Het Amsterdamse Homomonument dat in 1987 werd onthuld krijgt de status van gemeentelijk monument. Het stadsdeel Centrum van de hoofdstad maakte dit woensdagavond bekend. Het betekent dat het monument daarmee een beschermde status krijgt. Dat is opvallend want dit relatief jonge gedenkteken staat er nog maar dertig jaar.
Tekst: Paul Hofman
Binnen de bestuurscommissie van het stadsdeel was men er snel uit: men ging unaniem akkoord met het voorstel. Met het gedenkteken laat de hoofdstad zien dat het staat voor een stad waarin iedereen zichzelf kan zijn. Dat dit niet overal een feit is, gelet op de toenemende geweldsincidenten tegen LHBTI-ers, baart veel mensen zorgen.
Meerwaarde
Tanja Ineke, voorzitter van het landelijke COC, zegt in een reactie: “Het is hartstikke mooi dat behalve de LHBTI-gemeenschap dit erkent, anderen dit ook doen. Eigenlijk is het logisch, vind ik. Want het voegt er weer wat aan toe.” De plaats heeft een bijzondere plaats in haar hart, zegt Ineke met trots. “ Ik heb er vaak gestaan zoals bijvoorbeeld tijdens de 4 mei herdenking, de demonstraties tegen het anti-LHBTI-beleid in Rusland en Azerbeidzjan en natuurlijk de herdenking van de slachtoffers van de aanslag op een homo-nachtclub in het Amerikaanse Orlando waarbij 50 mensen omkwamen. Het is de plek waar we met elkaar solidair kunnen zijn. De betekenis van dit levende monument is heel groot.”
Crowdfunding
Zij herinnert zich nog goed hoe zij als een van de eersten bijdroeg aan de crowdfundingsactie vin 1987 om het Homomonument te realiseren. ik heb toen een van de 45 luxe zeefdrukken met het ontwerp van kunstenares Karen Daan gekocht.” Zo werd geld ingezameld voor de oprichting van het gedenkteken. “Die zeefdruk koester ik.” In de herfst van 2017 doopte het Gemeentelijk Vervoer Bedrijf (GVB) van Amsterdam de naastgelegen tramhalte om tot ‘Halte Homomonument’. De gemeente zegt in een verklaring dat dit eerste gedenkteken voor de LHBTI-gemeenschap in Nederland een grote cultuurhistorische waarde heeft. De status houdt in dat het monument er altijd zal zijn in Amsterdam. “Niet alleen voor de Nederlanders maar ook voor de toeristen.”
“De betekenis van dit levende monument is heel groot.” – Tanja Ineke

Eerder dit jaar kreeg de Stichting Homomonument Amsterdam de Bob Angelo-penning uitgereikt prijs ter gelegenheid van haar dertigjarig bestaan. In de loop van de jaren is het monument ‘heilige grond’ voor de LHBTI-gemeenschap geworden. Je kunt op de plek herdenken, protesteren, feesten en vrijheid vieren.
Het homomonument is zonder meer een unieke en bijzondere plek, maar dus ook al wel 30 jaar oud. De monumentenstatus is belangrijk als waardering en om het monument te behouden, maar is ook, letterlijk, wel wat “conservatief”. Niet dat behoud van het homo-erfgoed niet belangrijk zou zijn, integendeel, maar waar zijn de nieuwe initiatieven?
Om bij het thema erfgoed te beginnen: ooit waren er plannen voor een homomuseum: Amsterdam heeft een unieke homogeschiedenis, dus waarom daar niet eens serieus werk van maken?
En wat te denken van nieuwe vormen van zichtbaarheid in de publieke ruimte? Diverse steden hebben al stoplichten met poppetjes van gelijk geslacht. In Amsterdam waren die er alleen tijdens de EuroPride heel even, maar verdwenen weer voordat de meeste mensen er erg in hadden.
En dan het regenboogpad: in heel Nederland een succes, dat al in meer dan 30 steden en plaatsen is aangebracht. In Amsterdam moest het initiatief daarvoor vanuit stadsdeel Nieuw-West komen en werd het uiteindelijk achter station Sloterdijk aangebracht. Niet heel zichtbaar, dus waarom komen er niet gewoon nog een reeks regenboogpaden bij de diverse homo-uitgaansstraten?