Dit voorjaar kwam tijdens het festival in Cannes de film ‘Girl’ uit. Gemaakt door de Belgische Regisseur Lukas Dhont viel de film meteen op omdat er nogal wat mensen van ondersteboven waren. In de film zien we de 15-jarige Lara, een transmeisje die haar droom najaagt om professioneel ballerina te worden. Dat is van zichzelf al geen kattenpis, maar omdat ze transgender is helemaal een grote opgave. De film heeft geprobeerd die strijd in beeld te brengen.
Tekst: Taya van Delft
Nu weet ik weinig van film, maar als je je eerste film uitbrengt en meteen al prijzen wint, dan doe je blijkbaar iets goed. Hij is zelfs al door België ingestuurd als film voor de Oscars’. Toch waren er ook mensen met kritiek, die de film zelfs ‘afschuwelijk’ noemden, en me waarschuwden er vooral niet heen te gaan. Nog niet eerder had ik zoveel over een film gehoord en gelezen nog voor dat hij daadwerkelijk in de bioscoop was verschenen. Afgelopen dinsdag was het dan eindelijk zover, en stonden oudste dochter Lyka en ik in de stromende regen klaar bij de ingang van de plaatselijke bios.
Waar gaat de film eigenlijk over – spoiler alert
Vrijwel meteen wordt duidelijk dansen voor Lara anders is dan anders, omdat de hoofdrolspeelster haar eerste jaren als jongetje heeft doorgebracht heeft ze bijvoorbeeld niet op spitzen leren dansen, en dat moet haar nu in sneltreinvaart worden bijgebracht.
Wat ons opviel is dat de film echt probeert recht te doen aan de strijd van een transgender persoon met haarzelf en met haar lichaam. We zien geen Hollywood-achtige scenes, maar vooral een rauw beeld van het leven van een transgender ballerina, wat maakt dat je het gevoel hebt er middenin te zitten. Er wordt met Lara meegeleefd, en ze wordt gesteund. Ze is zelf niet altijd gediend van openheid, en er wordt mooi in beeld gebracht hoe een vader van een puber soms op zoek moet naar ingangen om te praten met een dochter die het liefst alles voor zichzelf houdt en elke dag zegt dat alles prima gaat.
Het maakt dat ik vooruitblik naar een leven met Skylanne als puber, die nu al weinig zin heeft in praten over gender en geslacht, iets wat tegen de puberteit mogelijk alleen maar kan toenemen. Gelukkig hebben we nog wat jaartjes te tijd om samen met de danstherapeut te kijken hoe we Sky hier het beste in kunnen begeleiden.
Narigheid
In deze film wordt het transgender-zijn van Lara als een feit neergezet, en niets als iets waar nog over gediscussieerd moet worden. Nergens wordt de vraag “weet je het wel zeker?” gesteld. Van de arts en psycholoog in de genderkliniek tot haar vader, zij zien Lara als vrouw en behandelen haar zo. Dat gezegd hebbende, ze loopt enorm tegen dingen aan. Zo vraagt een leraar op de eerste dag publiekelijk aan de klas of Lara zich wel bij de meisje om mag kleden, durft ze niet te douchen in de kleedkamer en wordt ze bij een feestje op een andere kamer neergezet als de rest van de meiden.
Het naarste moment is wel dat sommige van haar klasgenoten haar op een gegeven moment bijna dwingen om haar geslacht te laten zien. Ik zie al snikkend subiet allerlei beren op de weg voor mijn eigen dochter in de toekomst. In mijn verbeelding zie ik Sky, die, om maar bij de groep te horen, enorm over de eigen grenzen heen gaat. Mijn genderkind is, net als veel transgender kinderen, iemand met een laag zelfbeeld, die ontzettend graag aardig gevonden wil worden. In de bioscoopzaal huilde mijn hart voor alle mogelijke momenten die er kunnen komen waarin dat botst met zijn wie je eigenlijk wil zijn.
Hoe zat het met die afschuw?
De productie heeft veel bloot, en één van de klachten die de film krijgt is dat er te veel focus ligt op de lichamelijke kant van Lara’s transitie naar een leven als vrouw. We zien inderdaad meer bloot dan dat ik erin gestopt zou hebben. Het maakt dat ik me soms een beetje ongemakkelijk voel. Maar, zo stelde Lyka, is dat niet júist wat zij voelt? Het wegstoppen van je penis, je ongemakkelijk voelen op het toilet, en elke dag voor de spiegel kijken of de hormonen je borsten hebben laten groeien, is dat niet precies de strijd die een transgender meisje elke dag met zichzelf kan voeren?
Let wel, kán voeren. Niet elk trans persoon is hetzelfde, en niet iedereen heeft in dezelfde mate last van ongemak met zijn eigen lijf.
Mannelijke acteur
De mannelijke acteur die Lara speelt slaagt er meesterlijk in om de strijd over te brengen die zij met zichzelf voert. Maar eh… had ze niet beter door een trans acteur gespeeld kunnen worden? Mogelijk. Al ben ik het zelf eens met Lukas Dhonts argument in Nieuwsuur dat er gewoonweg geen transmensen wáren voor de rol. Het is niet alsof er een enorme pool is van 15 jarige genderkinderen die kunnen dansen waaruit een acteur gekozen kon worden voor de film. Daarbij, acteren is immers je inleven, toch?
Mindere punten
Wat waren de mindere punten? We vonden het einde een beetje onverwachts. De dysforie die Lara voelt over haar lijf bereikt een climax bij het punt waarop de besluit om haar penis er af te knippen. Maar het moment waarop dat gebeurt, leek een beetje willekeurig. Ook is daarna de film vrij abrupt afgelopen, waardoor het een beetje lijkt alsof zelfbeschadiging in deze een daadwerkelijk soort keuze is. We weten niet hoe het haar verder gaat, en of ze er uiteindelijk wél in slaagt om tevreden met zichzelf te zijn.
Het sterkt in die zin juist de gedachte dat dat geslacht het enige is wat er veranderen moet, en dat als de dokters maar een vagina gebouwd hebben alles dan koek en ei is. Terwijl er juist heel veel transpersonen zijn die merken dat de operatie ze niet oplevert wat ze van te voren hadden gedacht. Wij proberen Sky dan ook zoveel mogelijk te vertellen dat je, ook mét een piemel, een écht meisje kunt zijn .
Ook is de film naar onze mening mogelijk minder geschikt voor (jonge) transgender mensen, juist omdat er niet zo erg uit naar voren komt dat je ondanks je transzijn tevreden met je lichaam kunt zijn.
Conclusie
Al met al is “Girl” wat ons betreft echt wel een aanrader. Het is een rauwe film die visueel weinig aan de verbeelding overlaat. In al zijn facetten wordt soms op bijzonder nare wijze duidelijk waar Lara in haar leven tegenop moet boksen, wat maakt dat elke cisgender kijker meegenomen wordt in hoe het leven van een transmeisje dat danseres wil worden er uit zou kunnen zien. Ik denk dat de waarde van de film ook vooral daarin zit, aan ons als omstanders laten zien hoe het kan zijn.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
