De veertig jaar die tussen deze en onze laatste ontmoeting liggen hadden haar niet veranderd.
Als freelancer in de sport kom ik op verschillende plekken. Afgelopen weekend gaf ik spinning op een van de sportcentra in Ede. En in die spinningklas zat iemand die ik sinds mijn pubertijd niet meer had gezien. De veertig jaar die tussen deze en onze laatste ontmoeting liggen hadden haar niet veranderd, ze leek nog net zo zelfbewust als toen.
Toen, was de tweede helft van de jaren zeventig. Carter regeerde over het westen, Brezjnev over het oosten. Het ijzeren gordijn verdeelde het land van Willy Brandt. Het was de tijd van de tweede feministische golf, van kapingen en bloemkoolwijken. Van Agt lag overhoop met Den Uyl, prins Bernhard werd van zijn militaire onderscheidingstekens gestript en in Ede ontplofte een tankwagen met 3000 liter vloeibaar gas. Het was 1976. In dat jaar ging ik naar het voortgezet onderwijs. Ik was twaalf en begreep niets van de hormonale beerput waarin ik terecht was gekomen.
Een ‘vieze flikker’ die werd bespot, bespuugd en na schooltijd opgewacht.
Ik ging naar de mavo, de school waar mijn ouders mij haaks op de uitslag van de Cito-toets naartoe stuurden. Het gebouw is inmiddels verdwenen. Er staan appartementen op de plek waar ik vier jaar lang dag in dag uit naartoe moest. Met tegenzin, want ik ging niet graag naar die school. Niet omdat ik niet kon leren, maar omdat ik niet paste tussen de leerlingen van mijn klas. Ik was klein en nog veel te kinderlijk voor de pre-adolescente apenkooi waarin mijn leeftijdsgenoten zich uitleefden. Daarnaast had ik ook nog eens een flinke puistenkop én kon ik niet voetballen. Kortom, ik was het buitenbeetje en hoorde er niet bij. Ik hoorde nergens bij, niet bij de Queen-kliek en niet bij de ABBA-nerds. Ik was vogelvrij; een ‘vieze flikker’ die werd bespot, bespuugd en na schooltijd opgewacht.
Dat ik nergens bij hoorde wil niet zeggen dat ik constant alleen was. Natuurlijk, het merendeel van mijn klasgenoten brandde zich niet aan iemand in een uitzonderingspositie, niemand wil op die leeftijd buiten de boot vallen. Toch was er een enkeling die zich niet door de groepsdruk liet leiden. Zij was er daar één van. En zo zelfbewust als ze mijn spinningklas binnenkwam, zo zelfbewust bewoog ze zich toen al door die school. Zij was de uitzondering op het puberale conformisme en had lak aan andermans mening. Ze vond iemand aardig of ze vond dat niet. Ze ontleende dat niet aan een opgelegde norm, maar aan haar eigen waarneming.
Zij was de luwte in een meerjarige storm; een onderdak waarvan ze niet wist hoe belangrijk dat voor me was.
Toch zal ook zij onzeker zijn geweest. Dat moet. We waren pubers. Ook zij zal van die onstabiele fase last hebben gehad. Toch hield ze zich op school, naar het leek, moeiteloos staande. Ze had daartoe dan ook twee geduchte wapens: ze was goed gebekt én had een blik waardoor zelfs Medusa versteende. Ze boog voor niemand en ging voor niemand opzij. Voor haar was ik niet bijzonder, ze vond mij oké en ging normaal met me om. Voor haar was dat vanzelfsprekend, voor mij was het de luwte in een meerjarige storm; een onderdak waarvan ze niet wist hoe belangrijk dat voor me was. Ze was een plaats waar ik kon schuilen voor ik de arena weer in moest.
En ineens zat zij, veertig jaar later, in de spinningklas en fietste zich het snot voor de ogen. Karakter verloochent zich niet, ze liet zich nog steeds niet opjutten, maar ontzag zichzelf ook niet. De eigenheid waarmee ze vroeger door het leven ging was er nog steeds, net als die vernietigende blik overigens.
Tegen de stroom in iets voor iemand betekenen, dat is moed, dat is lef hebben. Als je dat kunt, dan ben je groots. Anne was, zonder het te weten, en zonder het te willen zijn een held.
Paul de Vries
Paul de Vries (Bennekom, 1963) is schrijver en columnist. Daarnaast is hij verpleegkundige en freelance sportinstructeur.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
