. Hiv is tegenwoordig goed te behandelen met medicijnen. Iemand die hiv-medicijnen goed inneemt is vrijwel niet meer besmettelijk voor anderen.
Soa’s die door virussen worden veroorzaakt, zijn lastiger te behandelen. Sommige zijn zelfs niet te genezen. Voorbeelden zijn hiv en herpes.
Meer weten? Kijk op www.ggd.nl
Foto’s: Henk Rougoor
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
