Mi switi pink Sranan: mijn geliefde roze Suriname

In Suriname ontvangen de Pride-maand en een dagopvang voor mensen met minder kansen donaties van de stichting Sanjay Ganpat Brouwer. De liefdadigheidsinstelling verkoopt Surinaamse kunst en creatief ambachtswerk om fondsen te werven voor HIV en LHBT-projecten in Suriname. De stichting is als monument opgericht voor de in 2016 overleden Sanjay door zijn man Johan Ganpat Brouwer. 

“Sanjay was de liefde van mijn leven,” begint Johan over de gelukkigste periode van zijn bestaan. “We zijn tien jaar samen geweest en hebben het leven ten volle geleefd. Als je hem zag, zijn lijf, zijn energie! We hadden zoveel plannen. De projecten die we in Suriname voor ons zagen ben ik nu, na zijn dood, aan het realiseren. Ik neem de tijd om hem te gedenken, afscheid te nemen en mijn rouw een plek te geven.”

Johan Ganpat Brouwer

Johan is een opgewekte prater in zijn weelderig versierde huisje op het Bickerseiland. Midden in de kamer staat een schildersezel met het werk van Overdo Berghout. Dat is een van de zes Surinaamse kunstenaars met wie de stichting nu samenwerkt. Maar het begon allemaal met de as van Sanjay. Die as is verwerkt in karakteristieke, gestileerde portretten van Sanjay, geschilderd door Johan.

Met 38 jaar uit de kast

“Ik ben een diep-Fries,” schertst Johan, “Ik kom uit het hoge noorden en daar kijken de buren altijd mee. Er gebeurt wel van alles, maar niemand mag dat weten. Op mijn 17e liep ik weg van huis, naar Amsterdam, kwam in de prostitutie en drugshandel terecht en belandde in de gevangenis. Na mijn straf vluchtte ik terug naar Friesland en daar verviel ik in het oude, goedgekeurde heteropatroon. Op mijn twintigste trouwde ik en ik had daarna nog een tweede relatie met een vrouw en op mijn 38ste kwam ik pas uit de kast. Nadat ik het had uitgemaakt ging ik een winter naar Spanje om maar niet weer in het oude keurslijf terug te vallen. Ik mailde iedereen die ik kende dat ik gay was om mezelf te dwingen ervoor uit te komen. Daarna pas ging ik weer terug naar Leeuwarden.” Johan schreef er een boek over zodat iedereen en vooral zijn zoon kan lezen over ‘waar het allemaal vandaan komt.’

“Sanjay is Hindoestaan, die zijn gereserveerd, net als Friezen en gereformeerden. Die afstandelijke en beklemmende culturen schiepen een band.”

Sanjay en Johan tijdens het afsminken na de performance ‘My sweety Honeypie’ voor Gay Pride 2012 (foto: John Melskens)

Supper Club en TU Delft

“Sanjay is Hindoestaan, die zijn gereserveerd, net als de Friezen en gereformeerden. Die afstandelijke en beklemmende culturen schiepen een band tussen ons. We voelden elkaar aan toen we elkaar ontmoetten in 2005. Het gay-bestaan is hetzelfde in Suriname en Nederland: ik denk dat je culturele geboorteplek meer invloed heeft op acceptatie dan je geboorteplaats. In grote steden zoals Amsterdam heb je het een stuk makkelijker en dat is in Paramaribo precies zo. Sanjay was artiest, hij gaf prachtige performances in de Supper Club. Dan zat je daar te eten en kwam hij opeens opduiken in een waanzinnig kostuum. Optredens en modellenwerk deed hij ook om bewustwordingsprojecten te steunen. Hij was naar Nederland gekomen om Lucht- en Ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit in Delft te gaan studeren, maar toen hij eenmaal het homocircuit in was gedoken kwam er niets meer van studeren.”

Aan een van de muren hangt een beeldschone, dansende Sanjay met wilde haren, gefotografeerd door Jeroen Aalders voor Project Aware. Sanjay was naast zijn kunst ook actief als vrijwilliger, bijvoorbeeld in de Safe Sex Guerilla die voorlichting gaf in het uitgaanscircuit. In 1993 werd HIV bij hem geconstateerd. Tijdens de crisis was er minder werk voor artiesten. “Hij zat in een luxe business en kreeg steeds minder werk. De ziekte begon steeds meer op zijn spieren te werken. Hij had pijn en werd afgekeurd. Sanjay leefde alsof hij snel dood zou gaan. Hij vond het fantastisch toen hij zijn eerste grijze haar ontdekte! ‘Wie had dat ooit gedacht?’ zei hij toen. Hij is in zijn slaap gestorven, hij lag als een boomkikker om mij heen gestrengeld zoals altijd.”

Verlengd leven

In 2008 trouwden Sanjay en Johan ‘officieus’. “Dat was onze ‘vertrouwerij’. In 2013 trouwden we officieel. We gingen in 2015 op huwelijksreis naar Suriname, de tickets waren ons huwelijkscadeau. Sanjay is gestorven toen ik 50 was. Met de stichting geef ik een staartje aan zijn leven. Hij leeft voort in de portretten die ik van hem heb geschilderd. In een van de series heb ik zijn Suske en Wiskes verwerkt. Die strips had hij gekocht met gejat geld en bij zijn tante verstopt. Zo zijn de portretten heel persoonlijke ‘gedenksteentjes’ geworden. Ik wilde iets bijzonders met zijn as doen. Op alle portretten zie je een deel van zijn as. Zijn portretten zijn het begin geweest van de stichting. Met de serie schilderijen ben ik nu wel klaar. Nu haal ik Surinaamse kunstenaars en hun werk naar Nederland voor de stichting. LHBT+, hiv-positief of niet. Bij de stichting krijgt niemand betaald, de kunstenaars geven hun werk in consignatie.”

“Als Sanjay nog geleefd had zouden we samen óók ieder dubbeltje in onze Surinaamse projecten stoppen.”

Elk dubbeltje naar Suriname

Op de website zijn onder andere werken van woordkunstenaar Raheelle Bhaggan te koop, Mamjo (patchwork) shorts van modeontwerper Don Joval, houten sculpturen van Crafters Art SR, schilderijen van Overdo Berghout en de portrettenseries van Johan zelf.

“De opbrengst gaat naar Surinaamse projecten voor mensen die buiten de boot vallen. LHBT+ ers, hiv-positieven, waaronder ook hetero’s en bijvoorbeeld ook jonge, zwangere, alleenstaande vrouwen en verslaafden. Zestig à zeventig mensen per dag worden verzorgd in de dagopvang New Beginning / Change for Life met de hulpgoederen van onze stichting. Houdbaar eten, kleding en toiletartikelen komen goed terecht. Suriname kent geen sociale zorg zoals in Nederland en daarom wil ik de goederenstroom op gang houden. Als Sanjay nog geleefd had zouden we samen óók ieder dubbeltje in onze Surinaamse projecten stoppen.”

Op de Rainbowmarkt in het Vondelpark Amsterdam

Dubbeltjes heeft Johan eigenlijk niet veel. Ook hij is afgekeurd en leeft al jaren financieel ‘aan de onderkant’. Hij is er heel creatief van geworden. “Ik heb een groot netwerk hier in Nederland, we staan met ons standje ook op festivals zoals de Rainbow markt in het Vondelpark en we exposeerden de afgelopen twee jaar ook tijdens de zomerexposities bij de Go Gallery in de Marnixstraat. Elke tweede zondag van de maand exposeert de stichting bij Galerie Moon op de Bickersgracht. Woensdags hebben we de Info-hap, dan kun je komen eten en vertellen de ambassadeurs van de stichting over de kunstwerken en kunstenaars. Wees vooral welkom!”

www.stichtingsanjay.nl
facebook.com/MiSwitiPinkSranan

Galerie Moon
Bickersgracht 54
1013 LG Amsterdam

•••

Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?

Klik hier voor meer informatie!

 

One thought on “Mi switi pink Sranan: mijn geliefde roze Suriname

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.