De constatering dat roze ouderen steeds vaker terug in de kast kruipen wordt niet overal gedeeld. Zeker niet in het Amsterdam, waar het gemeentebestuur zich middels een Regenboogbeleid inzet voor deze groep. Voor stadsdeelbestuurder van Amsterdam Zuid Rocco Piers (zelf gay) is het duidelijk: “Wij zetten in op concrete acties om de acceptatie en de emancipatie van Amsterdamse LHBT-er te vergroten.” Een opmerkelijk initiatief zag het licht: een eigen roze glossy met de naam Q. In samenwerking met stadsdeel Zuid publiceert De Gaykrant bijzondere verhalen van bewoners. In deze editie: Boris Dittrich.
Tekst: Paul Hofman
Foto: Anita Muschner
Midden jaren negentig wordt Boris Dittrich D66-Tweede Kamerlid. Politiek en mensenrechten liggen hem na aan het hart. In korte tijd wordt hij als openlijk homoseksueel een bekend boegbeeld van de strijd voor gelijke rechten van LHBT-ers. In 2006 zwaait hij af en wordt Directeur Seksuele Minderheden van mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch. De politiek kan hij niet loslaten en zo werd hij begin juni Eerste Kamerlid van D66 in Den Haag. Weinig mensen weten dat hij zijn lange loopbaan begint in Amsterdam-Zuid. In een openhartig gesprek vertelt de politicus en schrijver ons over zijn leven, loopbaan, liefde en zijn zorgen.
Start loopbaan
Zijn ouders ontvluchten in 1948 het toenmalige Tsjecho-Slowakije naar Nederland. Boris groeit op in Utrecht en Zeist en studeert vervolgens rechten aan de Rijksuniversiteit Leiden. Na zijn afstuderen in 1981 gaat hij de advocatuur in. Later wordt hij rechter in Alkmaar. Zijn politieke loopbaan begon in 1990 als hij fractievoorzitter wordt van de D66-fractie in het stadsdeel Amsterdam-Zuid.
“In dat jaar waren er stadsdeelverkiezingen in Amsterdam-Zuid. Mijn man en ik woonden hier toen een paar jaar. Ik werd lijsttrekker voor D66 en ben toen in de allereerste stadsdeelraad van Amsterdam Zuid gekozen. Ik werd fractievoorzitter.” Hij leerde in deze periode het stadsdeel zeer goed leren kennen. Lachend: “Overal ging ik op de fiets naar toe. Er waren veel actieve buurtgroepen en problemen die moesten worden opgelost. Ik ben vier jaar lid van de stadsdeelraad geweest. In 1994 werd ik voor het eerst gekozen in de Tweede Kamer, maar we zijn hier blijven wonen.”
De parkieten van Boris
“In de tijd dat ik net fractievoorzitter van D66 in Zuid was geworden, rende ik elke dag in het Vondelpark. Op zondagochtend was het altijd heel stil. Het viel me op dat er voor het gebouw van het oude Filmmuseum veel groene halsbandparkieten in de bomen zaten. Soms vlogen ze met me mee, als ik voorbij rende. Elke keer zag ik een oudere vrouw de vogels voeren. Op een dag raakte ik met haar aan de praat. Ze maakte zich zorgen: ze had maar een klein pensioentje en het kostte veel geld en tijd om het voedsel voor de vogels te maken en ze elke dag te voeren met granen, nootjes en stukjes appel. Hoe lang kon ze het nog volhouden? En als ze zou stoppen, zouden de parkieten het overleven? Toen kwam ik op het idee om haar als vrijwilliger van het jaar in het zonnetje te zet-ten. De D66 afdeling Amsterdam Zuid zamelde geld in en we gaven haar een cheque van een paar honderd gulden. Ze was verrast en er enorm blij mee.”
Tante
Het was in het begin van de jaren tachtig toen hij zijn man Jehoshua Rozenman ontmoette. Met hem trouwde hij in 2006. Ze vormen een hecht stel waarvan de liefde nog altijd afspat. Hoe kwamen jullie in Zuid terecht?
“We woonden in de Plantagebuurt in Oost en kwamen regelmatig op bezoek bij een tante van me die vlakbij het Concertgebouw woonde. We werden verliefd op haar flat. Op een gegeven moment wilde ze verhuizen naar een verzorgingsflat in Amstelveen en heeft toen de flat aan ons verkocht. Dat was in 1988.” Ondanks zijn internationale carrière en zijn reizen naar uithoeken in de wereld blijft Amsterdam-Zuid de thuisbasis van Boris en Jehoshua.
Wat maakt dit stadsdeel zo bijzonder voor je? Boris hoeft niet lang na te denken en zegt spontaan: “Ik ken behoorlijk wat mensen in het stadsdeel en hou van de architectuur van Berlage, kom regelmatig in de musea aan het Museumplein en fiets regelmatig door het Vondelpark. De buurt inspireert me ook bij het schrijven van mijn boeken. Mijn boek ‘Halszaak’ (een literaire thriller uit 2017) opent bijvoorbeeld met een scene in de PC Hooftstraat die niet is wat het lijkt, wat verderop in het boek blijkt. In het boekje ‘Barst’ (Geschenkboek Spannende Boeken Weken 2018) moet een moord in het Vondelpark worden opgelost.” Naast zijn politieke werk is hij nu bezig met zijn nieuwe boek dat zich voor een groot deel zal afspelen in stadsdeel Zuid.
Misdaadlocatie
Zuid als misdaadlocatie en inspiratiebron. In werkelijkheid vonden ook vaker moord en doodslag in het stadsdeel plaats. Want wie kent niet de moord op Klaas Bruinsma en Willem Endstra? Niet alleen is hij politicus maar ook nog schrijver zoals hij met passie vertelt. “Op weg naar homo-onvriendelijke landen schreef ik in het vliegtuig spannende misdaadthrillers waarin LHBT’ers geen bezienswaardigheid zijn, maar detectives die moorden op-lossen.” De laatste twaalf jaar woonde hij in Berlijn. Inmiddels is hij weer enige maanden terug in Amsterdam. Sinds kort is hij D66-Eerste Kamerlid. Een functie die hem na aan het hart ligt. Hij heeft er zin in. “De cirkel is bijna rond.” zegt hij lachend.
Zichtbaarheid
Wat kunnen we van jou verwachten als Eerste Kamerlid?
“Ik ga alle wetten beoordelen met in mijn achterhoofd: is het goed voor LHBT-ers? Als Eerste Kamerlid wil ik in het publieke debat over alle LHBT-onderwerpen (en nog veel meer) zichtbaar zijn. Als Eerste Kamerlid kun je ook betrokken raken bij internationale organisaties als de Raad van Europa of de NAVO. Ook daar kun je invloed uitoefenen om het leven voor LHBT-ers elders in de wereld beter te maken.”
Bedreigingen
Wel merkt hij op dat de politieke arena sinds zijn vertrek uit de Tweede Kamer in 2006 behoorlijk is veranderd. “De politiek arena van nu is totaal anders dan pakweg tien jaar geleden. Het lijkt allemaal versplinterd en extremer te zijn geworden. Bijvoorbeeld Forum voor Democratie en PVV die een voorbeeld aan de ellende rond de Brexit nemen en zonder planning voor een Nexit pleiten. Dat zal Nederland in grote ellende storten. Of DENK dat filmpjes van Turks-Nederlandse politici van andere partijen maakt, heel eenzijdig, ze dan naar Turkije stuurt, waar die filmpjes op de website van dictator Erdogans gezinde kranten worden geplaatst met als gevolg dat politici in Nederland worden bedreigd. DENK wast dan zijn handen in onschuld. Of de SGP die vindt dat homo’s een conversietherapie moeten ondergaan of dat zoenende vrouwen niet op een poster mogen en vervolgens eist dat die posters moeten worden weggehaald.”
“Vreselijk dat er relatief veel LHBT-jongeren zijn
die depressief raken, zichzelf beschadigen
of soms zelfs hun eigen leven beëindigen”
Homohaat
Boris vervolgt: “Het is gewoon onacceptabel dat mensen op straat of in hun buurt bang zijn omdat ze door anderen vanwege hun seksuele oriëntatie of gender identiteit belaagd kunnen worden. Politie en Justitie zullen alert moeten reageren en homohaat als verzwarende factor in de rechtszaak mee te laten tellen. Ik wil graag zien dat er een wet komt om kinderen uit regenboogfamilies een juridische relatie met hun opvoeders te geven. En de transgenderwet kan worden aangepast zodat ook jongere transgenders hun identiteit kunnen wijzigen.”
Over pesten zegt hij: “Ik vind het vreselijk dat hier zoveel gepest wordt en dat er relatief veel LHBT-jongeren zijn die depressief raken, zichzelf beschadigen of soms zelfs hun eigen leven beëindigen.”
Boodschap
Zijn boodschap aan roze ouderen in Zuid is maar voor één uitleg vatbaar. “Ik ben niet goed up to date met de specifieke situatie van roze ouderen in Zuid. Maar toen ik nog advocacy director was van Human Rights Watch, belast met LHBT-rechten wereldwijd, hebben we een voorlopig onderzoek gedaan naar mensenrechtenschendingen bij roze ouderen in Nederland. Daaruit kwam naar voren dat eenzaamheid een groot probleem is voor veel roze ouderen.
In tegenstelling tot veel hetero-ouderen hebben zij vaak geen kinderen of kleinkinderen. Als roze oudere loop je daardoor het risico het contact met de jonge generaties te verliezen. Ik zou me zo kunnen voorstellen dat dat ook in Zuid het geval is. Daar is beleid op te voeren, bijvoorbeeld door gemengd wonen te stimuleren, huiswerkbegeleiding en andere vrijwilligersprojecten. Mijn boodschap aan roze ouderen in Zuid is dan ook: laat je horen als je tegen een probleem aanloopt. Wie weet kan er een oplossing voor gevonden worden.”
Als we hem op de man af vragen wat anders kan in Zuid of dingen die hij juist mist zegt hij: “Ik geniet met volle teugen van het stadsdeel. Het is zeer gevarieerd. De Concertgebouwbuurt wijkt bijvoorbeeld af van de Hoofddorppleinbuurt. Dat geeft Zuid een uniek karakter. Vraag het me over twee jaar nog maar eens, dan heb ik er vast een gefundeerd antwoord op.”
Als D66-Kamerlid in de jaren negentig, wordt zijn voorstel voor het openstellen van het burgerlijk huwelijk voor paren van hetzelfde geslacht aangenomen door een Kamermeerderheid. Het duurt zeven jaar, maar in 2001 word Nederland het eerste land ter wereld waar stellen van gelijk geslacht met elkaar kunnen trouwen. Zeventien jaar later kan dat in 26 landen. Taiwan volgt waarschijnlijk dit jaar.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
