Redacteur Christian Curré zal tijdens de Canal Pride in Amsterdam op 4 augustus meevaren op de ‘BiBoot’, in het kader van zijn ‘Veldtocht Verrassing en Vernieuwing Pride 2018’. Als opwarmer deze korte bewerking van een artikel over ‘de eerste BiBoot’ (2017), door Emiel Maliepaard.
Door: Christian Curré
Op 5 augustus 2017 vond er een belangrijke gebeurtenis plaats in de geschiedenis van de Amsterdam Pride en de Canal Parade: de eerste deelname van een BiBoot. Deze BiBoot betekent de eerste representatie van biseksuelen. Dit artikel levert een nieuwe visie op (bi)seksuele ruimte aan de hand van persoonlijke ervaringen van de auteur op de boot.
Pride Amsterdam is niet gebaseerd op de Stonewall-rellen in de New Yorkse wijk Greenwich Village.
Hoewel de naam overeenkomt met veel soortgelijke evenementen in andere landen moet benadrukt worden dat de Pride Amsterdam niet is gebaseerd op de Stonewall-rellen in de New Yorkse wijk Greenwich Village. Deze rellen vonden plaats op 28 juni 1969 toen de lokale politie de befaamde bar Stonewall Inn binnenvielen en de aanwezige gasten weerstand boden tegen de arrestatie van een groot aantal bezoekers. Precies een jaar na de eerste rellen vond de eerste Gay Pride parade in New York plaats: een optocht tussen de ‘homowijk’ Greenwich Village en Central Park waarmee actief voor ‘homorechten’ gestreden werd. Dit bleek geen eenmalige protesttocht, maar vormde het begin van een jaarlijks terugkerend evenement: Pride. Hoewel er in Nederland in verschillende steden Pride-evenementen georganiseerd worden, is dit een vrij recent fenomeen (sinds medio jaren ’90, maar meer nog de afgelopen 10 jaar) en vindt het geen directe inspiratie in de Stonewall-gebeurtenissen. Het Nederlandse evenement Roze Zaterdag is feitelijk gezien het Nederlandse evenement wat de gedachte van de Stonewall protesten als oorsprong heeft. Dit evenement, georganiseerd sinds 1971, vindt elk jaar plaats in de laatste week van juni of eerste week van juli.
Amsterdam Pride is de huidige naam van een meerdaags evenement in Amsterdam dat pas in 1996 het licht zag; ook onder diezelfde naam.
Amsterdam Pride is de huidige naam van een meerdaags evenement in Amsterdam dat pas in 1996 het licht zag. Overigens ook onder dezelfde naam, voordat het woord ‘Gay’ werd toegevoegd. De Amsterdamse homohoreca wilde graag meer LHBTI-toeristen naar de stad toe halen, de zogenaamde Pink Pound, en bedacht een meerdaags evenement om het gay zijn te vieren. Een belangrijk onderdeel van de Amsterdam Pride is de Canal Parade; een optocht van tientallen boten die een boodschap willen uitdragen, maar vooral ook een feest voor diversiteit wil zijn. Boten van homohoreca, bedrijven gericht op LHBTI-personen, LHBTI-organisaties, en grote bedrijven varen mee om gender en seksuele diversiteit te vieren. In 2017 werd de naam weer (terug)veranderd in Amsterdam Pride, waarbij men – volgend op het inclusieve karakter – het woord gay heeft laten vallen.
Hoewel de Amsterdam Pride zich in de eerste jaren namelijk vooral heeft gericht op de homoseksuele man, of beter de financieel-onafhankelijke homoseksuele man, zijn er voortdurend veranderingen geweest. Zo zijn er aparte evenementen gekomen voor lesbische vrouwen, roze ouderen, de leermannen (en een enkele leervrouw), jonge LHBTI personen, transgenders en bijvoorbeeld in 2013 ook een evenement voor biseksuele mensen. Hoewel dit evenement voor biseksuele mensen uiteindelijk beperkte aandacht trok, was dit wel een start van meer biseksualiteit op de Amsterdam Pride. Bij EuroPride in 2016 bijvoorbeeld is er een tweedaags academisch congres georganiseerd (de First European Bisexual Research Conference) en een driedaagse bijeenkomst voor biseksuelen en hun supporters (de Third European Bisexual Conference).
De groep biseksuelen is erg onzichtbaar in de Westerse samenleving vanwege de nadruk op heteroseksualiteit en homoseksualiteit.
De BiBoot is feitelijk een wens van een aantal individuele biseksuelen en het Landelijk Netwerk Biseksualiteit om biseksualiteit meer zichtbaar te maken. Zoals veel Nederlands en internationaal onderzoek laat zien, is juist de groep biseksuelen erg onzichtbaar in de Westerse samenleving vanwege de nadruk op heteroseksualiteit en homoseksualiteit. Een belangrijke observatie is dat men gemakkelijk, in feite 1-op-1, een link legt tussen de seksuele identiteit van iemand en het geslacht van iemands partner. Dit wordt mononormativiteit genoemd. Met andere woorden; heeft een vrouw een relatie met een andere vrouw dan wordt ze gezien als lesbisch terwijl ze als heteroseksueel wordt gezien als ze een mannelijke partner heeft.
De Bi-boot werd door het Landelijk Netwerk Biseksualiteit gezien als een belangrijk instrument om zichtbaar te zijn als biseksueel en als landelijke organisatie voor biseksuelen. Als boot nummer 38 zou er meegevaren worden en verder zou biseksualiteit ook officieel zichtbaar zijn in allerlei persuitingen van Amsterdam Pride zelf. Voorbeelden van andere zichtbaarheidsuitingen zijn een radio-interview bij de LHBTI radiostation Pink Terrorists maar bijvoorbeeld ook in een artikel van RTL Nieuws dat kort ingaat op de situatie van biseksuelen en het doel van deze boot.
“De vrijwilligers van de Bi-boot hebben zo’n vijf dagen gewerkt aan het optuigen van deze boot om de zichtbaarheid te vergroten. Daar waar andere organisaties externen inhuren voor de techniek en decoratie, laat de organisatie van de Bi-boot een puik staaltje do it yourself activisme zien door zelf alle versieringen en innovaties aan te brengen. Deze aanpak is exemplarisch voor de Nederlandse biseksuele activisten die vooral in de marge werken en weinig tot geen commerciële kracht hebben. Ballonnen worden opgehangen evenals een aantal grote bi vlaggen (blauw, paars, roze) en bordjes van sponsoren die de boot mede mogelijk gemaakt hebben. Alle deelnemers kregen een T-shirt van de Bi Pride 2017 om een zo uniform mogelijke uitstraling te krijgen, echter kregen alle bezoekers de vrijheid om zelf in een outfit te komen in de kleuren van de BiBoot.
Met een eigen DJ begonnen we met Don’t stop me now van Queen en vervolgens klonk er een keur van popmuziek uit de verschillende speakers. De muziek, in combinatie met de aanwezigheid van bier, wijn en andere dranken, maar zeker ook het besef dat dit de eerste BiBoot was, zorgde er al snel voor dat er een uitgelaten sfeer ontstond waardoor volop gedanst werd en mensen met elkaar spraken. Hoewel velen elkaar niet kenden, ontstond er toch al vrij snel een wij-gevoel en waren er volop interacties tussen de deelnemers. Toen we eenmaal de Amsterdamse grachten invoeren, werden we begroet door vele mensen. De opvarenden vragen niet om aandacht voor de marginale positie van biseksuelen of om hun onzichtbaarheid aan te kaarten. Ze maken juist een statement door aan te geven dat ze trots zijn op hun seksualiteit en dat vooral met een goed feestje willen vieren. Dit wordt extra duidelijk in de interactie tussen het publiek en de mensen op de boot: het opgewekte en trotse zwaaien laat zien dat je gezien mag worden. Het flirten tussen mensen op de kade en de boot geeft aan dat mensen elkaar zien en ook daadwerkelijk oog hebben voor elkaar en elkaars intenties. Doordat het publiek ook danst op de beat van de muziek wordt er een sfeer gecreëerd waarin de absolute afstand overwonnen wordt door een muzikale connectie.
De BiBoot werd door het Landelijk Netwerk Biseksualiteit gezien als een belangrijk instrument om zichtbaar te zijn als biseksueel en als landelijke organisatie voor biseksuelen.
Door tezamen met bi-vlaggen en banners zichtbaar te zijn als een diverse groep dansende, zwaaiende, feestvierende en trotse mensen is de boot voortdurend een expressie van biseksualiteit. Naast dat er metaforische ruimte is gemaakt voor biseksualiteit tijdens deze Canal Parade, heeft biseksualiteit ook daadwérkelijk ruimte opgeëist op deze dag. In de eerste plaats is de boot zelf een biseksuele ruimte tijdens de Canal Parade: de veelzijdigheid aan biseksuele expressies is overduidelijk door de banners, T-shirts en de grote bi-vlaggen. Ten tweede laat het geflirt tussen mensen op de kade en de boot ook zien dat biseksualiteit positief geapprecieerd wordt. Hoewel er geen letterlijke biseksuele ruimte gecreëerd is, buiten de boot om, is er zeker ruimte ontstaan voor biseksuele expressies en dus een tijdelijke biseksuele codering van ruimte. Tijdelijk, omdat een paar minuten na de Bi-boot weer de volgende boot langskomt en die weer de interacties aangaat met de mensen op de wal om hun feestelijke en/of politieke boodschap.”
Mijn conclusie: we moeten in onderzoek/analyse/duiding niet focussen op grote en permanente ruimte, maar hoe (bi)seksuele ruimte tot stand komt in alledaagse interacties waar seksualiteit een rol speelt.
Bovenstaande tekst is een korte bewerking/samenvatting van het artikel onder dezelfde naam door Emiel Maliepaard, buitenpromovendus sociale geografie bij de Radboud Universiteit en redacteur bij AGORA, oorspronkelijk verschenen als/in AGORA 2018-1, themanummer ‘Antropoceen’, pag. 43-45.
•••
Adverteren op Gaykrant en daarmee onafhankelijke journalistiek met een regenboograndje mogelijk maken?
Klik hier voor meer informatie!
