Deze blog wordt een beetje een uitzondering in de reeks. Vanwege de Roze Filmdagen ben ik namelijk niet in Bangkok, maar in Amsterdam en ik schrijf op dit moment vanuit het koude kikkerland. Ja, ik ben een filmliefhebber, vooral van LHBT+ films (met de nadruk op de “H”), en op dat punt is Bangkok nog wel een beetje een onderontwikkeld gebied. En daarom leek het me aardig de Thaise stand van zaken op dit terrein eens wat nader te bekijken.
Het bioscooplandschap in Bangkok wordt volledig gedomineerd door een paar grote cinema-concerns, die in hun bioscopen – gevestigd in de grote winkelcentra – voornamelijk de mainstream kaskrakers uit Hollywood, Bollywood en Hong Kong vertonen, en ook wel wat mainstream producten van nationale makelij. Het aanbod aan alternatieve en arthouse films is voor zo’n grote stad als Bangkok heel erg mager. Er bestaan maar een paar filmhuizen met een meer alternatief repertoire, en verder worden er incidenteel nog bijzondere films vertoond door buitenlandse instellingen zoals het Duitse Goethe Institut, de Alliance Française, de Ambassade van de EU, of door een enkel lokaal café of galerie met culturele aspiraties. En de Nederlandse Ambassade is inmiddels een prominente aanbieder geworden met de jaarlijkse LGBTI Documentary Night, een feeërieke openluchtvoorstelling in de ambassadetuin, georganiseerd in samenwerking met mijn club OUT BKK en de Amsterdamse Stichting Document Our History Now. Spannende en interessante documentaires over het leven van LHBT-ers in Zuidoost Azië.
Allerlei vormen van geesten en bijgeloof
Maar wat komt er op dit gebied nu eigenlijk uit Thailand zelf? Een goede reden eens even een kijkje te nemen in mijn eigen DVD kast. Het meest bekend in het buitenland is filmmaker Apichatpong Weerasethakul, die in 2016 de Prins Clausprijs ontving voor zijn hele oeuvre, en die internationaal het meest bekend is door zijn film Uncle Boonmee. Apichatpongs films spelen vaak met het bovennatuurlijke, met allerlei vormen van geesten en bijgeloof – die voor de Thai zeer herkenbaar zijn – en bevatten vaak een gay motief, het meest duidelijk aanwezig in Tropical Malady (2004). Zijn films zijn dromerig en traag, en daardoor voor westerse filmkijkers niet altijd even toegankelijk.
Aan de andere kant van het spectrum staat het kassucces Love of Siam (2007) van Chookiat Sakveerakul, een film die de eerste kuise zoen tussen twee jongens op het grote bioscoopdoek in Thailand liet zien. Niet echt arthouse, maar juist prominent in de grote bioscopen. Gemaakt in de stijl van de Thaise soap tv series gaat de film over de ontluikende gevoelens tussen twee middelbare scholieren. Omdat de gay verhaallijn niet in het promotiemateriaal van de film zat, werd het grote publiek er door verrast, maar de reacties waren overwegend positief.
Mikpunt van spot en grappen
Oudere films zoals Beautiful Boxer (2003), en The Iron Ladies (2000) zijn ook in Nederland wat meer bekend, beide gebaseerd op waar gebeurde verhalen over zeer populaire transgender sporthelden, die openlijk voor hun gender identiteit uit kwamen – zeer tot ongenoegen van de Thaise sportbobo’s – maar die wel belangrijke nationale prijzen wonnen (Thai boxing en volleybal). Ze geven een mooi inkijkje in de Thaise samenleving, waar transgenders zowel kunnen worden bewonderd als het mikpunt van spot en grappen kunnen zijn, en beide aspecten komen in deze films voor.
Meer recente Thaise LGBT+ films worden vaak gemaakt in de stijl van de soap tv series, zoals Fathers (2016) over een rainbow familie van twee vaders met hun zoontje, Present Perfect (2017) over twee Thaise jongens, die elkaar bij toeval tegenkomen in Japan en Driver (2017) een echte thriller die eindigt met moord en doodslag…
Bespiegeling over liefde, dood, en rouw
Al deze films hebben gemeen, dat ze in westerse ogen traag zijn, de acteurs nogal lijden aan overacting, en de plots nogal gezocht en weinig realistisch zijn – precies wat een Thais publiek verwacht, en wat ze dagelijks op de televisie te zien krijgen. Maar als je daaraan went en er doorheen kijkt is er toch veel moois te beleven.
Als laatste noem ik graag de prachtig dromerige film Malila: The Farewell Flower (2017), van Anucha Boonyawatana, Thailands Oscarinzending voor 2018. Geen soap-film, maar een prachtig dromerige bespiegeling over liefde, dood, en rouw.
Het is jammer dat het vaak makkelijker is deze films te zien in het buitenland of via internet, dan in Bangkok zelf – in de lokale filmtheaters, waar ze toch eigenlijk thuishoren. Maar er is ontwikkeling en Thailand heeft inmiddels een LHBT+ filmtraditie om trots op te zijn. Nu nog hopen dat de Thais daar zelf ook achter komen
From Bangkok with love,
Paul Overdijk
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
